ابن ملجم مرادی چه سرانجامی داشت؟ چطور کشته شد؟ قبرش کجاست؟

ابن ملجم مرادی چه سرانجامی داشت؟ چطور کشته شد؟ قبرش کجاست؟

نام ابن ملجم مرادی تنها در آخرین روزهای زندگی و در نتیجه به شهادت رساندن حضرت علی‌ بن‌ ابی‌طالب (علیه‌ السلام) بر سر زبان ها افتاد. اِبْن‌مُلْجَم ، عبدالرحمان بن عمرو بن ملجم مرادی (م ۴۰ق/۶۶۱م)، مردی از خوارج بود که امام اول شیعیان، امیرالمؤمنین حضرت علی (علیه‌ السلام) را به شهادت رساند. ابن ملجم از بازماندگان خوارج در جنگ نهروان بود. وی در سحرگاه نوزدهم ماه رمضان در مسجد کوفه امیرالمومنین امام علی علیه السلام را مضروب ساخت و منجر به شهادت اولین امام شیعیان شد.

بلاذری به نقل از کلبی او را عبدالرحمان بن عمرو بن ملجم خوانده است. گفته‌اند تبار ابن ملجم مرادی به اعراب حمیری می‌ رسد. ابن ملجم از قبیله مراد بود که با بنی جبّله از قبیله کنده هم پیمان بودند. برخی نیز او را از قبیله تجوب، یکی از قبایل حمیری و هم پیمان قبیله مراد خوانده‌اند، اما بلاذری می گوید که تجوب جد او بوده است.

کریم اکبری مبارکه بازیگر نقش ابن ملجم در سریال امام علی (ع)

زندگی ابن ملجم مرادی

از زندگی ابن ملجم اطلاع روشنی در دست نیست، زیرا نامش تنها در آخرین روزهای زندگی و در نتیجه به شهادت رساندن علی بن ابی‌طالب (علیه‌ السلام) زبانزد شد. قدر مسلم این است که ابن ملجم از پیروان حضرت علی (علیه‌ السلام) بود که پس از ماجرای حکمیت در جنگ صفین به خوارج پیوست.

ابن‌حجر عسقلانی می گوید که او جاهلیت را درک کرده است، او از قول ابوسعید بن یونس در تاریخ مصر، آورده است که ابن ملجم در گشودن مصر شرکت داشت. عمرو بن عاص، فرمانروای مصر، وی را که از سواران و قاریان بود و قرائت قرآن را از معاذ بن جبل آموخته بود، از مقربان و همراهان خود قرار داد.

گفته‌اند هنگامی که عمرو بن عاص از خلیفه عمر درباره مشکلات قرآن یاری خواست، عمر طی نامه‌ای به وی فرمان داد که عبدالرحمان ابن ملجم را در کنار مسجد جای دهد تا او قرآن و فقه به مردم بیاموزد، عمرو خانه‌ای را در کنار خانه ابن عدیس به ابن ملجم اختصاص داد.

اگر این دو روایت ابن حجر درست باشد، باید پذیرفت که ابن ملجم هنگام مرگ چندان جوان نبوده است. علاوه بر این روشن می‌گردد که وی در قرائت قرآن و معارف دینی آن روزگار چندان مهارت داشت که خلیفه مسلمانان و عمرو بن عاص او را رسماً به کار تعلیم قرآن گماردند.

تصمیم‌گیری برای قتل علی بن ابی‌ابیطالب

گروهی از خوارج در جنگ نهروان از لشکر امام علی (ع) جدا شده و در مقابل حضرت قد علم کردند. در کتاب طبری آمده که سه تن از خوارج به نام عبدالرحمن بن ملجم از قبیله کنده، برک بن عبدالله و عمرو بن بکر تمیمی که همدیگر را در مکه ملاقات کردند و با هم به مذاکره پرداختند.

آنها پس از اتمام مراسم حج، سوگند یاد کردند که علی (ع)، معاویه و عمرو عاص را که به اعتقاد خوارج، مسئول شرایط آن زمان مسلمانان و گمراه شدن آنها بودند، با انگیزه انتقام از کشتار یارانشان در نهروان، بکشند. روز کشتن را ۱۷ رمضان تعیین نمودند و هر کسی به شهر قربانی خود رفت. عبدالرحمن به کوفه، برک به دمشق و عمرو به مصر رفتند.

 ابن ملجم مرادی

سرنوشت ابن ملجم

درباره سرنوشت ابن ملجم چند نقل وجود دارد.

قول مشهور

گزارش‌های متفاوتی از سرنوشت ابن ملجم در منابع تاریخی آمده است. اما آن چه شهرت دارد و در تاریخ آمده این است که امام علی (ع) در آخرین ساعات زندگی به مدارا با ابن ملجم فرزندانش را وصیت فرمود. پس از شهادت امام (ع)، ابن ملجم را برای قصاص نزد امام حسن (ع) آوردند و ایشان نیز با یک ضربۀ شمشیر ابن ملجم را قصاص نمود. این واقعه در شب ۲۱ ماه رمضان روی داد. مشهور است ام الهیثم دختر اسود نخعی جنازه او را گرفته و آن را به آتش کشید. (ارشاد، ج۱:۲۲؛ بحارالانوار، ج۴۲:۲۳۲، ۲۴۶، ۲۹۸)

قول غیر مشهور

در مورد چگونگی کشته شدن ابن ملجم روایت های دیگری نیز وجود دارد که بعضی از آن ها عجیب و غریب می شوند. در برخی از این روایات ادعا شده که او را پیش از کشتن مثله کرده، حتی در چشمانش میله گداخته فرو بردند.

اما روایت مذکور با اسناد تاریخی دیگر سازگار نیست. همچنین نمی‌توان پذیرفت که فرزندان علی (علیه‌السلام) برخلاف وصیت صریح پدرشان اجازه چنان کاری را داده باشند. شگفت این‌ که چنین روایتی حتی در برخی از منابع شیعی راه یافته است.

سرنوشت قطام چه شد؟

قطام دختری که لقب زیباروی کوفه را یدک می کشید عاقبتی بهتر از ابن ملجم نیافت. به نحوی که در روایات آمده است بعد از کشته شدن ابن ملجم، مردم به سوی قطام هجوم آوردند. او را با شمشیر به قتل رسانده و جنازه اش را بیرون کوفه سوزاندند. (بحارالانوار، ج۴۲:۲۹۸؛ انوار العلویه:۳۹۰؛ نفائح العلام:۴۱۰)

 ابن ملجم مرادی

مکان قبر ابن ملجم مرادی

ظاهراً جسد ابن ملجم در کوفه دفن شده است. ابن بطوطه جهانگرد معروف مسلمان که در قرن هشتم هجری، وارد کوفه شده است، می‌نویسد:

«در سمت غربی قبرستان کوفه، جای بسیار سیاه و تیره‌ای را در میدانگاه سفیدی دیدم. از احوال آن جویا شدم. گفتند که آن گور ابن ملجم شقی است. مردم کوفه هر ساله هیزم می‌آورند و به مدت ۷ روز بر گور او آتش می‌افروزند.» (رحله ابن بطوطه:۱۴۷؛ نفائح العلام:۴۰۹؛ تقویم شیعه:۲۹۳)

به گفته «محمد سعید طریحی»، عادت برافروختن آتش روی قبر ابن ملجم، در گذشته، همه ساله در ایام شهادت امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) در ماه رمضان، برقرار بوده است. اما امروزه این عادت، به‌طور کامل فراموش شده است. محل آن نیز نزدیک ضلع غربی مسجد سهله قرار داشته و دست‌کم تا چند دهه گذشته، آثار سیاهی خاک آنجا بر اثر آتش‌سوزی، نمایان بوده است.

پیشنهاد می کنیم این مطلب را هم بخوانید:

نگاهی به ماه رمضان در سراسر دنیا

اعمال ماه رمضان و فضایل شب ‌های مناجات و دعا

طرز تهیه بامیه شیرینی لذیذ ماه مبارک رمضان

آنچه باید در مورد تغذیه صحیح و حفظ سلامت خود در ماه رمضان بدانید

علت سردرد در ماه رمضان چیست و چطور می توان آن را رفع کرد؟

۸ سریال تلویزیونی جذاب و مهیج برای علاقمندان به تماشای بی وقفه در ماه رمضان

۱۴ نظر

ورود

  • حشمت اردیبهشت ۷, ۱۴۰۱

    ابن ملجم مرادی میگن لر بوده از لرهای لرستان شهرستان سلسله(الشتر)

    • علی فروردین ۲۰, ۱۴۰۲

      افرین اون یک ایرانی وطن پرست بود روح شاد

      • F.s فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

        خدا لعنتش کنه

      • امیر فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

        لعنت به ابن ملجم و تو و امثال تو

    • جوک نگو مومن فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

      جوک نگو مومن طرف از قبیله ی کنده بوده که از بومیای جنوب عربستان هستن.
      لرها همیشه ارادت به اهل بیت داشتن. تو تشیع زبانزد هستن. بعد تو میایی لرها رو به این ادمهای پلید میچسبونی؟

      بعدم امام علی فقط برا ما نیست. امام علی خلیفه ی چهارم اهل سنت هم هست. یعنی جایگاه امام علی مثل عمر و ابوبکر هست پیش اهل سنت.
      اینا هیچی. کارل هنریخ بکر که المانی و اسلام شناس هست میگه امام علی بهترین خلیفه بین ۴ تا بود. و مقایسه میکنه با تمدن خودشون تا امروز. میگه کارهایی که امام علی کرد و عدالتی که داشت رو غرب تو قرن ۲۱ بهش رسید. ولی امام علی تو قرن ۷ میلادی بهش رسید و اجرا کرد.

      • ........... فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

        امام علی تو ۵ سال خلافتش سه بار جنگ داشت. کی وقت داشت کار کنه؟

        • سرعتی فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

          ایشون سرعتشون خیلی بالا بود

        • احمد فروردین ۲۴, ۱۴۰۲

          جیرجیرک ایشون رو با خودت مقایسه نکن اون میتونست

          • ا فروردین ۲۴, ۱۴۰۲

            منطق و استدلالت …….
            من قانع شدم

      • اصغر فروردین ۲۱, ۱۴۰۲

        تازه دکتر آز از ژاپنم میگه که کارایی که ایشون توی قرن ۷ کرد تو قرن ۸۵ تو امریکا بهش میرسن تازه

  • حسین اردیبهشت ۱۲, ۱۴۰۱

    خدا لعنتش کنه

    • محمد علی آبان ۱۲, ۱۴۰۲

      لعنت خدا بر ابن ملجم و قتام دختر لجاره کوفه که باعث کشته شدن مولا م علی شدن ،عشق به حضرت علی و اهل بیت مولا سعادت میخواد که نصیب هر کسی نمی شود ، پس عجیب نیست که عصاره های ابن ملجم چنین افکار ی داشته باشن .
      یا علی مدد .

  • محمدعلی فروردین ۲۳, ۱۴۰۲

    ان شاءالله باهاش محشورشوی ابن ملجم عرب بود از جانب مادریهودی ایرانی نبود ایرانی هادرطول تاریخ ارادتمند اهلبیت بودن

  • وطن تیر ۳, ۱۴۰۲

    خیر لر نبوده،اون عرب بوده،
    خدا لعنتش کنه اونو وهرکس که اونو تحسین میکنه