زندگی نباتی چیست؟

دیروز بود که متأسفانه خبر درگذشت مهسا سادات آقایی دوست، دختر تکواندوکار ۱۵ ساله پس از ۲ سال زندگی نباتی منتشر شد.

این دختر نوجوان دو سال قبل هنگام بازگشت از باشگاه به دلیل بسته بودن مسیر پیاده رو  توسط سازندگان یک ساختمان ناچار به عبور از کنار خیابان شده بود که ناگهان یک خودرو با سرعت بالا به وی برخورد کرد. مهسا پس از ضربه ی شدید مغزی به بیمارستان منتقل شد. او و بعد از آن در منزل نگهداری می شد و زندگی نباتی داشت.

اما زندگی نباتی چیست؟

زندگی نباتی اغلب با کما اشتباه گرفته می شود.

کما به یک بیهوشی عمیق و طولانی مدت در نتیجه ی یک بیماری، آسیب یا مسمومیت اطلاق می شود. کلمه ی کما معمولاً به حالتی اشاره دارد که در آن فرد به ظاهر خواب است اما قادر به بیدار شدن نیست.

وضعیت نباتی پایدار به نوع دیگری از تغییر در سطح هوشیاری اشاره دارد که در آن شخص بیدار به نظر می رسد اما نمی تواند واکنشی معنی دار به دنیای بیرون داشته باشد. در این حالت ممکن است چشمان فرد باز باشد و صداهایی مثل خمیازه، خروپف یا دیگر اصوات از او شنیده شود.

در هر دو حالت فرد زنده است اما مغز او به طور کامل کار نمی کند.

اما زندگی نباتی با مرگ مغزی هم متفاوت است.

در زندگی نباتی احتمال بهبودی وجود دارد اما مرگ مغزی آسیبی دائمی است. فردی که در وضعیت نباتی فرو رفته، ساقه ی مغز او هنوز کار می کند یعنی ممکن است نوعی هوشیاری کماکان وجود داشته باشد.

اغلب افراد در وضعیت نباتی پایدار بهبود پیدا نمی کنند اما عده ی اندکی هم هستند که آنقدری بهبود می یابند که وضعیت آن ها تغییر به حداقل هوشیاری تشخیص داده شود.

هیچ درمانی برای وضعیت نباتی پایدار وجود ندارد و پزشکان تمرکز خود را بر مراقبت حمایتی می گذارند تا مغز بهبود پیدا کند. بیمار برای تشخیص هر گونه تغییر یا نشانه ای از بهبودی در او به دقت تحت نظر قرار می گیرد.

به طور کلی احتمال بیرون آمدن از وضعیت نباتی پایدار ظرف ۶ ماه ابتدایی، در مواردی که علت ضربه مغزی تروماتیک باشد، در افراد بزرگسال ۵۰ درصد و در کودکان ۶۰ درصد است.

مواردی از بیرون آمدن وضعیت نباتی پایدار هم وجود داشته. منیره عبدالله که در سال ۱۹۹۱ در یک سانحه ی رانندگی دچار آسیب مغزی شدید شده بود بعد از ۲۸ سال زندگی نباتی، هوشیاری کامل خود را به دست آورد. او در این مدت هیچ نشانه ای که حاکی از بیدار شدن وی در آینده باشد نداشت.