فرمول کارشناس سوئدی از نتیجه احتمالی جنگ روسیه و اوکراین؛ سناریو «ویتنام» یا «کوزوو»؟

احتمال یک جنگ هسته ای آخرالزمانی اکنون یک به شش است، در شرایطی که تنش های اوکراین و غرب با روسیه افزایش یافته و این ارزیابی کارشناسان ارشد از احتمال یک درگیری هسته ای است. در شرایطی که حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین به بن بست خورده است، یک دانشمند سوئدی مدعی شده است که احتمال تصمیم گیری پوتین فرار فشار دادن دکمه بمب هسته ای اکنون به اندازه احتمال شکست در بازی مرگبار رولت روسی است. ولادیمیر پوتین در ۲۴ فوریه گذشته بود که شروع «عملیات ویژه نظامی» خود در اوکراین را اعلام کرد و با اعتماد به نفس پیش بینی می کرد که ارتش کشورش به سرعت و در عرض تنها سه روز به کی یف رسیده و دولت ولودیمیر زلنسکی را ساقط خواهند کرد.

اما مقاومت اوکراین ادامه داشته و اکنون پس از نزدیک به هشت ماه از شروع این حمله، زلنسکی هنوز در قدرت بوده و حمایت مردم کشورش و غرب را بیش از پیش در اختیار دارد. به همین دلیل، کارشناسان هشدار می دهند که شاید کرملین برای تغییر رژیم در کی یف دست به اقدامات جدید و غیرقابل پیش بینی تری بزند. استفاده از سلاح های هسته ای تاکتیکی در جنگ به اهداف مورد نظر پوتین ختم نخواهد شد اما آخرین تاسی خواهد بود که رهبر خشمگین کرملین پرتاب خواهد کرد. بر اساس دکترین نظامی روسیه، الحاق دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا توسط روسیه راه را برای پوتین به منظور استفاده از سلاح های هسته ای تاکتیکی باز کرده است.

بر اساس قوانین داخلی کرملین، این کشور می تواند از بمب هسته ای برای هدف قرار دادن هر جایی که خاک این کشور به شمار بیاید می تواند استفاده نماید. اکنون مکس تگمارک، محقق و کارشناس سوئدی که ریاست موسسه Future of Life Institute را بر عهده دارد به احتمال وقوع یک جنگ هسته ای تمام عیار پرداخته است. یافته های وی نشان می دهد که احتمال جنگ هسته ای بین روسیه ایالات متحده یک به شش یعنی حدود ۱۷ درصد است. برآوردها و محاسبات وی بر اساس احتمالات وقوع اتفاقات خاص صورت گرفته و نشان می دهد که پیروزی روسیه در اوکراین به سناریو «کوزوو» منتهی خواهد شد، جایی که منطقه جدا شده طرفدار روسیه در اوکراین مستقل از کی یف باقی خواهد ماند.

این نتیجه، که به جدا شدن کوزوو از صربستان اشاره دارد برای اوکراین غیرقابل قبول خواهد بود. در طرف دیگر، پیروزی همه جانبه اوکراین به سناریو «ویتنام» منجر خواهد شد، که شبیه شکست همه جانبه نیروهای طرفدار ایالات متحده از ویت کنگ ها در دهه ۱۹۶۰ بوده و یک شکست و تحقیر بزرگ برای مسکو خواهد بود. به گفته تگمارک، بدین خاطر، احتمال فراوان این است که هیچ کدام از دو طرف شکست نخورده و درگیری تشدید شود و از طریق حملات در داخل خاک یکدیگر، بسیج نیروها و ایجاد وحشت هسته ای سعی کنند دیگری را وادار به عقب نشینی کنند. اما از آنجایی که روسیه نمی تواند با ایالات متحده و اروپا در دراز مدت رقابت کند، ممکن است به «تشدید تنش کیفی» روی بیاورد، همان چیزی که در حملات گسترده ۱۰ اکتبر به تصویر کشید.

بدترین سناریو برای چنین تنش فزآینده ای استفاده از سلاح های هسته ای خواهد بود. تگمارک مدعی است که الحاق مناطق چهارگانه اوکراینی به روسیه و تلاش برای آغاز مذاکرات توسط کرملین، راهی برای بدست آوردن نوعی از پیروزی در این نبرد است. او می گوید که پوتین پیش از تسلیم شدن کامل، به احتمال فراوان به زرادخانه بزرگش با بیش از ۶,۰۰۰ کلاهک هسته ای متوسل خواهد شد، زیرا هر گونه نشانه ای از ضعف می تواند به سقوط حکومتش در روسیه منجر شود.

تگمارک در این باره چنین تصریح می کند: «به شدت غیرمحتمل (کمتر از ۱۰ درصد احتمال) می بینم که پوتین سناریو ویتنام را بپذیرد، بدون اینکه ابتدا از سلاح های هسته ای استفاده نماید زیرا این سناریو تقریباً بهش کل قطع به ساقط کردن وی، زندانی شدن یا قتلش منجر خواهد شد. از طرف دیگر، به شدت غیرمحتمل می دانم (کمتر از ۱۰ درصد احتمال) که غرب سناریو کوزوو را بپذیرد». بدین ترتیب احتمال بزرگ تر باقی می ماند که جنگ به یک حالت بن بست برسد یا روسیه از سلاح های هسته ای استفاده نماید. تگمارک سه سناریو «تنش زدایی» را نیز دسته بندی کرده که شامل این سه سناریو هستند: «صلح پایدار» مانند آنچه بین روسیه و فنلاند وجود دارد، «جنگ منجمد» مانند آنچه بین کره شمالی و کره جنوبی بعد از پایان جنگ کره رخ داد و «جنگ زیر خاکستر» مانند آنچه که در لیبی شاهد هستیم.

با توجه به بی میلی غرب به مصالحه با پوتین و شانس پایین پذیرفتن سناریو ویتنام توسط کرملین، تگمارک از احتمال استفاده از سلاح های هسته ای توسط روسیه در اوکراین خبر می دهد که در شرایط کنونی حدود ۳۰ درصد است. اگر روسیه در اوکراین از سلاح هسته ای استفاده کند، به باور تگمارک، به احتمال ۸۰ درصد با واکنش قوی اما غیر هسته ای ناتو مواجه خواهد شد که غرق کردن ناوگان دریای سیاه روسیه را نیز شامل خواهد شد.

وی در این باره می گوید: «سخت است تصور کرد که روسیه این موضوع (حمله ناتو به قلمرو روسیه) را به عنوان اعلان جنگ در نظر نگیرد. محتمل ترین سناریویی (۷۰ درصد احتمال) که بعد از این موضوع می بینم تلاش روسیه برای حملات تلافی جویانه است که با افزایش تنش ها در هر دو سمت همراه خواهد بود. این عدد احتمال بر اساس تاریخ طولانی جهان در مقابله با سلاح های هسته ای بدست آمده است- هم ایالات متحده و هم روسیه در زمینه تنش زایی بسیار کارآمدتر از تنش زدایی هستند». تگمارک مدعی است که چنین سناریویی می تواند به یک آرماگدون هسته ای تمام عیار منجر شود. در غیر این صورت، شانسی ۳۰ درصدی وجود دارد که هر دو طرف مجبور به بازگشت به راه حل های مداخله ای مانند سناریو ترکیبی «کوزوو/ویتنام» شوند.

این کارشناس هشدار می دهد که یک جنگ هسته ای با پوتین می تواند به کشته شدن پنج میلیارد نفر و عدم دسترسی به خورشید برای سال ها منجر خواهد شد. تحلیل گران دفاعی معتقدند که بریتانیا آمادگی یک جنگ هسته ای را ندارد و نشانه هایی وجود دارد مبنی بر اینکه پوتین برای بکارگیری سلاح های هسته ای در اوکراین آماده می شود. این تنش ها در حالی است که بسیاری گفته اند که نوستراداموس پیش بینی کرده جنگ جهانی سوم در سال ۲۰۲۳ رخ می دهد.