کیم یو جونگ و معمای قدرت در کره شمالی ؛ چرا خواهر کیم جونگ اون می تواند جانشین او باشد؟

حدود ۲۰ سال پیش، هنگام سفر به اقصی نقاط روسیه با قطار سبز رنگ زره پوش خود، کیم جونگ ایل (رهبر سابق کره شمالی و پدر کیم جونگ اون) ظاهراً اعترافی نادر در مقابل یک مامور سری خارجی کرده است. سال ۲۰۰۱ بود و رهبر کره شمالی سفری تفریحی و سه هفته ای را در روسیه آغاز کرده بود. همراه او یک دیپلمات شناخته شده روسی به نام کنستانتین پولیکوفسکی بود، مردی که فرصت نادر صحبت در مورد خانواده با یکی از مرموزترین و منزوی ترین رهبران تاریخ جهان را پیدا کرد. در آن دوران گمان می رفت که کیم ۷ فرزند دارد.

کوچک ترین پسرش و جانشین او، کیم جونگ اون ، در آن دوران در اواسط نوجوانی خود به سر می برد. هنوز چند سالی مانده بود تا شرایط جسمانی رهبر کره شمالی او را زمین گیر کند و به همین دلیل نمی توان به طور یقین در این مورد صحبت کرد که وی در مورد میراث و جانشین خود فکر کرده و اینکه چگونه می خواست سلسله خانوادگی خود را پیش ببرد. از این رو وقتی پولیکوفسکی در مورد فرزندانش پرسید، کیم با افتخار در مورد دو دخترش سخن گفت. در مورد پسرانش اما پدر آن ها را «کله پوک های بدردنخور» نامید.

مایکل مدن، کارشناس رهبری کره شمالی که یک وبسایت خبری را در این موضوع مدیریت کرده و در این زمینه مشاور دولت است می گوید که او هر بار که در طی این سال ها در مورد خانواده کیم از او سوال شده این داستان را بازگو کرده است. این داستان از سال ۲۰۰۱ تاکنون بارها در رسانه ها و گزارش های آکادمیک بسیاری تکرار شده اما تایید صحت آن دشوار است. مدن می گوید: «کیم جونگ ایل پسرانش را دوست داشت اما ضرورتاً دیدگاه بسیار خوبی نسبت به کاری که آن ها با زندگی خود می کردند نداشت». علیرغم برآوردها، کیم در نهایت کوچک ترین پسرش را برای جانشینی خود انتخاب کرد. فرآیند آماده سازی اما هشت سال بعد آغاز شد، در ۲۰۰۹، وقتی که یک جشن حضور در انظار عمومی برای کیم جونگ اون برگزار شد. کیم جونگ ایل دو سال بعد در اثر سکته قلبی درگذشت.

اگر چه جهانیان هیچ وقت نخواهند فهمید که آیا کیم پدر یکی از دخترانش را برای جانشینی خود در نظر داشته یا خیر، تمجید او از کوچک ترین فرزندش، کیم یو جونگ (که اکنون قدرتمندترین زن کره شمالی بوده و همواره در کنار برادرش دیده می شود) با استانداردهای کره شمالی به خوبی مستند شده است. کنجی فوجیموتو، نام مستعار سرآشپز سوشی سابق خاندان کیم در مصاحبه ای با واشنگتن پست گفته است که کیم جونگ ایل همواره از دختر کوچکش با عناوین «پرنسس یو جونگ» و «یو جونگ عزیز» یاد می کرده است. فوجیموتور در کتابی که در مورد تجربیات خود در مورد دوران حضور در کره شمالی نوشته می گوید که کیم یو جونگ همواره هنگام شام در طرف چپ پدر می نشسته، در حالی که جای مادرش همیشه در سمت راست پدر بوده است.

با این وجود، احتمالاً کیم جونگ ایل به این باور رسیده که قبولاندن نام یک زن به عنوان رهبر آینده کره شمالی به مردم این کشور کار دشواری است، به ویژه با وجود چندین فرزند پسر که هر کدام می توانستند جانشینان بالقوه او باشند. کره شمالی کشوری به شدت مردسالار است، جایی که از زنان انتظار می رود پیش و بیش از هر چیزی همسرانی وظیفه شناس و مطیع و مادرانی شیفته کارهای خانه داری باشند. افرادی که از کره شمالی فرار کرده اند می گویند که زن ستیزی، تبعیض جنسیتی نسبت به زنان و خشونت جنسی علیه آنان در این کشور موج می زند. سوکیل پارک، مدیر موسسه تحقیق و استراتژی برای آزادی در کره شمالی، که یک گروه حقوق بشری است و در زمینه کمک به فراریان از کره شمالی فعالیت می کند در مورد شرایط زنان در کره شمالی می گوید: «یک فرهنگ پایه بسیار قوی از هنجارهای جنسیتی سنتی پدرسالاری و تضعیف قدرت زنان وجود دارد».

با این وصف جایگاه کیم یو جونگ در میان حلقه رهبری کره شمالی قابل توجه است. نام او در میان اولین کسانی بود که بعد از غیبت سه هفته ای کیم جونگ اون به عنوان جانشین وی به گوش می رسید و وقتی که اون به یکباره در انظار عمومی ظاهر شد، خواهرش یکی از معدود کسانی بود که در اطراف او دیده می شد. غیبت اسرارآمیز کیم جونگ اون سوالات بسیار مهمی را در مورد برنامه های کره شمالی برای آینده ایجاد کرد، به ویژه بعد از این که بارها خبر رسیده که کیم جوان به شدت دچار اضافه وزن بوده و در کشیدن سیگار و نوشیدن مشروبات الکلی بسیار زیاده روی می کند.

در آخرین تصاویری که اخیراً از رهبر کره شمالی پس از غیبت سه هفته ای منتشر شده نیز نشانه هایی از درمان و عمل جراحی در او دیده می شود؛ از جمله رخ هایی که روی مچ دستش دیده شده و کارشناسان آن ها را جای سرم یا آمپول می دانند. کارشناسان بر این باورند که اگر تا پیش از بزرگ شدن فرزندانش برای جانشینی او، اتفاقی برای کیم جونگ اون رخ دهد، کیم یو جونگ ایمن ترین و محتمل ترین جانشین او خواهد بود. اگر او جای برادرش را در رأس هرم قدرت کره شمالی بگیرد، این موضوع باعث خواهد شد که یک زن در مرکز قدرت یکی از سرکوبگرترین رژیم هایی که کره زمین به خود دیده قرار گیرد.

شکاف جنسیتی

شبه جزیره کره برای زندگی کردن به عنوان زن جای زیاد مناسبی نیست. کره شمالی هیچگاه سنگر برابری که کیم ایل سونگ قول داده بود به آزادسازی اقتصاد به آن دست خواهد یافت نبوده است. در حالی که زنان بخش مهمی از نیروی کار کشور را تشکیل داده و محرک های بازارهای محدود خصوصی داخل کشور به شمار می آیند- زیرا تمام مردان کره شمالی دارای مشاغل و وظایفی هستند که حکومت برای آن ها تعیین می کند- زنانی که از این کشور فرار کرده اند می گویند که علیرغم این میزان مشارکت در تولید و اقتصاد کشور همچنان مورد تبعیض جنسیتی شدید قرار داشته اند. علاوه بر این، آن ها فاقد فرصت های مهارتی و اجتماعی هستند که در اختیار مردان این کشور قرار داده می شود.

نارا کانگ، که در سال ۲۰۱۵ کره شمالی را ترک کرده و اکنون در بخش جنوب شبه جزیره سکونت دارد در این باره می گوید: «زنان همواره باید متواضع و قانع باشند. مردان اغلب اوقات کنترل درآمد را در اختیار داشته و تمام جایگاه اجتماعی مختص مردان است». خشونت جنسی نیز همواره یک نگرانی برای زنان کره شمالی بوده و این موضوع چنان شایع است که به یک هنجار و موضوعی پذیرفته شده در زندگی روزمره کره ای ها در بخش شمالی شبه جزیره تبدیل شده است. کره شمالی اما این موضوع را رد کرده- همانطور که دیگر اتهامات در مورد بدرفتاری گسترده با شهروندان، اعم از زن و مرد، را رد می کند- و آن را «جار و جنجال حقوق بشری» امپریالیسم می نامد. دیپلمات های این کشور در گزارش خود به سازمان ملل در مورد زنان در سال ۲۰۱۷ نوشته بودند که «زنان در تمامی حوزه ها از آزادی هایی برابر با مردان برخوردارند».

رابطه بسیار نزدیک برادر و خواهر

از لحظه ای که کیم یو جونگ در سال ۲۰۱۸ به خاک کره جنوبی قدم گذاشت، دوربین ها او را همه جا دنبال کردند. کار او نمایندگی رژیم برادرش در مسابقات المپیک زمستانی در شهر پیونگ چانگ بود و او حتی بلندپایه ترین عضو فرستادگان کره شمالی نبود زیرا این عنوان به کیم یونگ نم تعلق داشت که در آن زمان ریاست مراسم تشریفاتی دولت کره شمالی را بر عهده داشت. اما کیم یو جونگ کسی بود که با این سفر تاریخ ساز شد. او به اولین عضو خاندان حاکم کره شمالی تبدیل شد که از سال ۱۹۵۳ و پایان جنگ کره به بخش جنوبی سفر می کند. کارشناسان از قبل می دانستند که کیم یو جونگ یکی از ارشدترین دستیاران و معتمدان رهبر کره شمالی است.

به عنوان معاون اداره تبلیغات و تهییج حزب کارگر، او مسئول ترسیم چهره برادرش در انظار عمومی و پیام هایش بود. اما یک سال پیش از سفر به کره جنوبی، او به عنوان عضو علی البدل به پولیتبورو پیوسته بود- بلندپایه ترین بخش از حزب حاکم در کره شمالی- که عنوان مهم دیگری را به رزومه او می افزود. مردم کره جنوبی از دیدن رفتار مودبانه و مدرن کسی که از یک کشور ظاهراً واپسگرایی آمده بود حیرت زده شده بودند، کسی که نماد رهبری بود که در آن دوران و از زمان رسیدن به قدرت به هیچ کشور خارجی سفر نکرده بود. فرماندار محل برگزاری مسابقات المپیک زمستانی که با کیم یو جونگ دیدار کرده بود او را زنی بسیار آرام و با اعتماد به نفس توصیف کرده بود، زنی کم حرف که بسیار با دقت و رک صحبت می کرد.

این زن چهره ای انسانی برای رژیمی محسوب می شد که در آن دوران دولت دونالد ترامپ قصد داشت آن را حکومتی منفور و یک مطرود هسته ای جلوه دهد. او همچنین نقش موثری در محقق کردن دیدار برادرش با مقامات آمریکایی داشت که باعث شد کیم جونگ اون اولین رهبر کره شمالی باشد که رو در رو با رئیس جمهور ایالات متحده مذاکره می کند. تاریخ تولد دقیق کیم یو جونگ مشخص نیست اما گفته می شود که او سی و چند سال سن دارد اما هنگامی که نام او به خاطر زیر پا گذاشتن حقوق بشر و سانسور شدید در کره شمالی در فهرست تحریم های ایالات متحده قرار گرفت، تاریخ تولید او ۲۶ سپتامبر ۱۹۸۹ ذکر شده بود. با این وجود سرویس های اطلاعاتی کره جنوبی سال تولد او را ۱۹۸۷ می دانند.

اطلاعات زیاد دیگری در مورد دوران کودکی قدرتمندترین زن کره شمالی در اختیار نیست. به گفته خاله و عمه اش که در کودکی نقش مهمی در بزرگ کردن او داشته اند و مانند کیم جونگ اون، کیم یو جونگ نیز در کودکی در برن، سوییس درس خوانده اند. گفته می شود که وی ۴ سال در سوییس بوده و کلاس ششم را در آنجا به پایان رسانده است. اطرافیان این برادر و خواهر در زمان حضور در سوییس سعی داشتند یک زندگی نرمال برای آن ها ایجاد کنند اما همگی باید رازهای زیادی را پنهان نگه می داشتند- هویت واقعی شان، ثروتشان و اینکه مادرشان در آن زمان به دلیل سرطان سینه حاد تحت درمان قرار داشت. این خواهر و برادر دوران کودکی غیرمعمولی داشتند اما در تنهایی و دوری از خانواده اصلی. به نظر می رسد که کیم جونگ ایل عمداً تصمیم گرفته بود که این دو با هم بزرگ شوند، تصمیمی که به نظر می رسد هدف خاصی داشته است.

تبار پائکتو (Paektu)

با توجه به پنهانکاری گسترده و شدید در مورد خانواده کیم، شاید هیچگاه نفهمیم که کنار زدن تبعیض جنسیتی برای رسیدن به صدر هرم قدرت در کره شمالی برای کیم یو جونگ چه قدر دشوار بوده است اما او یک زن معمولی نیست. کیم جونگ ایل غیر از جونگ اون و یو جونگ فرزندان دیگری نیز داشت، هر چند عمه ها، خاله ها، عموها، دایی ها و فرزندان آن ها را نیز نباید نادیده گرفت. اما مدن می گوید که یو جونگ و جونگ اون تنها چهره های خاندان کیم هستند که در رسانه های دولتی به وفور از آن ها صحبت شده و آن ها را وارثان واقعی «تبا پائکتو» کیم ایل سونگ می دانند، لقبی که به کوهستانی مقدس در کره شمالی در منطقه مرزی با چین اشاره دارد که از دید مردم و حکومت کره شمالی خاستگاه بنیانگذار این کشور بوده و به یک نماد پروپاگاندایی برای دادن یک جایگاه خداوندگونه یا دستکم فراانسانی به خاندان کیم تبدیل شده است.

مدن می گوید: «تا جایی که به فرهنگ سیاسی کره شمالی مربوط می شود، هیچ نواده قانونی دیگری از کیم ایل سونگ وجود ندارد». اگر کیم جونگ ایل می خواست که دخترش کوچکش به اهرم های قدرت نزدیک باشد، معلوم نیست که رهبر سابق کره به آرزویش رسیده باشد. تمامی کارشناسان بر این باورند که زن بودن نمی تواند مانعی بزرگ برای کیم یو جونگ باشد اما شاید جایگاهش مهم تر از تغییر دیدگاه جنسیتی نسبت به زنان در کره شمالی باشد. تبار پائکتو می تواند برگ برنده کیم یو جونگ بوده و با توسل به آن بتواند از سد مانع سیستم مردسالار کشورش عبور کند.

بیشتر بخوانید: حکومت کره شمالی چگونه از تکنولوژی برای نگهداشتن مردم در جهل و تاریکی بهره می‌برد؟