بیماری لایم که به «بورلیوزیس» نیز شناخته می‌شود یکی از بیماری‌های خطرناکی است که می‌تواند مرگ بیمار را به همراه داشته باشد و از طریق کنه‌ای سیاه‌رنگ به انسان منتقل می‌شود. نیش این نوع کنه باکتری بورلیا را وارد بدن انسان می‌کند. بیمار در ابتدای بروز این بیماری ممکن است دچار التهاب پوستی شود اما با گذر زمان علائمی بیماری به مفاصل، قلب و سیستم عصبی نیز خواهد رسید.
بیماری لایم یکی از بیماری‌های شایع در نیم‌کره‌ی شمالی است و کنه‌ی ناقل آن نیز باکتری بورلیا را از طریق گزیدن آهو یا موش جذب می‌کند.
علائم بیماری لایم
معمولاً علائم نخستین بیماری لایم بسیار خفیف است. بیماران گاهی حتی علائم ابتدایی‌اش را با آنفلوآنزا اشتباه می‌گیرند. پس از مدتی نیز علائم شدت می‌گیرند. نکته‌ی دیگری که در مورد این بیماری اهمیت بسیاری دارد این است که علائم بیماری لایم شاید از بین برود اما آثار مخربی را طی چند سال بعد بر بدن وارد می‌کند. مراحل علائم بیماری لایم عبارتند از:
مرحله‌ی اول: ابتدای ابتلا به لایم
اریتما جزء نخستین علائمی است که روی پوست ظاهر می‌شود، یعنی بین ۳ تا ۳۰ روز پس از ابتلا که البته در اغلب موارد زمان ظهورش طی هفت روز از آغاز بیماری است. اریتما جزء علائم شایع این بیماری است که معمولاً بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از بیماران دیده می‌شود. سپس محل گزیدگی به خارش می‌افتد:
معمولاً سرخی محل مورد نظر ابتدا کوچک است اما طی چندین روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و محیطش بین ۱۲ اینچ یا ۳۰ سانتیمتر می‌رسد.
سرخی پوست ممکن است شبیه به دایره‌های سیبل هدف شود.
این التهاب اغلب در محل گزیدگی ظاهر می‌شود اما با توجه به گسترش باکتری ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز پدیدار شود.
محل التهاب شاید دردناک نباشد یا احساس خارشی حس نشود اما ممکن است محل در مورد نظر گرمای محسوسی حس شود.
التهاب روی پوست‌های تیره‌رنگ نمود کمتری دارد.
مرحله‌ی دوم: انتشار اولیه‌ی بیماری لایم
التهاب پوستی حدود یک‌ماه پس از گزیدگی حتی بدون درمان نیز از بین می‌رود اما علائم دیگر ممکن است طی چندین روز یا چندین ماه بعد بروز کند:
مننژیت، یا التهاب مغز و نخاع، که به سردرد و گرفتگی گردن منجر می‌شود
افزایش التهاب و خارش پوستی
تب و لرز
تورم غدد لنفاوی
خستگی
احساس درد در تاندون‌ها، عضلات، مفاصل و استخوان‌ها، خصوصاً در مفاصل بزرگ بدن
تپش قلب یا ضربان نامنظم
فلج نواحی صورت یا کاهش تونوس ماهیچه‌ای در یک یا هردوطرف صورت
تنگی نفس و سرگیجه
احساس درد به شکل تیرکشیدن و کرختی دست و پا
این علائم نیز ممکن است بدون درمان رفع شوند اما با گذر زمان بیمار مبتلا به لایم با مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد. لطفاً توجه داشته باشید فرد مبتلا به بیماری لایم باید بی‌درنگ به پزشک مراجعه کند. درمان زودهنگام تأثیر بسیار بیشتری دارد.
مرحله‌ی سوم: انتشار کامل بیماری لایم
با اینکه در این مرحله باکتری کاملاً پخش شده اما در برخی افراد صرفاً همین مرحله است که علائم بیماری بروز می‌کند. چنانچه بیمار تحت درمان قرار نگیرد علائم بیماری ممکن است طی چند هفته، چند ماه یا حتی چند سال پس از آغاز بیماری بروز کنند. در این مرحله علائم در سیستم عصبی و قلبی نمایان می‌شود:
ناتوانی در تمرکز
اختلال دیداری و خواب
فراموشی
کرختی، درد یا خواب‌رفتگی اعضای بدن
ضربان نامنظم قلب
درد مفاصل
فلج عضلات صورت
حدود ۶۰ درصد از بیمارانی که تحت مداوا قرار نمی‌گیرند دچار آرتریت و تورم مفاصل، خصوصاً در ناحیه‌ی مفاصل بزرگ می‌شوند.
سندروم بیماری لایم پس از درمان
حتی بیمارانی که تحت مداوا قرار می‌گیرند دچار سندروم بیماری لایم پس از درمان می‌شوند که گاهی با نام «بیماری مزمن لایم» نیز شناخته می‌شود. در این نوع سندروم هیچ علائم خاصی گزارش نشده اما خستگی و درد مفاصل چندین ماه پس از درمان ادامه می‌یابد. در این حالت آنتی‌بیوتیک‌ها اثر چندانی نخواهند داشت و بنابراین هدف درمان صرفاً کاهش علائم خواهد بود، مثل استراحت مطلق و مصرف داروهای ضدالتهاب. علائم بیماری مزمن لایم نیز پس از مدتی فروکش خواهند کرد.
انتقال بیماری لایم
باکتری بورلیا عامل ابتلا به بیماری لایم محسوب می‌شود از طریق نیش کنه‌ی سیاه (کنه‌ی پاسیاه یا کنه‌ی پاسیاه غربی) به بدن انسان منتقل می‌شود. کنه‌ها بیشتر به نحواحی خاصی از بدن نیش می‌زنند که تقریباً از دید انسان خارج است، مثل سر، زیر بغل و کشاله‌ی ران. در حالت عادی کنه باید بین ۳۶ تا ۴۸ ساعت در محل مورد نظر بماند تا باکتری را به بدن انسان منتقل کند. بنابراین خطر ابتلا به بیماری لایم از طریق کنه بین ۱.۲ تا ۱.۴ درصد است. همچنین در اکثر اوقات راحت میتوان از شر کنه‌های بزرگسال خلاص شد اما کنه‌های نوزاد که با چشم غیرمسلح به سختی قابل تشخیص‌اند به راحتی ناقل این باکتری به بدن انسان هستند.
آیا انتقال بیماری لایم از انسان به انسان نیز ممکن است؟
بیماری لایم از طریق تماس لمسی یا جنسی انسان‌ها قابل انتقال نیست. همچنین سگ و گربه نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند اما آن را به انسان منتقل نمی‌کنند. بیماری لایم از طریق آب، هوا و غذا نیز قابل انتقال نیست و شپش، پشه، کک و مگس نیز نمی‌توانند ناقل این بیماری باشند.
بارداری و شیردهی
چند تحقیق جزئی این بیماری را به ابتلای جنین و حتی مرگش نیز نسبت داده‌اند اما در مجموع نمی‌توان گفت بیماری لایم تأثیر مخربی در بارداری دارد و تحقیقات در این‌باره کافی نیست. همچنین هیچ گزارشی دال بر انتقال بیماری از طریق شیردهی وجود ندارد. در مورد درمان بانوان باردار نیز باید گفت این افراد با آنتی‌بیوتیک‌های خاصی تحت درمان قرار می‌گیرند.
تشخیص بیماری لایم
در حالت ایده‌آل درمان باید بلافاصله پس از بروز اریتما آغاز شود. چنانچه بیماری لایم در محل زندگی بیمار شایع باشد و همچنین علائمی از آن را بروز دهد برای آغاز درمان نیازی به آزمایش خون نیست. چون تولید آنتی‌بادی باکتری در خون معمولاً بین ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد انجام آزمایش طی یک‌ماه اول ابتلا به بیماری ممکن است نتیجه‌ی درستی را نشان ندهد. همچنین بیمار در شرایط زیر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند:
خطر ابتلا به بیماری لایم در محل زندگی‌اش بالا باشد
دچار علائمی مرتبط با بیماری لایم باشد
اخیراً کنه‌ای با وی تماس داشته
بیماری لایم اگر در همان مراحل ابتدایی تحت درمان قرار نگیرد طی چندین سال بعد عواقبی بسیار خطرناک را در پی خواهد داشت. در بیمارانی که دچار تورم مفصل شده باشند و یا علائمی بیماری در سیستم عصبی آن‌ها تأثیر گذاشته باشد احتمالاً تحت آزمایش پی‌سی‌آر قرار می‌گیرند تا وجود دی‌اِن‌اِی باکتری محرز شود. مایع مورد نیاز برای انجام این آزمایش یا از مفصل عفونی‌شده برداشته می‌شود و یا از بذل نخاع.
درمان بیماری لایم
درمان در مراحل ابتدایی بروز بیماری لایم معمولاً با داروهای آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود و نتیجه نیز در اغلب اوقات بهبودی سریع بیمار است. اما در مراحل بعدی این بیماری خصوصاً اگر بیمار دچار آرتریت و دیگر بیماری‌های عصبی باشد مصرف آنتی‌بیوتیک‌های وریدی یا تزریقی لازم است. شایان ذکر است که حتی پس از پایان درمان نیز آزمایش آنتی‌بادی باکتری در بیمار شاید مثبت باشد اما لزوماً به این معنا نیست که فرد همچنان درگیر بیماری لایم است.
پیشگیری از بیماری لایم
بهترین و مؤثرترین راه پیشگیری از لایم این است که از کنه‌ها هزر کنید. همچنین:
نسبت به علائم این بیماری حساس باشید
هنگام اردو و کمپ از پوست خود کاملاً مراقبت کنید
برای حیوانات خانگی‌تان ضد کک و کنه استفاده کنید
وسایل‌تان را عاری از وجود کک و کنه‌ها کنید
پس از حضور در مناطق باز و جنگلی دوش بگیرید
لباس‌هایتان را با درجه‌ی بالا خشک کنید
محل زندگی‌تان را سم‌پاشی کنید و با حصار از ورود آهوهای وحشی به آن جلوگیری کنید
بدون نظر