چرا بعضی بچه ها هیچ شباهتی به پدر و مادرشان ندارند؟

۹۹/۹ درصد دی‌ان‌ای ما همان چیزی است که در بقیه ی مردم هم وجود دارد و با توجه به اینکه ما دی‌ان‌ای مان را مستقیم از پدر و مادرمان می گیریم، اینطور به نظر می رسد که خویشاوندان خونی باید مثل سیبی باشند که از وسط به دو نیم شده است. با این حال، این موضوع در مورد بیشتر ما صدق نمی کند. پس چرا بعضی بچه ها هیچ شباهتی به والدین شان ندارند؟ این سؤالی است که در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد.

عوامل غیر ژنتیکی

همه می دانیم که این ژن هایمان هستند که ظاهر ما را تعیین می کنند. اما قبل از اینکه ببینیم این اتفاق چگونه رخ می دهد، باید به چند عامل دیگر بپردازیم که می توانند باعث متفاوت شدن ظاهر فرزند یک پدر و مادر شوند. رژیم غذایی مادر در دوران بارداری به طور قطع یکی از آن ها است. مثلاً اگر مادر رژیم غذایی ناسالمی داشته باشد و بیش از حد تنقلات فاقد ارزش غذایی یا به اصطلاح هله هوله بخورد، این امر می تواند باعث چاقی فرزند در آینده شود.

علاوه بر این، اگر احساس می کنید فرزندتان شبیه تان نیست، باید عوامل خارجی ای که بر روی ظاهر خودتان اثر می گذارد را هم در نظر داشته باشید. مثلاً اگر مدت زمان زیادی را زیر آفتاب می گذارنید، منطقی است که پوست تان تیره تر و موهایتان روشن تر شود و شاید دچار کک و مک هم شوید.

علم (تقریباً) همه چیز را توضیح می دهد

یک جنین از لحظه ی ظاهر شدنش دی‌ان‌ای هم پدر و هم مادر خود را دارد. اما این بدان معنی نیست که بچه حتماً دقیقاً شبیه یکی از آن ها خواهد شد. در ترکیب ژن ها، بعضی آلل ها (واریاسیون های ژن) قوی ترند و بنابراین بروز پیدا می کنند، اما بعضی آلل ها نهفته اند یعنی مستتر می شوند اما کماکان به فرزندان تان به ارث می رسند.

اما این همه ی ماجرا نیست. بسیاری از ژن ها باهم عمل می کنند، امری که باعث تقویت، تضعیف یا حتی غیر فعال شدن کامل آن ها می شود. پس حتی اگر ژنوم های پدر و مادری را به دقت هم تجزیه و تحلیل کنیم، بازهم نمی توانیم به طور دقیق پیش بینی کنیم بچه ی آن ها کدام ویژگی آن ها را به ارث خواهد برد.

چرا موهای فرزندتان با مال شما فرق می کند

همه ی ما چند ژن داریم که رنگ، بافت و دیگر عوامل مربوط به مو را تعیین می کنند. ژن هایی که رنگ موهای شما (و همینطور رنگ چشم هایتان و غیره) را تعیین می کنند، کار کنترل ملانوسیت ها – سلول های تولید کننده ی ملانین – را برعهده دارند. بنابراین این ترکیب ژن ها است که رنگ و بافت موهای بچه را تعیین می کند. نتیجه ی آن هم می تواند شبیه رنگ موی پدر و مادر یا چیزی بین این دو باشد.

به علاوه، حتی اگر موهای فرزندتان هیچ شباهتی به موهای شما نداشته باشد هم نباید نگران باشید، چون به دلیل هورمون ها و دیگر عوامل می تواند به مرور تغییر کند. عکس های بچگی خودتان را ببینید؛ شاید شباهتی در آن ها پیدا کردید.

پتانسیل قد کشیدن تان را هم ژن ها تعیین می کنند

به عقیده ی دانشمندان، ۸۰ درصد قد فرزند را دی‌ان‌ای که از پدر و مادر به ارث می رسد تعیین می کند. جهش های ژنتیکی و عوامل محیطی (تغذیه ی دوران کودکی، بیماری ها و غیره) ۲۰ درصد دیگر را تشکیل می دهد. با این حال قد فرزندتان در دوران بزرگسالی را می توانید با این فرمول تا حدود محاسبه کنید.

• قد پدر و مادر را باهم جمع بزنید.
• برای محاسبه ی قد پسرها ۱۳ سانتیمتر به مجموع قد پدر و مادر اضافه و برای دخترها ۱۳ سانتیمتر از آن کم کنید.
• رقم به دست آمده را تقسیم بر ۲ کنید.

رنگ چشم ها پیچیده تر از چیزی است که به نظر می رسد

در گذشته تصور می شد رنگ چشم ها را تنها یک ژن تعیین می کند، پس اگر از پدر و مادر، یکی چشم آبی و دیگری چشم قهوه ای باشد، چشمان بچه قهوه ای خواهد شد. با این حال، حقیقت امر پیچیده تر از این ها است و ژن های متعددی مسئولیت تعیین این بخش از ظاهر ما را برعهده دارند. و گرچه اتفاق نامتعارفی نیست اما پدر و مادر هر دو چشم آبی می توانند فرزندی چشم قهوه ای و بالعکس داشته باشند.

علاوه بر این، باید به خاطر داشته باشید که رنگ چشم بچه ها دائماً در تغییر است. در اغلب موارد، رنگ چشم قطعی بچه ها از حدود یک سالگی شان معلوم می شود و تا قبل از آن، رنگ چشم بیشتر بچه ها چیز دیگری است.

به دور از تعصب و سوگیری نگاه کنید

در نهایت اینکه، فرزند شما ممکن است بیشتر از آنچه فکرش را می کنید شبیه شما باشد. مثلاً یک باور قدیمی (و همچنان رایج) وجود دارد که بچه های کوچک معمولاً بیشتر شبیه پدرشان هستند اما تحقیقات نشان داده نوزادان در اغلب موارد، در واقع به یک اندازه شبیه هم پدر و هم مادر خود هستند. علاوه بر این، ممکن است فرزندتان ویژگی های شخصی بیشتری از شما به ارث برده باشد. هر چه باشد، همه چیز ظاهر نیست.