ارزیابی سلامت جنین یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مادران و پدران است. تست‌های بسیاری در این خصوص وجود دارد که یکی از این آنها، بیوفیزیکال پروفایل جنین (Biophysical Profile) است که به اختصار BPP نیز گفته میشود.
تست BPP یکی از آزمایش‌های پیش از تولد است که در آن وضعیت جنین مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در این تست از ضربان قلب جنین (توسط تست بدون استرس یا NST) و سونوگرافی جنین برای ارزیابی ضربان قلب، تنفس، حرکات و سطح مایع آمنیوتیک استفاده میشود. سپس نتایج NST و سونوگرافی در هم آمیخته شده و نمره هر جنین تعیین میشود.
بیوفیزیکال پروفایل یک آزمایش ساده و بدون درد است که طی دوران بارداری به‌منظور ارزیابی میزان سلامت جنین انجام میشود. خصوصاً برای اطمینان از اینکه جنین، اکسیژن کافی از رحم دریافت می‌کند یا خیر. این آزمایش اغلب زمانی انجام می‌گیرد که از تاریخ مقرر زایمان گذشته باشد. همچنین اگر بارداریِ پرخطر داشته باشید، این آزمایش می‌تواند در سه‌ماهه سوم نیز انجام گیرد.
دلایل انجام تست بیوفیزیکال پروفایل
تست بیوفیزیکال پروفایل در موارد زیر انجام میشود:
بررسی سلامت جنین
روش‌های ویژه سونوگرافی مانند این تست برای پیگیری حرکات، افزایش ضربان قلب با حرکت، میزان تنفس و میزان مایع آمنیوتیک اطراف نوزاد شما مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر این پنج مورد در محدوده طبیعی قرار داشته باشند، جنین شما سالم است. همچنین از این تست برای بررسی سلامتی جنین در صورت وجود شرایط زیر استفاده میشود:
هیپرتیروئیدیسم
مشکلات خونریزی
لوپوس
بیماری مزمن کلیه
دیابت نوع یک یا دیابت حاملگی
فشار خون بالا
پره اکلامپسی
بارداری چندقلویی (مانند دوقلو یا سه قلو)
بارداری طولانی بیش از ۴۰ تا ۴۲ هفته
جنین کوچکتر از حد معمول
کم تحرکی جنین
مایع آمنیوتیک بسیار کم یا بسیار زیاد
سابقه سقط جنین در نیمه دوم بارداری به علل ناشناخته
ابتلای مادر یا جنین به بیماری که نیاز به مراقبت دارد
سن بالای ۳۵ سال مادر
اضافه وزن زیاد مادر
زمان انجام تست بیوفیزیکال پروفایل
در صورتی که پزشک تشخیص دهد که شما به این آزمون نیاز دارید، احتمالاً در سه ماهه آخر بارداری خود باید آن را انجام دهید. این تست معمولاً پس از هفته ۳۲ بارداری انجام میشود. برخی زنان این تست را زودتر (پس از هفته ۲۴ بارداری) نیز انجام می‌دهند. پزشک شما ممکن است در ادامه بارداری هم تست BPP را به منظور پیگیری تکرار کند.
آمادگی‌های پیش از تست بیوفیزکال پروفایل
هیچ آمادگی خاصی نیاز نیست. اگر در ماه‌های ابتدایی و میانی هستید کافی است ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید؛ چراکه مثانه پر لازمه یک سونوگرافی دقیق است. اگر در ماه‌های پایانی هستید نیازی به نوشیدن آب هم نیست و مثل روتین تمام سونوگرافی‌ها با مالیدن ژل و حرکت دادن حسگر دستگاه سونوگرافی انجام میشود و مادر می‌تواند جنین را در مانیتور مشاهده کند.
این آزمون حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و گاهی به علت خواب بودن جنین از مادر خواسته میشود آبمیوه‌ای شیرین میل کند و یا با ایجاد یک صدای بلند جنین را بیدار خواهند کرد.
نحوه انجام تست بیوفیزیکال پروفایل
شخص بر روی تخت معاینه دراز می‌کشد و رادیولوژیست پروب (مبدل) دستگاه سونوگرافی را بر روی شکم او نگه می‌دارد. قسمت دیگر این تست مربوط به آزمون غیر استرسی است که ضربان قلب نوزاد را طی ۲۰ دقیقه می‌سنجد.
پزشک یک کمربند الاستیک را همراه با دو سنسور، دور شکم قرار می‌دهد تا ضربان قلب جنین را بیابد. این بخش معمولاً قبل از سونوگرافی جنین انجام میشود. در صورتی که نوزاد شما خوابیده باشد باید تا زمانی که بیدار میشود و شروع به حرکت می‌کند منتظر بمانید. در برخی موارد ممکن است رادیولوژیست، با ایجاد صداهایی سعی کند جنین را از خواب بیدار کند. برخی پزشکان تنها بخش سونوگرافی این تست را انجام می‌دهند و بخش غیر استرس آن در صورت درخواست اطلاعات بیشتر توسط پزشک معالج انجام می‌گیرد.
تفسیر سونوگرافی بیوفیزیکال
بعد از آنکه روند تست بیوفیزیکال پروفایل تکمیل شد پزشک نتایج را فوراً بررسی خواهد کرد. هر کدام از مواردی که در سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل اندازه گیری و ارزیابی میشود امتیاز ۰ یا ۲ را دریافت می‌کند. برای مثال:
مانیتور قلب جنین: نتایج این بخش از تست که تست بدون استرس نامیده میشود به صورت واکنشی یا غیر‌واکنشی تعریف میشود. اگر ضربان قلب جنین در طول ۲۰ دقیقه دو برابر یا بیشتر شود نتایج به صورت واکنشی در نظر گرفته میشود و امتیاز ۲ به آن اختصاص داده می‌گردد. اگر در طول بازه زمانی ۴۰ دقیقه تسریعی در ضربان قلب جنین ایجاد نشود در آن صورت نتایج غیر‌واکنشی بوده و امتیاز ۰ به آن داده میشود. به خاطر داشته باشید نتایج غیر واکنشی می‌تواند به دلیل خواب بودن جنین حین انجام تست به دست آید.
تنفس جنین: اگر جنین بتواند حداقل یک اپیزود از تنفس ریتمیک را به مدت ۳۰ ثانیه نشان دهد امتیاز ۲ را دریافت خواهد کرد در غیر این صورت امتیاز ۰ داده خواهد شد.
حرکت جنین: اگر جنین بدن یا دست و پاهای خود را سه بار یا بیش از سه بار در طول ۳۰ ثانیه حرکت دهد امتیاز ۲ را دریافت خواهد کرد و در غیر این صورت امتیاز ۰ خواهد بود.
تون ماهیچه ای جنین: اگر جنین بتواند یک پا یا دست خود را در موقعیت خمیده قرار داده سپس آن را کشیده و دوباره در وضعیت خمیده قرار دهد امتیاز ۲ را دریافت خواهد کرد، در غیر این صورت امتیاز ۰ در نظر گرفته میشود.
سطح مایع آمنیوتیک: برای بررسی سطح مایع آمنیوتیک بزرگ ترین کیسه قابل رؤیت مایع آمنیوتیک در سونوگرافی بررسی خواهد شد. چنانچه اندازه آن مقدار مشخصی داشته باشد امتیاز ۲ داده میشود. در غیر این صورت امتیاز ۰ در نظر گرفته خواهد شد.
امتیازات مجزایی که از هر بخش به دست آمده با هم جمع می‌شوند. به دست آمدن امتیاز ۸ از ۱۰ راضی کننده خواهد بود؛ اما در صورتی که امتیاز ۶ باشد نیاز به تکرار تست بیوفیزیکال پروفایل در طول ۲۴ ساعت وجود دارد. اگر زمان زایمان نزدیک باشد ممکن است انجام زایمان توصیه شود. به دست آوردن امتیاز ۴ یا کمتر از آن نشان دهنده لزوم انجام تست های بیشتر است.
فاکتورهایی مانند استفاده از کورتیکواستروئیدها در مدت اخیر به منظور تسریع بلوغ ریه ها بر نتایج تست بیوفیزیکال پروفایل تأثیر خواهد داشت. مصرف برخی داروها مانند مورفین نیز بر نتایج تست بیوفیزیکال پروفایل تأثیرگذار است.
محدودیت ها و عوارض تست بیوفیزیکال پروفایل
تست BPP یک آزمایش غیرتهاجمی، ساده و نسبتا ارزان است که خطرات جسمی را متوجه شما یا جنین نمی‌کند.
با اینکه پروفایل بیوفیزیکال می‌تواند در مورد سلامتی جنین اطمینان‌بخش باشد اما گاهی نیز اضطراب‌زا است. علاوه بر این، این آزمایش ممکن است برخی مشکلات را تشخیص ندهد یا به طور کاذب نتیجه مثبت گزارش کند، در حالی که جنین هیچ مشکلی ندارد. در حالت دوم ممکن است به اشتباه ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی انجام سایر آزمایش‌های غیرضروری یا زایمان زودرس را توصیه کند. همچنین به خاطر داشته باشید که تأثیر تست در بهبود نتایج بارداری مشخص نیست.
بدون نظر