نام استودیو جیبلی از کجا آمده و چه معنایی دارد؟

استودیو جیبلی به دلیل آثار درخشانش نامی شناخته شده در دنیای انیمیشن است، اما خود نام این استودیو هم منشأ و معنای جالبی دارد.

وقتی صحبت از انیمه و فیلم های بلند انیمیشنی می شود، تقریباً بعید است که نامی از استودیو جیبلی به میان نیاید. این استودیو از زمان آغاز به کارش در دهه ی ۸۰ میلادی و به ویژه از زمان ورودش به فرهنگ عامه ی غرب در دهه ی ۹۰ میلادی با فیلم افسانه ای «پرنسس مونونوکه» از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. تاکنون توضیح درخوری درباره ی نام این غول انیمیشن سازی ارائه نشده است؛ وبسایت استودیو جیبلی دلیل انتخاب این نام را معنای نمادینش عنوان کرده، اما هایائو میازاکی، کارگردان برجسته و از بنیانگذاران این استودیو، در جایی گفته این اسم را به طور تصادفی انتخاب کرده بود و معنای خاصی ندارد.

پس از مدتی تلاش برای یافتن پخش کننده ای که فیلم های آن ها را برای مخاطبان غربی به نمایش درآورد، استودیو جیبلی بالاخره قراردادی بست که اجازه می داد فیلم هایش بدون هیچ تفاوتی با نسخه ی اصلی نمایش داده شوند، امری که میازاکی به آن بسیار مصر بود. در سال ۱۹۹۷ وقتی فیلم «پرنسس مونونوکه» به نمایش درآمد، او به باقی دنیا ثابت کرد که کار خود را بلد است و صنعت انیمه و انیمیشن را برای همیشه دگرگون کرد.

با این حال، ممکن است معنایی برای نام این استودیو وجود داشته باشد. «جیبلی» در اصل کلمه ای عربی و تقریباً به معنای «یک باد داغ شدید» است. هواداران استودیو جیبلی این نظریه را درباره ی منشأ نام آن مطرح کرده اند که این استودیو قصد داشته یک باد داغ و جدیدی باشد که از میان صنعت انیمه وزیدن گرفته و آینده ی این ژانر را تغییر دهد. با توجه به مسیری که استودیو جیبلی از زمان آغاز به کارش تاکنون طی کرده، توضیح درخور و مناسبی به نظر می رسد.

هواداران استودیو جیبلی یک نظریه ی دیگر هم در اینباره دارند که به شخص میازاکی و علاقه اش به هواپیماها در دوران کودکی مربوط می شود و فیلم هایی مانند «پورکو روسو» و داستان زیبایش را گواهی بر آن می دانند. این نظریه می گوید میازاکی نام استودیو جیبلی را از روی یک هواپیمای جاسوسی ایتالیایی متعلق به دوران جنگ جهانی دوم به نام Caproni Ca.309 Ghibli انتخاب کرده بود، به این دلیل که از آهنگ این اسم خوشش می آمد. نام این هواپیما هم از همان باد داغ مدیترانه ای گرفته شده بود.

چرا هر دو توضیح برای نام استودیو جیبلی منطقی است؟

هر دو توضیح برای نام استودیو جیبلی جور در می آید. وقتی از منظر بازاریابانه به آن نگاه می کنیم، یعنی از این جهت که استودیو جیبلی قصد داشته نامی انتخاب کند که با تبلیغ و معرفی هنرمندانش به بهترین شکل ممکن، توجه ها را به خود جلب کند، نامگذاری مناسبی به نظر می رسد. اگر هم یک انتخاب تصادفی بوده که خوب پیش رفته است. نام استودیو جیبلی هم خاص است و هم به یادماندنی.

نظریه ی مربوط به هواپیما هم منطقی است. از زمان ساخت فیلم «لاپیوتا: قصری در آسمان»، اولین انیمیشن بلند استودیو جیبلی، تاکنون، علاقه ی میازاکی به آسمان و پرواز در آثار او برجسته بوده است. پدر میازاکی در دوران جنگ جهانی دوم اداره ی یک شرکت تولید قطعات هواپیما در ژاپن را برعهده داشت که عموی میازاکی مالک آن بود. میازاکی آشنایی زیادی با انواع هواپیما دارد و شاید به یک هواپیمای ایتالیایی به نام «جیبلی» علاقه داشته، نامی که بعدها با او گره خورد.

اما خود کلمه ی «جیبلی» هم حس و حالی که اغلب از این استودیو تداعی می شود را در خود دارد. «جیبلی» کلمه ی بامزه و خیال انگیزی به نظر می رسد، یعنی همان حسی که آثار استودیو جیبلی دارند. این استودیو در به تصویر کشیدن حس نوستالژی و همینطور، گاهی، داستان های پیچیده ای با موضوع جنگ و صلح بسیار خبره است. یکی دیگر از عناصر همیشگی فیلم های استودیو طبیعت است. و در نهایت اینکه نام استودیو جیبلی شاید لطف میازاکی به خود برای یادآوری دوران کودکی اش هنگام خلق قصه هایش باشد.