۱۹ هزار میلیارد تومان هزینه دولت برای پروژه ناتمام شبکه ملی اطلاعات

به گزارش خبرگزاری مهر و بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، در طی ۱۵ سال گذشته حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان بودجه برای راه اندازی و اجرای طرح عظیم شبکه ملی اطلاعات هزینه شده است، طرحی که هنوز ناتمام مانده و نقص های بسیاری دارد. شبکه ملی اطلاعات با نام اختصاری «شما» یک پروژه عظیم زیرساختی در زمینه ارتباطات و فضای مجازی کشور است که یکی از پروژه های بسیار بزرگ کشور در زمینه مدیریت فضای مجازی به شمار می آید. بحث راه اندازی چنین شبکه ای که بسیاری از آن با عنوان اینترنت ملی یاد می کنند پس از اعتراضات سال ۸۸ آغاز شد.

هدف از راه اندازی چنین شبکه ای، ارائه خدمات زیرساختی پیشرفته، بهره مندی از مزایای زیست بوم ملی فضای مجازی و حفاظت از اطلاعات و ارتباطات کاربران ایرانی عنوان شده است. بدین ترتیب کنترل درخواست ها و مسیرهای دسترسی به اطلاعات داخلی به هیچ عنوان از خارج قابل دسترسی نبوده و امکان ایجاد شبکه های اینترانت داخلی فراهم خواهد بود. اما اکنون مرکز پژوهش های مجلس اعلام می کند که تاکنون بیش از ۱۹ هزار میلیارد تومان برای پروژه کلانی هزینه شده که هنوز خروجی قابل توجهی نداشته یا دستکم راه اندازی کامل آن به پایان نرسیده است.

ایده ایجاد این شبکه از زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و به عنوان ایجاد یک شبکه ملی یا اینترنت ملی آغاز شد. اکنون نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که مسئولیت راه اندازی این پروژه را بر عهده دارد ادعا می کند که ۸۰ درصد از این پروژه را تکمیل کرده است. بر اساس سندی که در سال ۹۲ و با عنوان «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید، بر ایجاد شبکه ای متشکل از زیرساخت های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه ای جدا و مستقل از اینترنت جهانی و شبکه ای که بتواند انواع محتوا و خدمات ارتباطی عمومی را با کیفیتی بالا در اختیار مردم کشور قرار دهد تاکید شده بود.

مرکز پژوهش های مجلس در گزارش خود عنوان کرده است: «این شبکه به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، به دلیل صیانت از فرهنگ ایرانی و حفاظت از اطلاعات کاربران در برابر تهدیدات امنیتی و حریم خصوصی حائز اهمیت است». این پروژه عظیم دارای سه لایه زیرساخت، خدمات و محتواست و ظاهراً تاکنون تمرکز اصلی و عمده بر روی زیرساخت بوده و کار زیادی در دو حوزه دیگر صورت نگرفته است.

حسن روحانی، رییس جمهور ایران در ۱۷ آذر گذشته در جلسه ارائه بودجه سال ۹۹ به مجلس در این باره گفته بود که شبکه ملی اطلاعات باید چنان تقویت شود که مردم برای رفع نیازمندی های خود نیازی به اینترنت نداشته باشند: «از آغاز دولت یازدهم قدرت پهنای باند تقریبا ۲۰ برابر شده است. این روند را ادامه می‌دهیم تا بتوانیم شبکه ملی اطلاعات را آن چنان تقویت کنیم که مردم برای رفع نیازمندی‌های خود نیازی به خارج نداشته باشند».

اگر چه از همان ابتدای اعلام شروع چنین پروژه ای شایعاتی مبنی بر قطع اینترنت جهانی در کشور در شبکه های اجتماعی دست به دست می شد اما علیرضا معزی، معاون ارتباطات دفتر ریاست جمهوری در یک پیام توئیتری و در واکنش به این صحبت ها چنین نوشت: «صحبت از توسعه‌ شبکه‌ ملی اطلاعات و استقلال در فضای مجازی، هرگز و هرگز به معنای قطع اینترنت و زیستن در عصر حجر نیست؛ این دو مکمل یکدیگرند». این در حالی است که در جریان اعتراضات سال ۹۸ دسترسی به اینترنت جهانی دستکم به مدت یک هفته در سراسر ایران قطع بوده و کاربران می توانستند تنها به سایت های مجاز داخلی دسترسی داشته باشند، شرایطی که بسیاری آن را نمونه اینترنت ملی یا همان شبکه ملی اطلاعات می دانستند.

بیشتر بخوانید: تاریکی مطلق؛ چگونه «قطع اینترنت» به یک هنجار تبدیل شد؟