اندازه ی مردمک چشم های ما می تواند چیزهای زیادی درباره ی ما بگوید.
در اغلب موارد علت تغییر اندازه ی مردمک چشم ها نور است، به طوری که وقتی در محیط تاریک تری قرار داریم مردمک چشم هایمان گشاد می شود. اما تغییر اندازه ی مردمک چشم ها ممکن است به دلیل وارد شدن آسیب، مصرف مواد مخدر یا حتی انگیختگی جنسی باشد.
در ادامه با دلایل مختلف گشاد شدن مردمک چشم ها آشنا خواهیم شد.
۱- نور
مردمک ها با کنترل میزان نور ورودی به درون چشم ها به ما کمک می کنند دنیای اطراف خود را ببینیم. برای این منظور، آن ها به میزان نوری که در اطراف شما وجود دارد واکنش نشان می دهند – هر چه نور بیشتر باشد مردمک ها کوچک تر می شوند و وقتی نور کم باشد بزرگ تر می شوند.
کنترل اندازه ی مردمک چشم ها در دست مغز است که از شبکیه ی چشم ها سیگنال دریافت می کند و برای تنظیم نور به چشم ها پیام ارسال می کند. بعد از آن، ماهیچه های درون بخش رنگی چشم ها یعنی عنبیه، مردمک ها را تنگ یا گشاد می کنند، امری که امکان ورود نور به میزان مورد نیاز یعنی کمتر یا بیشتر را فراهم می کند.
۲- دارو
برخی داروها می توانند پیام های ارسالی عصب ها را که دستور تنگ یا گشاد شدن مردمک چشم ها را می دهند، مختل کنند.
داروهای آنتی کولینرژیک که برای درمان پرکاری مثانه یا بیماری پارکینسون مصرف می شوند مثل اکسی بوتینین و بنزتروپین
۳- مصرف مواد توهم زا
مواد توهم زا روی دستگاه عصبی هم تأثیر می گذارند و فارغ از میزان نور محیط، می توانند مردمک چشم ها را تنگ یا گشاد کنند. برخی مواد مخدر رایج که بر روی اندازه ی مردمک چشم ها تأثیر می گذارند عبارتند از:
کوکایین و کراک کوکایین
اکستازی
مواد توهم زا مثل ال اس دی و قارچ جادویی
۴- آسیب مغزی
تارهای عصبی که اندازه ی مردمک چشم ها را کنترل می کنند درون عصب بزرگ تری قرار دارند که از ساقه مغز نشأت می گیرد. وارد شدن صدمه به این عصب می تواند باعث مشکلات مختلفی در چشم ها شود.
ضربه مغزی شدید می تواند باعث فشرده شدن عصب مذکور و صدمه دیدن تارهای درون آن شود، امری که می تواند به گشاد شدن مردمک چشم ها بیانجامد. وارد شدن صدمه به این عصب می تواند باعث افتادگی پلک یا محدود شدن حرکت چشم در سمتی که صدمه رخ داده شود.
علت آسیب مغزی می تواند برخورد چیزی به سر باشد اما مغز بر اثر سکته، تومور مغزی یا خونریزی مغزی هم می تواند دچار آسیب داخلی شود. این نوع آسیب ها می توانند باعث التهاب مغز و در نتیجه فشار آمدن به عصب مذکور شوند، امری که موجب گشاد شدن یکی از مردمک ها یا هر دوی آن ها می شود.
۵- جاذبه جنسی
وقتی به کسی کشش جنسی پیدا می کنید، دستگاه عصبی شما تحریک می شود و بدن هورمون های متعددی ترشح می کند از جمله دوپامین، نورپینفرین و سروتونین.
با ترشح این مواد شیمیایی، مردمک چشم ها گشاد می شود و این اتفاق حتی با نگاه کردن به عکس یک شخص می تواند رخ دهد.
۶- آسیب چشمی
بخش رنگی چشم ها یعنی عنبیه از ماهیچه هایی برخوردار است که کنترل تنگ و گشاد کردن مردمک چشم ها را برعهده دارند. وارد شدن ضربه به چشم ها می تواند باعث صدمه دیدن ماهیچه هایی شود که مردمک چشم ها را تنگ می کنند امری که باعث گشاد ماندن مردمک ها می شود.
این آسیب های چشمی عبارتند از:
وارد شدن ضربه به چشم ها
فرو رفتن یک شئ در چشم ها
سوزش چشم ها در اثر مواد شیمیایی
سوزش چشم ها بر اثر آتش
اگر آسیب به حدی باشد که به ماهیچه های عنبیه صدمه بزند، ممکن است مردمک چشم ها موقتاً گشاد شود، اما اگر ماهیچه های عنبیه دچار پارگی یا دیگر انواع صدمات شوند، تغییر چشم ها ممکن است دائمی باشد.
۷- گشادی گهگاه و خوش خیم مردمک یک چشم
گشادی گهگاه و خوش خیم مردمک یک چشم (Benign episodic unilateral mydriasis / BEUM) مشکلی است که در آن مردمک یکی از چشم ها به طور خودکار گشاد می شود. بازگشت مردمک به اندازه ی طبیعی آن می تواند از تنها چند دقیقه تا چند روز به طول انجامد.
این مشکل دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. اما می تواند به دلیل کم کاری ماهیچه ی تنگ کننده یا پرکاری ماهیچه ی گشاد کننده ی مردمک تحت تأثیر قرار گرفته رخ دهد.
BEUM معمولاً مشکل نگران کننده ای نیست. این مشکل بیشتر همراه با میگرن رخ می دهد اما همانطور که از نامش پیدا است خوش خیم است و هیچگونه آسیب یا معلولیت ماندگاری ایجاد نمی کند.
بدون نظر