بالا را نگاه کنید! آخرین ابرماه سال همراه با بارش شهابی در راه است

آخرین ابرماه سال ۱۴۰۱ شامگاه پنج شنبه ۲۰ مرداد قابل رویت خواهد بود. در این رخداد نجومی، سیاره کیوان و بارش شهابی برساوشی، ماه را همراهی خواهند کرد.

با گذشتن از نیمه تابستان و طولانی تر شدن شب ها، پنج شنبه شب این هفته شاهد آخرین ابر ماه سال جاری خواهیم بود.

مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، در باره این واقعه نجومی گفت: «با توجه به اینکه در ساعت ۲۱ و ۴۴ دقیقه شبانگاه چهارشنبه ۱۹ مردادماه جاری کره ماه در کمترین فاصله از زمین و در ۳۵۹ هزار و ۸۳۰ کیلومتری زمین است؛ ۱.۵ روز پس از آن، در ساعت ۶ و ۶ دقیقه بامداد جمعه ۲۱ مرداد، ماه به وضعیت ماه کامل (بدر) می‌رسد.»

بر این اساس آخرین اَبَرماه سال جاری شامگاه پنج‌شنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ با چشم غیرمسلح در افق جنوب شرق آسمان قابل مشاهده خواهد بود.

عتیقی توضیح داد: «این اَبَرماه پس از ساعت ۲۰، در تهران (با اختلاف ساعت با شهرهای دیگر کشور) طلوع و حدود ۶ بامداد روز جمعه در افق جنوب غرب آسمان، غروب خواهد کرد. بدیهی است اگر ماه در کمترین فاصله با زمین باشد، بسته به فاصله آن از زمین در هنگام رسیدن به وضعیت ماه کامل، بین ۶ تا ۱۴ درصد ماه بزرگتر و ۱۶ تا ۳۰ درصد، درخشان‌تر از دیگر ماه‌های کامل سال دیده خواهد شد.»

این ابر ماه به سبب صید راحت‌تر ماهی خاویار در دریاچه‌های بزرگ در این زمان از سال توسط بومیان آمریکا به ماه خاویاری (Sturgeon moon) نیز معروف است.

همزمانی با بارش شهابی و همنشینی با سیاره کیوان

اوج ماه کامل در ۲۰ مرداد مصادف با بارش شهابی برساوشی (Perseids) است که یکی از بهترین و مهم‌ترین بارش های شهابی سال در نظر گرفته می‌شود که البته همزمانی این دو پدیده، دید شهاب ها را حداکثر به حدود ۱۰-۲۰ در ساعت کاهش می‌دهد. این بارش شهابی در ۲۲ مرداد به اوج خود می‌رسد، اما تا ۱۰ شهریور فعال خواهد بود.

اَبَرماه در طول جمعه شب (۲۱ مرداد) در زمینه صورت فلکی جدی همنشین سیاره زیبای کیوان خواهد بود؛ جرم ستاره مانند زردرنگ در سمت چپ و نزدیک به ماه در هنگام طلوع از افق جنوب شرق، سیاره کیوان است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران توضیح داد: «این سیاره شامگاه یکشنبه ۲۳ مرداد ماه به وضعیت مقابله با زمین می‌رسد و زمین میان این سیاره و مهر تابان قرار خواهد داشت. بنابراین زمان مناسبی برای مشاهده سیاره کیوان و حلقه‌های زیبای آن از درون تلسکوپ در این شب فراهم است.»

ابرماه چیست؟

با حرکت ماه به دور زمین به طور دوره‌ای نقاط اوج و حضیضی اتفاق می‌افتد. در اثر تاثیر گرانش خورشید و سیارات دیگر، شکل مدار ماه در طول زمان  تغییر می‌کند. این نقاط گاهی از حالت معمولی خارج می‌شوند و بعضی از نقاط حضیض ماه نسبت به بقیه نزدیک‌تر هستند. وقتی ماه کامل در نقطه حضیض مداری اتفاق بیفتد، ماه از حالت عادی ماه کامل کمی بزرگتر و درخشان‌تر دیده می‌شود که به آن ابرماه می‌گویند. ابرماه در واقع یک نام مستعار برای ماه کامل در نقطه حضیض مداری است.

ابرماه یک نوع نادر از ماه کامل است و حدود ۱۴ درصد بزرگتر و ۳۰ درصد درخشان تر از حالت عادی است (این اعداد در منابع محتلف کمی متفاوت هستند). در حالی که هر ماه یک ماه کامل داریم، ابرماه می‌تواند حداکثر چند بار در سال اتفاق بیفتد زیرا برای پدید آمدن آن، ماه باید هم کامل و هم در نزدیکترین فاصله از زمین باشد.

ابرماه ها می‌توانند در آسمان بزرگتر و تا ۱۶ درصد روشن تر از ماه کامل متوسط به نظر برسند.