قارچ به علت این که سرشار از مواد پروتئینی، گلوسیدی، ویتامین ها و لیپیدها می باشد، می تواند غذای مناسب و کاملی برای انسان باشد. ضمن این که به دلیل سهولت پرورش قارچ های خوراکی، می توان آن ها را به صورت تازه، خشک، کنسرو و پودر روانه بازار کرد.
تولید قارچ از جمله کسب و کارهایی است که با امکانات و سرمایه گذاری کم امکان پذیر است. سالانه بیش از ۴۴۰۰۰ تن قارچ خوراکی در استان آذربایجان تولید می شود. این رقم در استان زنجان، سالانه ۱۰۰۰ تن است. امور گلخانه ها، گیاهان دارویی و قارچ در وزارت کشاورزی، دفتر ویژه دارد. در سال ۲۰۱۸ میلادی، بیش از ۱۶۰ هزار تن قارچ در کشور تولید شد. رتبه ۶ تولید قارچ خوراکی در جهان در اختیار ایران است.
اجرای این طرح، به عنوان یک فعالیت تولیدی، ضمن این که گامی به سود خود اتکایی کشور است، بستر اشتغال به کار نیروهای متخصص را در عرضه کشاورزی فراهم می کند. در سال های اخیر با افزایش تورم، قیمت محصولات غذایی افزایش یافته است و سرمایه گذاری در صنعت مواد غذایی، مثل صنعت دارویی و دامداری، سودآوری خوبی را در بلند مدت، برای سرمایه گذاران به ارمغان می آورد.
سهام شرکت های صنایع غذایی در بورس ایران برای افرادی که توانایی سرمایه گذاری در تولید مواد غذایی در مقیاس خانگی یا کارگاه های کوچک ندارند، گزینه جایگزین خوبی محسوب می شود. برای تولید قارچ در مقیاس کوچک، از مشاوران سازمان جهاد کشاورزی استان محل سکونت استفاده کنید.
کتاب های زیادی درباره اصول، مبانی و تولید و بسته بندی و فروش و حتی صادرات قارچ منتشر شده که راهنمای خوبی برای تازه واردها خواهد بود.
مراحل پرورش قارچ خوراکی عبارت است از:
تهیه بذر
تهیه کمپوست
کشت بذر
رشد ریشه های قارچ
خاک ریزی
برداشت
برای تهیه بذر، دانه های گندم را بعد از جوشاندن در کیسه های کوچک پلاستیکی ریخته و جهت جلوگیری از هجوم میکروب های هوازی به آن،دهانه آن را با پنبه مسدود کنید. به مدت ۲ ساعت در اتوکلا استریل شود. سپس بسته های فوق الذکر با ماده تلقیحی با هاگ و اسپور وارتیه ،قارچ مورد نظر تلقیح می کند. سپس کیسه ها را در محوطه با حرارت ۲۵ درجه سانتی گراد به مدت ۳ هفته نگهداری کنید.
در این مدت، میسیلیون بر روی دانه های گندم رشد کرده و آماده کشت می شود.
سالن پرورش قارچاین عکس که اختلاف حدود ۲ درجه کمپوست و محیط رو نشان میدهد نشانه کارکرد خوب کمپوست است. دمای مغز کمپوست تا زمان قبل شوکدهی باید حدود ۲۵ درجه سانتی گراد باشد.
تهیه کمپوست
کمپوست از اختلاط، کاه، کود مرغی، گچ،اوره و آب به نسبت ۱۰، ۵، ۷، چهار دهم و ۲۵ حاصل می شود.
کشت بذر
در این مرحله، کمپوست تهیه شده در جعبه های چوبی ریخته شده و دانه های گندم حاوی میسیلیوم قارچ روی آن کشت شده و پس از فشرده سازی آن را در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد رطوبت نسبی ۸۵ تا ۹۰ درصد نگهداری می کنیم.
رشد ریشه های قارچ
ریشه های قارچ میسیلیوم پس از حدود ۲ هفته تا ۳ هفته، تمام محیط کشت را فرا می گیرند. اکنون نوبت خاک ریزی است.
خاکریزی
در این مرحله، سطح تمام جعبه های حاوی کشت با خاک استریل که قبلا اماده شده به ضخامت ۳ الی ۵ سانتی متر پوشانده می شود. PH این خاک باید حدود ۷.۵ باشد. سپس دمای محیط را به ۱۸ درجه سانتی گراد کاهش می دهیم.
برداشت
پس از ۲ تا ۳ هفته، قارچ ها با شکل گرفتن خود، شروع به رشد کرده و بعد از چندروز، همه سطح کشت را می پوشاند. برداشت قارچ دراین زمان، اغاز می شود. در هر دوره کشت، ۵ تا ۶ نوبت برداشت وجود دارد که هر نوبت حدود یک هفته طول می کشد. بعد از پایان دوره کشت کمپوست، باقیمانده مستقیما قابل فروش است.
محل کار
برای استقرار واحد تولید قارچ، باید زمینی به مساحت ۲۵۰۰ متر مربع برای تولید ۵۰ تن در سال داشت. تسطیح و خاکبرداری به میزان ۱۰۰۰ متر مربع و دیوار کشی زمین به این مساحت به طول ۵۰۰ متر و خیابان کشی و آسفالت به میزان ۵۰۰ متر مربع نیاز است. در مراکز تولید صنعتی قارچ، سالن پرورش قارچ، سالن پاستوریزاسیون خاک، سالن تاسیسات، سردخانه، سالن بسته بندی، سوله تهیه کمپوست، نیاز است.
پمپ شناور، تراکتور و تریلر، بخشی از ماشین آلات کشاورزی مورد نیاز این صنعت است. میکسر، دیگ بخار، هواساز، تسمه نقاله و موتور ژنراتور از دیگر ابزارآلات مورد نیاز خواهد بود.
مواد اولیه و نهاده های تولید
بذر
کلش گندم و جو
کود مرغی
کود اوره
گچ و آهک
خاک
سموم ضد عفونی کننده
ظروف بسته بندی
برای دریافت مجوز پرورش قارچ باید به سازمان نظام مهدسی کشاورزی شهرستان محل اشتغال مراجعه کرده و درخواست خود را ارسال کنند تا نظام مهندسی، پروانه لازم را صادر کند. سرمایه گذاران برای دریافت مجوز کمپوست بایستی به سازمان جهاد کشاورزی شهرستان مراجعه کرده و برای دریافت بذر، به اداره بذر و نهال سازمان جهاد کشاورزی استان مربوطه مراجعه کنند.
اگر شما مخاطب گرامی، دیدگاه یا تجربه ای درباره تولید و پرورش و بسته بندی و فروش قارچ در استان های کشور دارید یا برای دریافت مجوز از سازمان جهاد کشاورزی وزارت صمت، با مشکلی روبرو شدید، مراتب را از طریق بخش کامنت با روزیاتو به اشتراک بگذارید.
ممنون از مقاله
من خودم خیلی قارچ دوست دارم واقعا خوشمزست جزو بهترین هاست برای من خیلی هم دوست دارم پرورش بدم ولی متأسفانه این کارا بدون سرمایه گذاری امکان پذیر نیست برای اینکه سود دهی داشته باشه حدأقل به یک میلیارد سرمایه نیاز داره یعنی خرید زمین و درست کردن جایی برای پرورش
قارچ های توی عکس چقدر قشنگ و تمیزن، چرا قارچ هایی که بسته ای می فروشن انقدر مزخرف و کوچیکن و البته گرون پس این قارج های درشت و خشکل کجا میرن
یه سوال برام پیش اومده در مورد برداشت که نوشتید ۵ یا ۶ مرتبه هست ، مگه قارچ بعد از برش دوباره رشد می کنه؟!
بنظر من ارزان ترین و بصرفه ترین چیز برای کسب درآمد از راه کشاورزی گوجه باشه چون یکبار بکاری و رشد کامل کنه دیگه نیازی به کاشت دوباره نیست و هر ۲ یا ۳ هفته بهت گوجه میده
سلام
ممنون از مقاله
من خودم خیلی قارچ دوست دارم واقعا خوشمزست جزو بهترین هاست برای من خیلی هم دوست دارم پرورش بدم ولی متأسفانه این کارا بدون سرمایه گذاری امکان پذیر نیست برای اینکه سود دهی داشته باشه حدأقل به یک میلیارد سرمایه نیاز داره یعنی خرید زمین و درست کردن جایی برای پرورش
قارچ های توی عکس چقدر قشنگ و تمیزن، چرا قارچ هایی که بسته ای می فروشن انقدر مزخرف و کوچیکن و البته گرون پس این قارج های درشت و خشکل کجا میرن
یه سوال برام پیش اومده در مورد برداشت که نوشتید ۵ یا ۶ مرتبه هست ، مگه قارچ بعد از برش دوباره رشد می کنه؟!
بنظر من ارزان ترین و بصرفه ترین چیز برای کسب درآمد از راه کشاورزی گوجه باشه چون یکبار بکاری و رشد کامل کنه دیگه نیازی به کاشت دوباره نیست و هر ۲ یا ۳ هفته بهت گوجه میده