کیست نابوتین (Nabothian Cyst) که کیست دهانه رحم، کیست احتباس مخاطی یا کیست اپیتلیال نیز نامیده می‌شود، برآمدگی خوش خیمی است که روی سرویکس یا دهانه رحم ایجاد می‌شود. این کیست که بسیار رایج است مملو از مخاطی (مایعی لزج به رنگ زرد روشن یا زرد مایل به قهوه ای) است که توسط غدد دهانه رحم ترشح می‌شود. کیست های نابوتین سرطانی نیستند و بروز آنها به منزله ابتلا به سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم نیست.
چه کسانی در معرض ابتلا به کیست نابوتین هستند؟
هر کسی که سرویکس (دهانه رحم) دارد می‌تواند به کیست نابوتین مبتلا شود؛ موضوعی که قابل جلوگیری نیست. با این حال احتمال بروز این کیست ها بین دوران بلوغ و یائسگی بیشتر است. برخی اتفاقات خاص زندگی نیز بر نحوه رشد سلول های پوستی داخل دهانه رحم تاثیر می‌گذارند، به‌طوری‌که احتمال مسدود شدن غدد شما و بروز کیست را افزایش می‌دهند.
بعد از بچه دار شدن: بسیاری از افراد پس از بارداری و در جریان معاینات معمول متوجه می‌شوند کیست نابوتین دارند. سلول های پوستی دهانه رحم پس از زایمان سریع‌تر رشد می‌کنند. این سلول‌های جدید می‌توانند باعث انسداد غدد دهانه رحم شده و به ایجاد کیست نابوتین بیانجامند.
لازم به ذکر است این نوع کیست ها در زنانی که زایمان داشته‌اند در مقایسه با سایر زنان شایع تر است
بعد از تجربه آسیب در دهانه رحم: سلول های پوست دهانه رحم پس از آسیب‌دیدگی در این ناحیه افزایش پیدا می‌کنند. سلول‌های جدید به ترمیم هرگونه آسیبی که به بافت دهانه رحم شما وارد شده کمک می‌کنند. این سلول‌های پوستی می‌توانند غدد دهانه رحم را مسدود کرده و مخاط را در آن ناحیه گرفتار کنند، که این موضوع باعث شکل‌گیری کیست نابوتین می‌شود.
بعد از ملتهب یا عفونی شدن دهانه رحم: سلول های پوستی دهانه رحم برای ترمیم هرگونه آسیبی که به دنبال التهاب یا عفونت ایجاد می‌شود تکثیر می‌شوند که این موضوع همانطور که پیش‌تر گفتیم به بروز کیست نابوتین منجر می‌شود.
اگر باردار یا در سنین باروری هستید بیشتر مستعد بروز این کیست ها خواهید بود. سن باروری از بلوغ تا شروع یائسگی ادامه دارد.
همچنین در صورت ابتلا به بیماری adenoma malignum ممکن است در معرض خطر بروز کیست های مشابه باشید. این وضعیت نوعی نئوپلازی بدخیم است که بر تولید مخاط در دهانه رحم تاثیر می‌گذارد.
علائم کیست نابوتین چیست؟
اندازه کیست های نابوتین از چند میلی‌متر تا چهار سانتیمتر متغییر است. این کیست ها صاف هستند و به زنگ سفید یا زرد ظاهر می‌شوند. اما باعث درد، ناراحتی یا علائم دیگر نمی‌شوند؛ بنابراین احتمالا پزشکتان در طول معاینات معمول لگن متوجه بروز یک یا چند کیست در دهانه رحم شما خواهد شد.
با این حال اگر کیست نابوتین پاره شود ممکن است متوجه بروز علائمی شوید. با ترکیدن کیست نابوتین مخاط و کمی خون آزاد می‌شود که ممکن است آن را ترشحات واژن تلقی کنید. این ترشح می‌تواند بدبو هم باشد.
فشار خفیف یا احساس پُری در واژن و درد قبل، حین یا بعد از مقاربت را می‌توان به عنوان علائم ابتلا به کیست نابوتین به شمار آورد.
اگر خونریزی بین قاعدگی، ترشح غیرمعمول یا درد شدید لگن دارید با پزشک خود صحبت کنید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا ناهنجاری‌های دیگری باشند که نیاز به ارزیابی دارند.
انواع کیست دهانه رحم
کیست انکلوزیونی
این نوع از کیست ها معمولا در دیواره تحتانی و پشتی دهانه رحم شکل گرفته و مشاهده می‌شود که گاهی کوچک و نامحسوس هستند. کیست های انکلوزیونی از رایج ترین انواع کیست های دهانه رحم در بین زنان محسوب می‌شود. این احتمال وجود دارد که این کیست ها به دنبال آسیب حین تولد نوزاد در هنگام زایمان طبیعی یا جراحی به وجود آیند و رشد کند.
کیست مولرین
کیست مولرین یکی از انواع کیست های بسیار شایع در بین زنان است که به خاطر باقی ماندن اجزای جنینی در بدن مادر پس از تولد به وجود آمده و موجب بیماری می‌شود. این نوع از کیست ها در هر نقطه ای از دیواره واژن باشند ممکن است رشد و نمو بکنند و اغلب هم حاوی اختلاط با مخاط دهانه رحم هستند.
کیست های مجاری گارتنر
کیست های مجاری گارتنر در دوران جنینی به وجود می‌آیند، چون در روند تکامل جنین، امکان دارد مجراهایی از رشد باز بماند و به تکامل نرسند یا اصلا تشکیل نشوند، که در نتیجه ی آن پس از تولد نوزاد گاها شاهد پدیدار شدن این نوع کیست ها در دهانه رحم نوزاد دختر خواهیم بود که به مرور زمان و در زمان بلوغ این مجرای ناقص می‌تواند تبدیل به کیست واژینال شده و باعث پدیدار شدن بیماری های زیادی شود.
آیا کیست دهانه رحم خطرناک است؟
کیست های نابوتین خطرناک نیستند و نمی تواند علامت سرطان دهانه رحم باشند. همچنین این نوع کیست خوش خیم بوده و سرطانی نیست. اما بزرگ شدن یا زیاد شدن تعداد آنها می تواند با عوارض زیر همراه باشد:
ولی به طور کلی، عوارض کیست نابوتین جدی نیستند و این نوع کیست جزء کیست های طبیعی و بی خطر دستگاه تناسلی زنان به شمار می رود.
کیست نابوتین باعث نازایی می شود؟
کیست های نابوتین در هر اندازه ای که باشند منجر به ناباروری در زنان نمی شوند. اگر فردی با وجود کیست نابوتن با مشکل نازایی روبرو است، علت آن می تواند مربوط به موارد دیگر باشد، مثلا:
در واقع کیست نبوتین از کیست های رایجی است که در زنانی که زایمان کرده اند، دیده می شود و هیچ مشکل جدی ایجاد نمی کند.
تشخیص کیست نابوتین
همانطور که گفته شد اکثرا این کیست ها از طریق معاینه های روتین یا معاینه هایی که برای سایر مشکلات یا بارداری انجام می شوند، تشخیص داده می شوند. بعد از تشخیص کیست نابوتین (کیست دهانه رحم) در معاینه بالینی اقدام خاصی لازم نیست مگر اینکه همراه با مشکل دیگری باشد یا ضایعه شکل مشکوک داشته باشد که در آن صورت پزشک می تواند از کولپوسکوپی برای معاینه و بررسی دقیق تر دهانه رحم استفاده کند تا در مورد این امر که برجستگی های مشاهده شده کیست های نابوتین هستند یا برآمدگی هایی دیگر، نظری قطعی بدهد. همچنین ممکن است پزشک برای مشاهده و معاینه بهتر، از سونوگرافی، MRI یا C.T.اسکن نیز استفاده کند.
درمان کیست نابوتین
کیست های نابوتین خوش خیم هستند و عموما نیاز به درمان ندارند. در موارد نادر این کیست ها ممکن است بزرگ شوند و شکل و اندازه دهانه رحم را تغییر دهند. اگر کیست نابوتین شما حاد باشد و اندازه آن بزرگتر از ۴ سانتیمتر باشد، می‌تواند معاینه معمول دهانه رحم را دشوار یا غیرممکن کند. در این موارد پزشک ممکن است برداشتن کیست نابوتین را به منظور معاینه دهانه رحم توصیه کند.
برای برداشتن کیست نابوتین نیاز به جراحی نیست. روش های مورد استفاده رایج برای برداشتن کیست نابوتین به شرح زیر است که بسته به سایز و میزان پخش شدگی کیست‌ها روی دهانه رحم، پزشک معالج از روش مناسب برای رفع کیست استفاده می‌کند.
الکتروکوتر؛ سوزاندن کیست دهانه رحم
در روش سوزاندن با الکتروکوتر، پزشک با استفاده از حرارت دستگاه دارای جریان الکتریکی، کیست را می‌سوزاند. شاید در برخی موارد، مایعی از کیست بیرون کشیده شود. مقدار خونریزی در این روش بسیار کم است.
اکسیزیون؛ برش با تیغ جراحی
اکسیزیون یکی از روش های برداشتن کیست نبوتین است که با استفاده از تیغ جراحی انجام می شود. ممکن است همراه با سوزاندن کیست نابوتین، جراح برای خارج کردن کیست عمل اکسیزیون را هم انجام دهد.
کرایوتراپی؛ فریز کردن کیست دهانه رحم
در این روش از نیتروژن مایع برای سرمادرمانی یا کرایوتراپی استفاده می‌شود، محتویات کیست با نیتروژن مایع منجمد و بعد خرد می‌شود. کرایوتراپی کم تهاجمی ترین روش درمان کیست نابوتین سرویکس است.
جراحی کیست نابوتین سرویکس یک عمل سرپایی است که نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. دوره نقاهت بیشتر بستگی به شرایط بیمار و نوع جراحی دارد. معمولا دوره نقاهت عمل کیست نبوتین چند روز است و بعد از آن می‌توانید به زندگی عادی برگردید. اما برای از بعضی افراد ممکن است چند هفته طول بکشد تا کاملا بهبود پیدا کنند.
اشتباه گرفتن کیست نابوتین با آدنوم بدخیم
یکی از بیماری های نادری که ممکن است با کیست نابوتین اشتباه گرفته شود، نئوپلازی بدخیم دهانه رحم (آدنوم بدخیم) است که نوعی سرطان دهانه رحم به حساب می‌آید. این تومورهای بدخیم زمانی ایجاد می‌شوند که با افزایش مخاط دهانه رحم کیست هایی شبیه نبوتین ایجاد می‌کنند. علائم این عارضه بسیار شبیه کیست نبوتین است. در صورتی که پزشک مشکوک به آدنوم بدخیم باشد، حتما از کیست بیمار نمونه برداری صورت می‌گیرد. اگر کیست شما نابوتین نبوده و آدنوما باشد، پزشک حتما آن را با عمل جراحی کاملا بر‌می‌دارد. خوشبختانه این عارضه چندان شایع نیست و به ندرت در زنان اتفاق می‌افتد.
ادنوم بدخیم چه علائمی دارد؟
ادنوم بدخیم معمولا با گرفتگی دردناک شکم، پریود سنگین و طولانی و ترشحات آبکی واژن همراه است. همچنین بیمار موقع نزدیکی و بعد از آن دچار خونریزی می شود. البته این علائم با بیماری های دیگر مشترک است و برای تشخیص دقیق آن باید به پزشک مراجعه کنید.
سوالات رایج درباره کیست نابوتین سرویکس
در اینجا می‌توانید پاسخ به سوالات رایج در مورد کیست نابوتین سرویکس را که اغلب از متخصص زنان پرسیده می‌شوند، بخوانید:
کیست نابوتین سرویکس اگر کوچک باشد نیازی به چکاپ مجدد دارد؟
بله. بهتر است به طور مرتب و دوره ایکیست شما چک شود تا اگر در حال بزرگ شدن است، درمان های لازم را برای آن انجام دهید.
آیا کیست نابوتین سرویکس می‌تواند سرطانی شود؟
خیر. کیست های دهانه رحم سرطانی نیستند و سرطانی هم نمی شوند. اگر کیست شما بدخیم گزارش شده، مربوط به کیست ادنوم است که مشابه کیست نابوتین هستند.
آیا HPV می‌تواند باعث ایجاد کیست نابوتین شود؟
عفونت HPV مهمترین عاملی است که می‌تواند باعث ایجاد ضایعات پیش سرطانی شود. آسیب های ناشی از این عفونت در دهانه رحم می‌تواند در مواردی منجر به ایجاد کیست نبوتین شود. اما وجود این کیست ها دلیلی برای بروز حتمی عفونت زگیل تناسلی در زنان نیست.
با وجود کیست نابوتین می‌توانم زایمان طبیعی کنم؟
اگر کیست بزرگ باشد و مشکلی برای زایمان ایجاد کند، ابتدا آن را بر‌می‌داریم و بعد زایمان را انجام می‌دهیم.
بدون نظر