علت سیاهی زیر چشم چیست و چطور آن را درمان کنیم؟

سیاهی زیر چشم مشکل بسیار شایعی است که در اکثر افراد جامعه اعم از مردان، زنان و حتی کودکان دیده می‌شود و به این معنی است که ناحیه زیر چشم تیره‌تر از سایر نقاط پوست به نظر می‌رسد. این ناحیه بسته به رنگ طبیعی پوستتان ممکن است به صورت سایه‌های آبی، بنفش، قهوه‌ای یا سیاه ظاهر شود. سیاهی زیر چشم به دلایل زیادی رخ می‌دهد که معمولا نشان دهنده مشکل پزشکی نیستند و دلیلی برای نگرانی نیست اما از آنجایی که می‌تواند شما را خسته و یا مسن‌تر از آنچه هستید نشان دهد ممکن است به دلایل زیبایی ظاهری بخواهید حلقه های سیاه زیر چشمتان را از بین ببرید.

علت سیاهی زیر چشم چیست؟

فهرست دلایل سیاهی زیر چشم بسیار طولانی است که رایج‌ترین آنها عبارتند از:

۱. کمبود خواب

کمبود خواب یکی از دلایل رایج سیاهی دور چشم است. خواب ناکافی باعث می‌شود چشم به اندازه کافی استراحت نداشته باشد، درنتیجه پوست خسته شده، گردش خون در آن کاهش پیدا کرده و اکسیژن و مواد مغذی لازم به اندازه کافی دریافت نخواهد کرد. در نتیجه چین و چروک و سیاهی دور و زیر چشم شکل می‌گیرد.

بی‌خوابی همچنین می‌تواند باعث ایجاد مایع در زیر چشم‌ها شده و به پف کردن و سیاهی پوست دور چشم بیانجامد.

۲. عوامل ژنتیکی

در نتیجه بسیاری از مطالعات ثابت شده است که سابقه خانوادگی نیز در ایجاد حلقه های سیاه زیر چشم شما نقش دارد. طبق آخرین تحقیقات، توزیع ملانین در پوست زیر چشم نیز تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار میگیرد. سیاهی زیر چشم می‌تواند یک ویژگی ارثی باشد که در اوایل دوران کودکی دیده می‌شود و با گذشت زمان، حلقه‌های تیره ممکن است روشن یا تیره‌تر شوند.

۳. کم آبی بدن

کم آبی یکی از دلایل رایج سیاهی زیر چشم است. هنگامی که بدن شما به خوبی هیدراته نمی‌شود، پوست زیر چشم شروع به کدر شدن می‌کند و چشمانتان گود رفته به نظر می‌رسد. این به دلیل نزدیکی چشم‌ها به استخوان زیرین است. حتما جهت حفظ نشاط و شادابی پوست خود و جلوگیری از سیاهی دور چشم روزانه به مقدار کافی آب بنوشید.

۴. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید

قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث شود بدن شما ملانین اضافی تولید کند؛ رنگدانه‌ای که به پوست رنگ می‌دهد. آفتاب بیش از حد، به ویژه برای چشمان، می تواند باعث تیره شدن رنگدانه در پوست اطراف آن شود.

۵. مصرف توتون و تنباکو

مصرف تتون، تنباکو، الکل و قهوه نیز باعث کاهش رگ های خونی، کاهش جریان خون و ایجاد چین و چروک و در نهایت سیاهی دور چشم می‌‌شود.

۶. کمبود مواد غذایی

رژیم غذایی ضعیف و کمبود مواد مغذی نیز علاوه بر این که بر سلامتی شما اثر خواهد گذاشت، باعث خواهد شد این شرایط از طریق علائم خارجی مانند ایجاد پوست خشک، تیرگی های دور چشم و چین و چروک نیز خود را نشان دهد.

۷. بیماری ها

وجود برخی از بیماری ها نیز سبب بروز سیاهی دور چشم خواهند شد. در این قسمت به برخی از بیماری هایی که منجر به سیاهی دور چشم می‌شوند، اشاره شده است:

• اگزما: اگزما باعث خارش و التهاب پوست شده و باعث می‌شود که بخواهید مدام پوست خود را مالش دهید. اگر این وضعیت برای پوست زیر چشم رخ دهد، مالش بیش از حد آن سبب ایجاد تیرگی زیر چشم خواهد شد.
• نارسایی کلیه: نارسایی کلیه باعث بدتر شدن وضعیت سلامتی می‌شود. درنتیجه پوست بیمار رنگ پریده شده و چشم هایش خسته به نظر می رسد. که این موضوع منجر به افزایش تیرگی های زیر چشم شده و سیاهی دور چشم افزایش می‌یابد.
• بیماری مزمن معده: بیماری معده باعث افزایش عملکرد گوارشی و جذب مواد مغذی می‌شود. اگر التهاب معده چندین بار رخ دهد، سیاهی زیر چشم به وضوح نمایان می‌شود. بیماران مبتلا به اختلالات عصبی یا بیماری های اندام های داخلی نیز به احتمال زیاد دچار سیاهی دور چشم می‌شوند.
• بیماری تیروئید: به نظر متخصصان بیماری تیروئید نیز می‌تواند عامل بروز تیرگی و پف پوست دور چشم و سیاهی دور چشم باشد.

۸. سالخوردگی و پیری

پیری طبیعی پوست یکی دیگر از علل رایج سیاهی دور چشم محسوب می‌شود، با افزایش سن، پوست شل‌تر می‌شود همچنین چربی و کلاژن مورد نیاز برای حفظ الاستیسیته آن کاهش می‌یابد و به دنبال آن رگ‌های خونی تیره زیر پوست قابل رویت خواهند شد و ناحیه زیر چشم‌هایتان را تیره می‌کنند.

۹. اختلال در قاعدگی

سیاهی زیر چشم در زنان ممکن است نشانه ای از اختلالات قاعدگی طولانی مدت باشد. به علاوه قاعدگی خیلی سنگین یا خونریزی رحم نیز ممکن است باعث سیاهی زیر چشم شود.

۱۰. مشکلات مربوط به بینی

سیاهی زیر چشم می‌تواند با مشکلات بینی نیز مرتبط باشد. اگر به طور مداوم عطسه می‌کنید و مدت زمان طولانی بینی خود را با دستمال می‌گیرید، رگ های زیر چشمتان حساس شده و سیاهی های زیر چشم ظاهر می‌شوند. بنابراین اگر بینی‌تان بیش از حد حساس و مستعد ابتلا به التهاب باشد به احتمال زیاد دچار تیرگی زیر چشم می‌شوید.

۱۱. استفاده طولانی مدت از تلویزیون، موبایل و کامپیوتر

تماشای تلویزیون یا خیره شدن به صفحه نمایش کامپیوتر می‌تواند موجب بروز سیاهی زیر چشم و پف و پیری پوست دور چشم شما شود، زیرا در این حالت به چشم فشار وارد می‌شود و این فشار می‌تواند عروق خونی اطراف چشم را بزرگ کند که در نتیجه، پوست اطراف چشم شما تیره‌ تر به نظر می‌‌رسد.

۱۲. آلرژی و خشکی چشم

واکنش‌های آلرژیک و خشکی چشم می‌تواند موجب بروز تیرگی و پف پوست دور چشم و سیاهی دور چشم شود، هنگامی که یک واکنش آلرژیک رخ می‌دهد، بدن شما هیستامین‌ها را به عنوان پاسخ به باکتری‌های مضر آزاد می‌کند و به دنبال آن علائم آزار‌دهنده آلرژی چشمی از جمله خارش، قرمزی و سوزش در چشم بروز می‌کند.

هیستامین‌ ها باعث برجسته شدن رگ‌ های خونی زیر چشم می‌شوند و به دنبال آن پوست دور چشم تیره به نظر می‌رسد. همچنین بسیاری از افراد در زمان بروز آلرژی چشم خود را مدام مالش می‌دهند و این کار باعث التهاب و تورم رگ‌های خونی می‌شود و در بروز چروک و سیاهی دور چشم موثر است.

علت سیاهی چشم در نوزادان

برای نوزادان کاملا طبیعی است که دور چشم خود حلقه‌های تیره داشته باشند. پوست نازک زیر چشم آن‌ها که سرشار از رگ‌های خونی ریز است، گاهی اوقات می‌تواند به صورت دایره‌های تیره ظاهر شود. اگر سابقه خانوادگی سیاهی زیر چشم نیز وجود داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که کودک نیز در مقطعی از زندگی دچار هایپرپیگمانتاسیون دور چشم شود؛ به این معنی که اگر دور چشم‌های والدین حلقه‌های تیره وجود داشته باشد، به احتمال زیاد در مورد کودک نیز به ‌همین صورت خواهد بود. حتی اگر رنگ پوست کودک روشن باشد، پوست اطراف چشم او ممکن است شفاف‌تر از سایر نوزادان بوده و ازدحام مویرگ‌های آبی تیره در اطراف چشم سیاهی دور چشم را آشکارتر کند.

علاوه بر این، عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند با تأثیر بر آناتومی زیرین ناحیه چشم باعث ایجاد سیاهی دور چشم شوند. پوست حساس اطراف چشم نوزاد را پوست دور چشمی می‌نامند که اغلب بسیار نازک و ظریف است. در زیر پوست، رگ‌های خونی ریزی به نام شبکه وریدی فرواوربیتال وجود دارد که به بینی متصل می‌شود و هنگامی که این ناحیه تحریک شود، رگ‌های خونی متورم شده و با نزدیک‌تر شدن به پوست برجسته به نظر می‌رسند که باعث می‌شود کل ناحیه به صورت حلقه‌ای تیره به نظر برسد.

در برخی از نوزادان زمانی که گرفتگی بینی ناشی از آلرژن‌هایی مانند گرده گل یا سرماخوردگی پدیدار می‌شود، دایره‌های سیاهی در اطراف چشم ظاهر می‌گردد. همچنین، بیماری‌های پوستی مرتبط با عفونت‌های باکتریایی، اگزما، عفونت سینوس‌ها، عفونت تنفسی و کم‌آبی بدن نیز ممکن است باعث سیاهی زیر چشم نوزادان شود.

خستگی نیز از دیگر عواملی است که می‌تواند سیاهی دور چشم را برجسته‌تر کند. اگر کودک بسیار خسته باشد، ممکن است رنگ پریده‌تر به نظر رسیده و رگ‌های خونی زیر پوستش نمایان‌تر شوند.

اما در مجموع، اغلب اوقات سیاهی دور چشم دلیلی برای نگرانی نیست، ولی با این حال، در موارد بسیار نادر، تیرگی زیر چشم ممکن است توسط یک تومور ایجاد شده باشد که در این‌ صورت فورا باید با پزشک صحبت شود.

آیا می‌توان از تیرگی دور چشم در نوزادان جلوگیری کرد؟

به جز مواردی که ناشی از حساسیت و خستگی است، نمی‌توان از سیاهی دور چشم نوزاد جلوگیری کرد. بعضی از مادران از خمیرهای خانگی برای رفع سیاهی دور چشم نوزاد استفاده می‌کنند که موثر نبوده و برعکس می‌توانند آسیب‌زا باشند.

علت تیرگی دور چشم در کودکان

برخی از دلایل ایجاد سیاهی دور چشم در کودکان با نوزادان مشترک است که از بیان مجدد آن‌ها خودداری می‌کنیم، اما سایر دلایل تیرگی زیر چشم کودکان شامل موارد زیر است:

• گریه کردن یا مالیدن چشم‌ها
• امتناع از خوابیدن به موقع
• کم خونی: برای رفع این مشکل، باید کودک تشویق به مصرف غذاهای غنی از آهن یا مکمل آهن شود.
• گرفتگی بینی: با احتقان طولانی مدت غشاهای مخاطی حفره‌های بینی، ممکن است به سیاهرگ‌های زیر پوست فشار وارد شده و جریان خون در آن‌ها محدود شود و در نتیجه سیاهی زیر چشم ایجاد شود.
• رینیت آلرژی: سیاهی دور چشم می‌تواند به دلیل حساسیت‌های طولانی مدت باشد. برخی از علائم دیگر رینیت آلرژی، عبارتند از: خطوط دنی مورگان، بینی رو به بالا، کام قوسی بلند، تنفس مداوم از طریق دهان و مالش مداوم بینی
• آسم: سیاهی زیر چشم در کنار این علائم می‌تواند یک علامت هشدار اولیه برای آسم باشد: سرفه در شب، صبح زود و هنگام ورزش، تغییرات در تنفس و خلط تنفس، دشواری در عطسه کردن، احساس خستگی و ضعف، سفتی در سینه، گرفتگی طولانی مدت بینی، گرفتگی صدا، رنگ پریدگی
• سایر علل: گاهی سیاهی یا تورم زیر چشم ممکن است به دلیل جراحی پیشانی، بینی یا صورت، مصرف غذاهای شور (به دلیل احتباس مایعات) یا نوروبلاستوما رخ دهد.

درمان سیاهی زیر چشم در خانه

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا از شر سیاهی زیر چشم خلاص شوید. درمان های خانگی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خواب کافی: سعی کنید هر شب حداقل هفت ساعت بخوابید تا از ایجاد تیرگی در اطراف چشم جلوگیری کنید.
• استفاده از بالش های بیشتر: برای جلوگیری از جمع شدن مایعات زیر چشم در شب، سر خود را با چند بالش اضافی بالا ببرید. این کار می‌تواند به از بین بردن پف کردگی کمک کند.
• کمپرس سرد: برای کمک به کوچک شدن رگ های خونی گشاد شده، قاشق سرد را روی چشمان خود قرار دهید. این کار می تواند پف پلک و ظاهر سیاه زیر چشم را کاهش دهد.
• خیار: برش های خیار را روی چشمان خود قرار دهید، زیرا خیار سرشار از آب و ویتامین C است.
• چای کیسه ای: چای کیسه ای سرد را زیر چشم خود قرار دهید. این کار می تواند گردش خون را افزایش دهد، زیرا چای حاوی کافئین و آنتی اکسیدان است.
• ماساژ صورت: ماساژ صورت شامل ماساژ دور چشم می تواند به بهبود گردش خون کمک کند.
• آرایش: از کانسیلر برای پوشاندن سیاهی زیر چشم استفاده کنید.
• استنشاق بخار: این روش مستقیما روی حلقه‌های سیاه چشم تأثیر نمی‌گذارد، اما احتقان احتمالی بینی را تسکین می‌دهد. البته برای مبتلایان به آسم توصیه نمی‌شود و ممکن است باعث حمله آسم و تنگی نفس شود.

• استفاده از زعفران: زعفران دارای خواص ضدحساسیت و ضدالتهابی است و ممکن است به کاهش واکنش‌های آلرژیک و سیاهی دور چشم کمک کند. روش استفاده از آن به این صورت است که مقداری زعفران با یک قاشق چای‌خوری شیر خام مخلوط کرده و زیر چشم مالیده شده و بعد از ۱۵ دقیقه شستشو داده می‌شود.
• استفاده از کرم شیر (مخصوص بزر‌گسالان): اعتقاد بر این است که این کرم به طور طبیعی پوست را مرطوب نموده و سیاهی زیر چشم را کاهش می‌دهد.
• استفاده از ماسک آب سیب زمینی: سیب زمینی منبع غنی ویتامین C است و ممکن است به تغذیه پوست زیر چشم کمک کند.
• استفاده از ماسک‌ های دور چشم: کرم‌ ها و ماسک‌ های حاوی هیالورونیک اسید، روغن نارگیل، بادام و بنفشه، سرم‌ها، پچ‌های دور چشم، ماسک‌ های شب و ژل‌ های خنک کننده برای کاهش سیاهی زیر چشم مفیدند. البته باید توجه داشت که عموما درمان‌ های خانگی به طور سطحی عمل می‌کنند و نمی‌توانند علت اصلی سیاهی دور چشم را برطرف کنند. بنابراین، این روش‌ها معمولا همراه با درمان پزشکی استفاده می‌شوند.

درمان های پزشکی برای رفع سیاهی زیر چشم

اگر می‌خواهید سیاهی زیر چشم خود را سریع و برای همیشه از بین ببرید، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید تا ببینید چه گزینه های درمانی برای وضعیت پوست شما در دسترس است. گزینه های درمانی پزشکی برای سیاهی زیر چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• کرم‌ های موضعی و سفیدکننده‌ ها: کرم‌های موضعی مانند ویتامین C و مواد سفیدکننده مانند هیدروکینون می‌توانند به روشن کردن سیاهی زیر چشم کمک کنند.
• لایه برداری شیمیایی: در لایه برداری شیمیایی از اسیدهای آلفا هیدروکسی برای کاهش رنگدانه زیر چشم استفاده می‌شود.
• لیزر درمانی: روش‌های لیزری می‌توانند به جوانسازی و سفت شدن پوست شما کمک کنند. گزینه های لیزر غیرتهاجمی شامل لیزرهای رنگی پالسی و دایود است.
• پرکننده‌ های بافت: پرکننده‌ های تزریقی مانند ژل هیالورونیک اسید می‌توانند حجم را افزایش داده و به صاف شدن پوست کمک کنند.
• جراحی پلک: در روشی به نام بلفاروپلاستی، چربی و پوست اضافی از ناحیه دور چشم شما برداشته می‌شود.
• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): این تزریق‌ها می‌توانند پوست اطراف چشم شما را ترمیم کرده و سرعت رشد رگ‌های خونی و کلاژن پوست شما را تقویت کنند.

چگونه از سیاهی زیر چشم جلوگیری کنیم؟

همیشه نمی‌توان از سیاهی زیر چشم جلوگیری کرد. اما برخی تغییرات ممکن است در این راه به شما کمک کنند.

• از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید: فراموش نکنید که کرم ضد آفتاب را روی صورت، به خصوص دور چشم استفاده کنید و عینک آفتابی بزنید.
• برنامه خواب خود را تنظیم کنید: به موقع بخوابید و مطمئن شوید که هر شب حداقل هفت ساعت خواب دارید.
• استرستان را کاهش دهید: راه های سالمی برای مدیریت استرس خود پیدا کنید، مانند زمان بندی برای مراقبت از خود.
• مصرف الکل را کاهش دهید: نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند باعث کاهش گردش خون شود.
• سیگار را ترک کنید: سیگار روند پیری پوست شما را تسریع می‌کند.

چگونه با تغذیه می‌توان سیاهی زیر چشم را درمان کرد؟

پوست زیر چشم یکی از ظریف‌ترین قسمت‌های بدن است و با مصرف الکل و کافئین، کم‌خوابی، افزایش سن و عدم مصرف آب کافی دچار تیرگی می‌شود و گاهی این حلقه‌های سیاه آن‌قدر سرسخت هستند که پس از امتحان همه راه‌حل‌های ممکن برای رفع آن‌ها باز هم خودنمایی می‌کنند، اما در نهایت، حفظ سبک زندگی سالم و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ممکن است به کاهش آن‌ها کمک کند.

بسیاری از افراد برای از بین بردن سیاهی دور چشم به دنبال مکمل‌ها و کرم‌های آرایشی می‌روند، اما این راه‌حل پایدار نیست و معمولا مصرف غذاهای غنی از ویتامین K، ویتامین C، ویتامین A و ویتامین E، نوشیدن حداقل ۲ لیتر آب در روز و هشت ساعت خواب شبانه برای کاهش سیاهی زیر چشم مفیدتر هستند.

گنجاندن موادغذایی آبرسان، غنی از مواد معدنی و دارای آنتی اکسیدان‌ های تقویت کننده گردش خون مانند این موارد در برنامه غذایی کودکان و بزرگسالان نیز پیشنهاد می‌شود: خیار، هندوانه، توت سیاه، انگورفرنگی، انگور سیاه، کنجد، پاپایا، لبو، میوه‌ های نارنجی مانند پرتقال، هویج، تمام غذاهای غنی از ویتامین E، سبزیجات سبز، زغال اخته و گوجه فرنگی.