چرا گاهی حس می کنیم تحت نظر هستیم؟

به احتمال زیاد تا به حال برایتان پیش آمده حس کرده باشید کسی از پشت تان به شما خیره شده، حتی اگر واقعاً کسی را ندیده باشید. باید بدانید که تنها شما نیستید که چنین تجربه ای داشته اید. از قرار معلوم این یک تجربه ی مشترک است که بسیاری از ما آن را داشته ایم و حتی تحقیقاتی هم درباره ی اینکه چرا گاهی چنین حسی داریم صورت گرفته است.

در ادامه می خواهیم ببینیم محققان به چه نتایجی در اینباره رسیده اند.

۱- مغز ما می تواند بگوید که آیا کسی در حال تماشای ما هست یا خیر، حتی اگر اصلاً کسی را ندیده باشیم

دانشمندان دست به تحقیقی بر روی یک بیمار نابینا زدند که دچار نابینایی قشری بود، یعنی به دلیل آسیب وارده به قشر بینایی اش (بخشی از مغز) قادر به دیدن نبود. او نمی توانست چیزی را آگاهانه درک کند، مثل تماشای یک فیلم یا خواندن یک کتاب، اما توانایی پردازش اطلاعاتی که وارد نواحی سالم مغزش می شد را داشت. این تحقیق نشان داد اگر کسی مستقیم به ما نگاه کند می توانیم حسش کنیم، حتی اگر آگاهانه او را ندیده باشیم، امری که می تواند توضیح دهد که چرا حتی با اینکه کسی را در حال نگاه کردن به خودمان ندیده باشیم، حس می کنیم تحت نظر هستیم.

۲- تعبیر اشتباه

مسأله ی دیگری که می تواند این حس را تأیید و حتی وقوع آن را بیشتر کند، این است که سر برگردانید و ببینید که واقعاً کسی در حال تماشای شما است. این اتفاق شاید مؤید حسی که داشتید به نظر برسد اما ممکن است فقط به خاطر اینکه شما سر برگرداندید، توجه آن شخص هم به شما جلب شده باشد و بنابراین تمام ماجرا اشتباهی بیش نبوده باشد.

۳- یک نشانه ی کوچک شما را گوش به زنگ می کند

حس تحت نظر بودن می تواند بر اثر یک نشانه ی کوچک باشد که مغز شما را گوش به زنگ کرده است. این نشانه می تواند دیدن چیزی از گوشه ی چشم، شنیدن یک صدای ضعیف از نقطه ای نامعلوم یا هر چیز دیگری باشد که از آن مطمئن نیستید. به این ها باید اندکی پارانویا هم باید اضافه کرد و اینکه شما قادر به دیدن پشت سر خود نیستید می تواند این حس را در شما ایجاد کند که کسی از پشت تان در حال تماشای شما است، حتی اگر واقعاً اینگونه نباشد.

۴- اگر مطمئن نباشید، احتمالاً پاسخ برایتان مثبت است

بر اساس پژوهشی که توسط محققان دانشگاه سیدنی صورت گرفته، وقتی سرنخ های بصری ای که از محیط اطراف خود دریافت می کنیم،  محدود باشند – مثلاً اگر هوا تاریک باشد یا شخص مقابل مان عینک آفتابی زده باشد – و نتوانیم دقیقاً بگوییم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است، اغلب به تجربه ی قبلی خود اتکا می کنیم. این امر احتمال اینکه به این باور برسیم که کسی به ما خیره شده را بیشتر می کند، به خصوص در مواردی مطمئن نیستیم.

۵- دانستن اینکه کسی به ما خیره شده یا نه، اهمیت زیادی دارد

اینکه بتوانیم تشخیص دهیم کسی در حال تماشای ما است یا خیر و اینکه شخصی که خودمان به او خیره شده ایم هم متوجه این موضوع شود، جایگاه واقعاً مهمی در رفتار انسان دارد، چرا که به مسأله ی برقراری ارتباط میان افراد مربوط می شود. چون از ابتدای روند تکامل بشر، خیره شدن روشی قدرتمندی برای انتقال احساساتی همچون عشق و خشم و اطلاعات لازم برای بقا بوده و از آن زمان در تغییر و تحول بوده است. به همین دلیل است که مغز ما به این منظور طراحی شده و ما همیشه مواظب محیط اطراف مان هستیم.