ما انسان ها نزدیک به یک سوم زندگی مان را در خواب سپری می کنیم. اما همین خواب شاید از دور چیزی جز یک کار عادی و روزمره به نظر نرسد، اما اگر وقت بگذاریم و خوب به آن فکر کنیم متوجه می شویم که دقیقاً برعکس است. در واقع پشت همین امر به ظاهر ساده، دنیایی مملوء از رمز و راز و ریزه کاری وجود دارد که در نگاه اول به چشم نمی آیند.
در ادامه به چند حقیقت جالب درباره ی خواب و رویا و اتفاقات شگفت انگیزی که در حین آن می افتد خواهیم پرداخت.
۱- مثل قدیم ها
گرچه از فردی به فردی دیگر متفاوت است، اما بعضی افراد هستند که فقط خواب سیاه و سفید می بینند. اما چرا؟ این مسأله به آن بستگی دارد که از چه نسلی باشید. افراد مسنی که دوران تلویزیون های سیاه و سفید را دیده اند، بیشتر از جوان ترها خواب های خاکستری می بینند. این مسأله این سؤال را به ذهن می آورد که پس کودکان امروزی چگونه خواب می بینند؟ با وضوح بالا؟
۲- حواس پنجگانه
افراد نابینا هم خواب می بینند اما نه آنطور که فکر می کنید. آن ها با استفاده از حواسی که از آن ها برخوردارند، یعنی شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی، چنین امکانی را دارند. درک این مسأله برای افراد بینا بسیار دشوار است اما واقعاً همینگونه است، در واقع چیزهایی که دارید جایگزین آن هایی می شوند که ندارید. این مسأله در مورد کسانی صدق می کند که از بدو تولد نابینا بوده اند. کسانی که بعدها، در مقطعی از زندگی بینایی خود را از دست می دهند مانند افراد بینا خواب می بینند.
۳- غریزه ی حیوانی
از قرار معلوم ما از این جهت تفاوت چندانی با حیوانات نداریم، چون آن ها هم مانند ما می توانند خواب ببینند. دست کم این چیزی که نظریه اش مطرح شده. در واقع دانشمندان نمی توانند ادعا کنند که این نظریه ۱۰۰ درصد درست است اما فازهای خواب برخی گونه های حیوانی مانند انسان ها است. بر همین اساس می توان گفت که شاید گربه یا سگ شما هم وقت خواب لحظات سرگرم کننده ای را سپری می کند.
۴- باتری خلاقیت
مغز ما در زمان خواب هم به شدت فعال است. در واقع منبع الهام برخی چهره های برجسته ی تاریخ خواب هایشان بوده؛ مثلاً پل مک کارتنی، عضو سابق گروه موسیقی بیتلز، قطعه ی Yesterday (یکی از پرطرفدارترین آهنگ های این گروه) را در خواب ساخته بود. پس حواس جمع باشید و به خاطر داشته باشید که ممکن است همین امشب یک ایده ی پول ساز در خواب به سراغ تان آید!
۵- چهره های آشنا
چهره ی کسانی که در خواب دیده اید را به خاطر دارید؟ شاید هرگز متوجه نشده باشید اما نکته ی بسیار جالبی است. این مسأله نه اتفاقی است، نه جادویی در کار است: شما همیشه چهره ها و کسانی را در خواب می بینید که آن ها را قبلاً دیده اید (گرچه ممکن است خود ندانید که چهره ی آن ها در خاطرتان باقی مانده). تحقیقات نشان داده همان بخش هایی از مغز در هنگام خواب عمیق بالاترین فعالیت را دارند که وظیفه ی تشخیص چهره را برعهده دارند.
۶- یادآوری
اینکه شما خواب تان را به خاطر نمی آورید به آن معنی نیست که شما اصلاً خوابی ندیده اید. احتمالاً خواب تان را فراموش کرده اید، اما جای نگرانی نیست. هر فرد عادی هر شب چندین و چند خواب می بیند، اما بیشتر افراد (۹۵ درصد افراد) نمی توانند خواب های خود را به خاطر آورند. پس قدر خواب هایی که یادتان مانده را بدانید چون خدا می داند به ازای هر کدام آن ها چند خواب را فراموش کرده اید!
۷- تفاوت های جنسیتی
زنان و مردان در خصوص خواب و محتوای رویاهای شبانه هم با یکدیگر متفاوتند. مثلاً مردان معمولاً بیشتر خواب هایی با تم پرخاشگرانه یا خشونت آمیز دارند. از طرفی دیگر، زنان بیشتر ترس از طرد شدن و دیگر ترس های عمیق را در خواب هایشان تجربه می کنند.
۸- بخورید و بیاشامید و بخوابید
خیالاتی نشده اید؛ بعضی مواد غذایی واقعاً خواب آور هستند. مواد لبنی، گیلاس، موز و تخم کدو از جمله ی این مواد غذایی هستند. اگر بی خواب شدید، این مواد غذایی گزینه ی مناسبی برای یک میان وعده ی نیمه شبانه هستند.
۹- بیرون آمدن از رختخواب
دل کندن از رختخواب کار ساده ای نیست، چه به خاطر حس خوبی باشد که دراز کشیدن در یک رختخواب گرم و نرم دارد و چه به خاطر اوقات خوشی که شب قبل داشتید، اما ممکن است کار به جایی برسد که کارشناسان به آن «دایسانیا» (Dysania) می گویند. دایسانیا زمانی رخ می دهد که بیرون آمدن از رختخواب بیشتر از نیم ساعت طول بکشد. این یک بیماری نیست اما آن را نشانه ی یک مشکل جدی مثل افسردگی یا اضطراب می دانند که مورد غفلت قرار گرفته.
۱۰- کابوس ها
گرچه صحبت از کابوس اغلب حس ترس و دلهره را یادآوری می کند، اما تا حدود ۵۰ درصد احساساتی که در کابوس های خود تجربه می کنیم مختلف هستند و آن چیزی که «ترس» تلقی می شوند نیستند. در بیشتر کابوس های ما نه خبری از هیولا است، نه تاریکی، نه دلقک های ترسناک و نه هیچ یک از عناصر فیلم های ترسناک. در عوض، نصف بیشتر خواب های آزاردهنده ی ما حاوی حس های ابتدایی ای مثل سردرگمی، ناراحتی و حس گناه هستند. اگر اغلب چنین کابوس هایی می بینید، ممکن است نشان دهنده ی آن باشد که شما مشکلی دارید که آزارتان می دهد و باید راه حلی برایش پیدا کنید.
۱۱- فقط ۵ دقیقه بیشتر
همه ی ما این وضعیت را تجربه کرده ایم، چه به خاطر کاری بوده باشد که هنوز تمامش نکرده بودیم، چه به خاطر آنکه مجبور بودیم تا دیر وقت در محل کارمان بمانیم، و چه به خاطر آنکه می خواستیم پایان فیلم جذابی را از دست ندهیم. در حقیقت، انسان تنها پستانداری است که دست به این کار می زند و استراحت و خواب خود را به عمد به تعویق می اندازد. گرچه اصلاً توصیه نمی شود اما همه ی ما می دانیم که بعضی وظایف (یا فیلم ها) را نمی توان بعداً انجام داد.
۱۲- هفت، عدد شانس
به گفته ی کارشناسان و متخصصان، هر فرد عادی می تواند در عرض ۷ دقیقه به خواب رود. گاهی بیشتر طول می کشد و گاهی هم کمتر. عادت ها و میزان فعالیت بدنی را هم باید در نظر گرفت. با این حال، از قرار معلوم بیشتر افراد در همین حدود به خواب می روند.
مطلب جالبی بود. من با اینکه چندین سال هست برای افسردگی قرص مصرف می‌کنم، اما همچنان بیرون اومدنم از رختخواب خیلی طول می‌کشه. حتی گاهی خواب می‌مونم.