زندگی رازآلود همسر توتانخامون که ذهن باستان شناسان را به خود مشغول ساخته

بسیاری از ما چیزهایی درباره ی توتانخامون ، فرعون مصر باستان شنیده ایم. از زمان کشف مقبره ی توتانخامون (Tutankhamun) شایعات زیادی درباره ی شخصیت او مطرح بوده است. دانشمندان تحقیقات زیادی درباره ی او کردند و مردم عامی از عاقبت شوم آن هایی گفتند که مقبره ی توتانخامون را گشودند. این هیاهو اما توجه را از یک شخصیت مهم تاریخی دیگر دور کرد – همسر توتانخامون یعنی آنخسنامون (Ankhesenamun). به لطف فیلم هالیوودی «مومیایی» او را می شناسیم اما این فیلم بیشتر تخیل بود تا واقعیت.

در ادامه با زندگی آنخسنامون بیشتر آشنا خواهیم شد، کسی که او را قرن ها ملکه ی گمشده ی مصر باستان می دانستند.

در سال ۱۹۲۲ دنیا از شنیدن خبر کشف مقبره ی دست نخورده ی توتانخامون حیرت زده شد. باستان شناسی به نام هاوارد کارتر همان کسی بود که شانس کشف این اثر منحصر به فرد باستانی را پیدا کرد.

در جریان بررسی موشکافانه ی درون مقبره، کارتر به وجود اشاراتی به همسر جوان توتانخامون، ملکه آنخسنامون پی برد. نام او کارتر را متعجب ساخت چون تا پیش از آن ندیده بود در جایی به این زن اشاره ای شده باشد. کارتر موفق شد به جزئیاتی درباره ی زندگی این ملکه ی جوان پی ببرد.

آنخسنامون سومین دختر نفرتیتی (Nefertiti) و آخناتن (Akhenaten) بود که پس از تولد نام او را آنخسنپاآتن (Ankhesenpaaten) گذاشتند. او کودکی خود را در شهر آختاتن (Akhetaten) سپری کرد که پدرش آن را بنا کرده بود. در آنجا هم اشاراتی به او شده است.

پس از مرگ آخناتن، توتانخامون جوان به پادشاهی رسید و با آنخسنپاآتن ازدواج کرد. نزدیک به ۳ سال بعد، فرعون جوان دست به اصلاحاتی مذهبی زد و آیین آمون (Amun) را دوباره برپا کرد. به همین دلیل ملکه نام خود را به آنخسنامون تغییر داد. این زوج جوان نزدیک به ۱۰ سال بر مصر حکومت کردند.

پیوند آن ها تنها جنبه ی سیاسی نداشت. توتانخامون و همسرش به یکدیگر علاقه داشتند. اکتشافات متعدد در مقبره ی توتانخامون حکایت از آن دارد که رابطه ی خوبی میان آن ها برقرار بود. برای مثال، یکی از دیوارنگاره های مقبره، ملکه را در حال اهدای گل های زیبای نیلوفر به پادشاه نشان می دهد.

این زوج فرزندی نداشتند. دو بارداری آنخسنامون نافرجام بودند: دو دختر که مرده متولد شدند. بقایای آن ها که با عشق و توجه زیادی دفن شده بود، درون مقبره ی توتانخامون، نزدیک به انتهای آن کشف شد.

فرعون جوان خود به اسکولیوز یا همان انحراف ستون فقرات دچار بود و در بسیاری از دیوارنگاره ها با یک عصا به تصویر کشیده شده است. علت مرگ پادشاه مصر روشن نیست. به گمان دانشمندان او احتمالاً بر اثر مالاریا یا جراحات ناشی از سقوط از ارابه جانش را از دست داد. توتانخامون از دنیا رفت و آنخسنامون آخرین عضو خاندان سلطنتی بود.

توتانخامون در سن ۱۹ سالگی از دنیا رفت و همسر جوانش بیوه شد. آنخسنامون فرصت نیافت وارثی برای تاج و تخت توتانخامون به دنیا آورد، به همین دلیل پذیرفت که دوباره ازدواج کند تا جایگاهش را حفظ کند و از خود در برابر توطئه ها و دسیسه های آن هایی که تشنه ی قدرت بودند، مراقبت کند.

بهترین گزینه برای همسری او، مشاور اول حکومت و معلم توتانخامون یعنی آی (Ay) به نظر می رسید. اما آنخسنامون دلش نمی خواست با یک مأمور دولتی مسن ازدواج کند. بر اساس برخی منابع، آنخسنامون در نامه ای به پادشاه هیتی ها از او خواست تا یکی از پسرانش را به مصر بفرستد تا به همسری آنخسنامون درآید. آنخسنامون گفته بود که حاضر به ازدواج با هیچ یک از خدمتگزارانش نیست.

پادشاه هیتی ها از درخواست آنخسنامون استقبال و یکی از پسرانش را برای ازدواج با او راهی مصر کرد. تاریخ نگاران نتوانستند اطلاعاتی درباره ی سرنوشت این شاهزاده پیدا کنند. گفته می شود او در راه مصر جان خود را از دست داد. ممکن است او قربانی توطئه گرانی شده باشد که دلشان نمی خواست هیتی ها به تاج و تخت مصر دست یابند.

آنخسنامون هیچ چاره ی دیگری جز ازدواج با آی نداشت. باستان شناسان حلقه هایی منقوش به نام آن ها کشف کردند که این موضوع را اثبات می کند. مشاور سابق به آنچه می خواست یعنی تاج و تخت رسید و فرعون مصر شد. داستان زندگی آنخسنامون به طرز مرموزی در اینجا به پایان می رسد. تمامی دیگر اکتشافات نشان می دهد آی با زنی به نام تی (Tey) ازدواج کرد. او تنها کسی است که در مقبره ی آی به او به عنوان همسر آی اشاره شده است.

در فاصله ای نه چندان دور از مقبره ی توتانخامون، یک مقبره ی دیگر نیز وجود دارد. وجود وسایلی زنانه، زیورآلات و دیگر دست ساخته ها حاکی از آن بود که این مقبره برای آنخسنامون آماده شده بود اما بقایای او در آنجا کشف نشد.

در اوایل قرن نوزدهم، باستان شناسان مقبره ای حاوی دو مومیایی زن کشف کردند. برای بیش از صد سال، هویت این دو مومیایی نامعلوم بود تا آنکه دانشمندان در سال ۲۰۱۰ دست به آزمایش دی‌اِن‌اِی بر روی این دو مومیایی زدند. آن ها بر اساس نتایج آزمایش تصور می کنند یکی از مومیایی ها مادر بیولوژیک دو دختر کشف شده در مقبره ی توتانخامون است. به همین دلیل ممکن است بقایای آنخسنامون باشد.

ملکه ی مصر بارها در سینما به تصویر کشیده شده که مشهورترین آن در فیلم سینمایی «مومیایی» (محصول سال ۱۹۹۹) بوده است. اما سازندگان این فیلم داستان آنخسنامون را تغییر دادند و او را شخصیتی منفی به تصویر کشیدند که هیچ ارتباطی با حقیقت امر ندارد.

آنخسنامون زندگی کوتاهی مملوء از وقایع تلخ داشت. اما با همه ی این ها همسری بامحبت بود و تا پایان عمر اعتبار و عظمتی که از پدر و مادرش به ارث برده بود را حفظ کرد.