فشار خون در واقع همان فشاری است که خون در حین حرکت به دیواره شریان وارد می‌کند. شریان‌ها خون را از قلب شما به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کنند. باآنکه فشار خون در طول روز ممکن است به دلایلی بالا و پایین رود، اما فشار خون بالای مزمن اغلب نشانهای از یک بیماری زمینهای مانند مشکل قلبی یا کلیوی است.
متاسفانه فشار خون بالا به‌ندرت علائم قابل توجهی دارد و در صورت عدم درمان، خطر مشکلات جدی مانند حملات قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. تنها راه برای تشخیص فشار خون بالا، بررسی منظم فشار خون به کمک دستگاه فشارسنج است.
فشارسنج معمولا دو عدد را به‌عنوان فشار خون هر فرد نشان می‌دهد. اولین عدد، فشار خون سیستولیک (فشار خون ماکزیمم) نامیده می‌شود که معادل فشار عروق در هنگام ضربان قلب است. عدد دوم، فشار خون دیاستولیک (فشار خون مینیمم) نامیده می‌شود که معادل فشار عروق در هنگام استراحت قلب بین ضربان‌ها است.
معمولا فشار خون سیستولیک نرمال در افراد جوان معادل ۱۲۰ میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستولیک نرمال معادل ۸۰ میلی‌متر جیوه است. البته دستورالعمل‌هایی که برای تشخیص فشار خون بالا استفاده می‌شوند، ممکن است از نظر پزشکان مختلف متفاوت باشند.
برخی از متخصصان اگر فشار خون بیمار به‌طور مداوم ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد، این وضعیت را به‌عنوان فشار خون بالا تشخیص می‌دهند، در حالی که از نظر سایر پزشکان، فشار خون ۸۰/۱۳۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر به‌عنوان فشار خون بالا در نظر گرفته می‌شود.
در این مطلب، علاوه بر اشاره به نحوه پایین آوردن سریع فشار خون بالا در منزل، مانند پایین آوردن فشار خون با آبلیمو، مصرف میوه‌های کاهش دهنده سطح فشار خون، کاهش سریع فشار خون با سیر و غیره، به انواع قرص های کاهش فشار خون نیز اشاره خواهیم کرد.
برای پیشگیری یا کنترل فشار خون بالا چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، می‌توانند فشار خون خود را به یک محدوده سالم کاهش دهند. رعایت موارد زیر، در این زمینه موثر است:
هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید (حدود ۳۰ دقیقه در روز برای ۵ روز در هفته)
ترک سیگار: در صورت سیگار کشیدن و ابتلا به فشار خون بالا، رگ‌های شما خیلی سریع‌تر باریک می‌شوند و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی یا ریوی در آینده به‌طرز چشمگیری افزایش می‌یابد.
کاهش مصرف الکل: الکل کالری زیادی دارد که باعث افزایش وزن می‌شود و می‌تواند فشار خون شما را بیشتر کند.
رعایت یک رژیم غذایی سالم، با محدود کردن مصرف سدیم (نمک): شما باید کمتر از ۶ گرم نمک در روز بخورید، یعنی چیزی حدود یک قاشق چای‌خوری. داشتن یک رژیم غذایی کم چرب که حاوی مقدار زیادی فیبر مانند برنج سبوس دار، میوه و سبزیجات است نیز به کاهش فشار خون کمک می‌کند. هر روز ۵ نوع میوه و سبزی بخورید.
افزایش مصرف پتاسیم: افزایش مصرف پتاسیم، به تنظیم ضربان قلب و از بین بردن اثر سدیم در بدن کمک می کند. مواد غذایی سرشار از پتاسیم عبارتند از: میوه هایی مانند موز، خربزه، آووکادو و زردآلو، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم پیچ، سیب زمینی و سیب زمینی شیرین، ماهی تن و سالمون و حبوبات و آجیل
حفظ وزن سالم: تنها کاهش چند کیلوگرم وزن می‌تواند تفاوت زیادی در فشار خون و سلامت کلی شما ایجاد کند.
مدیریت استرس و اضطراب های روزانه: هورمون های استرس یا کورتیزول، باعث انقباض عروق و افزایش ناگهانی فشار خون می‌شوند. استرس همچنین می‌تواند منجر به پرخوری، کم خوابی و مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل شود.
کاهش مصرف کافئین: نوشیدن بیش از ۴ فنجان قهوه در روز ممکن است فشار خون شما را افزایش دهد.
راه های کاهش فشار خون مینیمم و ماکسیمم
درمان فشار خون بالا در خانه
علاوه بر تغییر سبک زندگی، مصرف بسیاری از مواد غذایی نیز می‌تواند به کنترل و درمان فشار خون شما کمک کند. از این درمان‌های خانگی می‌توان به مصرف زرشک برای فشار خون بالا، کاهش سریع فشار خون با آبلیمو و مصرف سیر‌ترشی و فشار خون اشاره کرد. توصیه می‌کنیم حتما این موارد را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
زرشک سرشار از آنتی اکسیدانی به نام آنتوسیانین، نوعی فلاونوئید است. اخیرا محققان، یک مطالعه بزرگ بر روی بیش از ۳۴۰۰۰ فرد مبتلا به فشار خون بالا انجام دادند. نتایج نشان داد کسانی که بیشترین میزان مصرف آنتوسیانین را در روز داشتند، احتمال کاهش خطر فشار خون در آن‌ها ۸ درصد بیشتر بود. همچنین می‌توانید از آب زرشک در قالب اسموتی به عنوان یک میان‌وعده استفاده کنید.
آبلیمو نیز که از لیموترش تهیه می‌شود، دارای ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی (اسید سیتریک و فلاونوئید) است که با کاهش فاکتورهای خطر بیماری های قلبی مانند فشار خون بالا، می‌تواند به حفظ سلامت قلب شما کمک کند.
سیر ترشی علاوه بر سیر، دارای سرکه نیز هست که به دلیل خاصیت ادرارآوری می‌تواند به کاهش لحظه ای فشار خون کمک زیادی کند. سیر یک آنتی بیوتیک طبیعی و ضدقارچ است. ماده اصلی فعال آن آلیسین است که مزایای زیادی برای سلامتی دارد. برخی از منابع معتبر نشان می‌دهند که سیر باعث افزایش تولید اکسید نیتریک در بدن می‌شود که به شل شدن عضلات و صاف و گشاد شدن رگ های خونی کمک می‌کند. این تغییرات می‌توانند فشار خون را کاهش دهند. یک مطالعه دیگر گزارش داد که عصاره سیر فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افراد مبتلا به فشار خون بالا کاهش می‌دهد.
از دیگر مواد غذایی کاهنده فشار خون می‌توان به ماهی قزل آلا و سایر ماهی های چرب، دانه کدو تنبل، حبوباتی نظیر لوبیا و عدس، پسته، هویج، کرفس، اسفناج، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، ماست یونانی و تخم کتان اشاره کرد که در ادامه به مکانیسم عملکرد آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
کاهش فشار خون با ماهی قزل آلا و سایر ماهی های چرب
ماهی های چرب منبع عالی از چربی های امگا ۳ هستند. این چربی ها می‌توانند با کاهش التهاب و میزان ترکیبات منقبض کننده رگ های خونی به نام اکسی لیپین به کاهش سطح فشار خون کمک کنند.
نتایج یک مطالعه روی ۲۰۳۶ فرد سالم نشان داد، فشار سیستولیک و دیاستولیک کسانی که بالاترین میزان چربی‌های امگا ۳ را در خون خود دارند، به طور قابل توجهی پایین‌تر از سایر افراد است.
توصیه می‌شود سه روز در هفته به جای گوشت قرمز ماهی مصرف کنید.
پایین آوردن فشار خون با دانه کدو تنبل
دانه های کدو تنبل منبع غنی از مواد مغذی مهم مانند منیزیم، پتاسیم و آرژنین (یک اسید آمینه مورد نیاز برای تولید اکسید نیتریک که برای شل شدن رگ های خونی و کاهش فشار خون ضروری است) برای کنترل فشار خون هستند.
نشان داده شده است که روغن دانه کدو تنبل نیز یک داروی طبیعی قدرتمند برای کاهش فشار خون است. اگر به مدت ۶ هفته به میزان ۳ گرم از این روغن را مصرف کنید تغییرات قابل توجهی را مشاهده خواهید کرد.
پایین آوردن فشار خون با حبوباتی مانند لوبیا و عدس
لوبیا و عدس سرشار از مواد مغذی مانند فیبر، منیزیم و پتاسیم هستند که به تنظیم فشار خون کمک زیادی می‌کنند. مطالعه‌ای بر روی ۵۵۴ نفر نشان داد که در اثر جایگزین کردن حبوبات به‌عنوان پروتئین گیاهی به‌جای گوشت قرمز، بیماران توانستند خیلی سریع‌تر سطح فشار خون خود را کنترل کنند. پیشنهاد می‌کنیم در قالب سوپ یا آش این مواد غذایی مفید را مصرف کنید.
کاهش فشار خون با پسته
پسته بسیار مغذی است و به دلیل داشتن پتاسیم بالا، مصرف آن برای حفظ سلامت قلب و تنظیم فشار خون اهمیت دارد. مطالعه‌ای اخیرا نشان داد که در بین انواع مغزها، مصرف پسته بیشترین تأثیر را در کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک دارد. سعی کنید روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم پسته بخورید.
کاهش فشار خون با هویج
هویج دارای ترکیبات فنلی زیادی مانند اسیدهای کلروژنیک، کوماریک کافئین است که به اتساع عروق خونی کمک کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. در نتیجه مصرف روزانه یک تا دو عدد هویج در کاهش فشار خون موثر است. اگرچه می‌توان از خوردن هویج به‌صورت پخته یا خام لذت برد، اما مطالعات نشان داده‌اند که شکل خام آن برای کاهش فشار خون موثرتر است.
یک مطالعه بر روی ۱۷۰ نفر نشان داد که مصرف روزانه ۴۷۳ میلی‌لیتر آب هویج تازه به مدت سه ماه منجر به کاهش فشار خون سیستولیک می‌شود.
کاهش فشار خون با کرفس
کرفس یکی از سبزیجات محبوب است زیرا اثرات مثبتی بر تنظیم فشار خون دارد. این ماده غذایی حاوی ترکیباتی به نام فتالید است که به اتساع رگ‌های خونی و کاهش سطح فشار خون کمک می‌کند. مطالعه‌ای اخیرا نشان داد که مصرف منظم ۵۰ گرم کرفس پخته شده یا خام می‌تواند تا دو درجه فشار خون را کاهش دهد. البته می‌توانید روزانه یک لیوان آب کرفس نیز مصرف کنید.
کاهش فشار خون با اسفناج
اسفناج مانند چغندر سرشار از نیترات و همچنین مملو از آنتی اکسیدان ها، پتاسیم، کلسیم و منیزیم است و به همین دلیل برای افرادی که فشار خون بالا دارند انتخابی عالی محسوب می‌شود. در مطالعه‌ای بر روی ۲۷ نفر، کسانی که روزانه ۵۰۰ میلی‌لیتر سوپ اسفناج به مدت ۷ روز مصرف کردند، در مقایسه با افرادی‌که سوپ مارچوبه مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در فشار سیستولیک و دیاستولیک نشان دادند.
پایین آوردن فشار خون با گوجه فرنگی
گوجه فرنگی حاوی بسیاری از مواد مغذی مفید از جمله پتاسیم و رنگدانه کاروتنوئید لیکوپن است. لیکوپن به‌طور قابل توجهی با اثرات مفید بر سلامت قلب مرتبط است و خوردن غذاهای حاوی آن به کاهش فشار خون نیز کمک می‌کند. توصیه می‌کنیم روزانه یک تا دو عدد گوجه فرنگی بخورید.
کاهش فشار خون با کلم بروکلی
مصرف کلم بروکلی اثرات مفید زیادی برای سلامتی از جمله بهبود گردش خون دارد. در نتیجه، افزودن آن به رژیم غذایی می‌تواند راهی هوشمندانه برای کاهش فشار خون باشد. این ماده غذایی مملو از آنتی اکسیدان های فلاونوئیدی است که با تقویت عملکرد رگ‌های خونی و افزایش سطح اکسید نیتریک بدن، مطمئنا در کاهش فشار خون سیستولیک موثر است. بهتر است کلم بروکلی را به‌صورت پخته مصرف کنید.
کاهش فشار خون با ماست یونانی
ماست یونانی سرشار از مواد معدنی پتاسیم و کلسیم است که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند. مطالعه‌ای اخیرا نشان داد که مصرف روزانه ۲۰۰ گرم ماست یونانی می‌تواند به میزان ۱۳٪ فشار خون بالا را کاهش دهد.
پایین آوردن فشار خون با تخم کتان
این دانه‌های گیاهی سرشار از پتاسیم، منیزیم و فیبر هستند. در اثر مصرف روزانه آن‌ها به میزان ۳۵ گرم طی ۱۲ هفته، ۵۰ بیمار مبتلا به فشار خون بالا توانستند کاهش فشار خون قابل توجهی را مشاهده کنند. بهتر است دانه های کتان را به صورت کامل مصرف کنید.
میوه های پایین آورنده فشار خون
از بهترین میوه های کاهنده فشار خون می‌توان به موز، کیوی، گریپ فروت و انواع توت اشاره کرد. یک عدد موز حاوی ۴۲۲ گرم پتاسیم یا همان ماده معدنی حیاتی برای تنظیم فشار خون است. پتاسیم می‌تواند اثرات سدیم را کاهش و تنش دیواره رگ های خونی را رفع کند. توصیه می‌شود روزانه ۴۷۰۰ میلیگرم پتاسیم مصرف کنید.
قابل ذکر است که آووکادو، طالبی و خربزه نیز سرشار از پتاسیم هستند.
بلوبری و توت فرنگی حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی به نام آنتوسیانین (نوعی فلاونوئید) هستند. محققان یک مطالعه بزرگ، برای بررسی روند درمان فشار خون بالا در منزل، روزانه به ۳۴۰۰۰ بیمار ۱۰ عدد توت فرنگی دادند و در نهایت بعد از یک ماه ۸ درصد کاهش فشار خون را مشاهده کردند. می‌توانید این میوه‌ها را در قالب اسموتی یا آبمیوه نیز مصرف کنید.
چه وقت نباید از درمان خانگی برای فشار خون بالا استفاده کنیم؟
باید این نکته را در نظر داشته باشید که در صورتی که فشار خون بالا همراه با سر درد باشد، فشار خون شما از حد نرمال بسیار بالاتر است، و لازم است به‌صورت فوری برای درمان پزشکی اقدام کنید و یا داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را مصرف کرده و هر ۵ دقیقه یک‌بار فشار خون خود را چک کنید. در صورت پایین نیامدن فشار خون باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
پس درمان خانگی فشار خون در صورت وجود سردرد کار عاقلانه‌ای نیست چون در صورت کنترل نشدن به موقع می‌تواند عوارض بدی به همراه داشته باشد. در صورتی که فشار خون شما با علائم زیر همراه باشد قطعا در شرایط بدی قرار دارید:
خون ریزی از بینی
تنگی نفس
حالت تهوع
تاری دید
گر گرفتگی
وجود لکه خون در چشم
تشویش احوال
درد در کمر
داروهای کاهنده فشار خون بالا
در صورت تشخیص فشار خون بالا، پزشک ممکن است مصرف یک یا چند مورد از داروهای زیر را برای کنترل آن توصیه کند:
مهارکننده های ACE مانند انالاپریل، لیزینوپریل، پریندوپریل و رامیپریل
مسدودکننده های گیرنده های آنژیوتانسین ۲ (ARB) مانند کندزآرتان، ایربسارتان، لوزارتان، والسارتان و اولمازارتان
مسدودکننده های کانال کلسیم مانند آملودیپین، فلودیپین و نیفدیپین یا دیلتیازم و وراپامیل
داروهای ادرارآور مانند اینداپامید
مسدودکننده های بتا مانند آتنولول و بیسوپرولول
مسدودکننده های آلفا مانند دوکسازوسین
سایر دیورتیک ها یا ادرارآورها مانند آمیلوراید و اسپیرونولاکتون
قرص زیر زبانی نیترات (طی ۵ دقیقه سبب کاهش سریع فشار خون بالا شود.)
این‌ها به‌صورت قرص تهیه می‌شوند و معمولا باید روزی یک‌بار مصرف شوند. نوع دارویی که برای شما توصیه می‌شود به مواردی مانند میزان فشار خون، سن و سابقه بیماری های زمینه ای بستگی دارد.
درمان فشار خون بالا با دمنوش های گیاهی
بسیاری از گیاهان دارویی، مشابه داروهای شیمیایی می‌توانند در لحظه فشار خون را کاهش دهند. از این گیاهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پونه کوهی
سنبل الطیب
اسطوخودوس
گیاه دم اسبی
گیاه قاصدک
گل ساعتی
چای ترش
مکانیسم اثر اکثر آن‌ها بر مبنای گشاد کردن عروق یا آرامبخشی بدن است. از آنجایی که استفاده همزمان این گیاهان به‌صورت دمنوش یا چای ممکن است با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشد، پیش از مصرف با پزشکمتخصص خود مشورت کنید.
درمان فشار خون بالا با طب سنتی
از تاثیر عسل برای فشار خون بالا غافل نشوید. زیرا مطالعات نشان داده‌اند که مصرف هر چه بیشتر آن باعث کاهش فشار خون می‌شود.
متخصصان برای پایین آوردن سریع فشار خون در طب سنتی، معتقد به خوردن روزانه یک حبه سیر به صورت ناشتا هستند. این روند باید تا ۴۰ روز ادامه یابد و به مرور می‌توانید میزان آن را کم کنید.
در مورد درمان فشار خون بالا با حجامت، با پزشک مشورت کنید زیرا در بعضی از بیماران، با اثرات طولانی‌مدت همراه بوده است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
فشار خون بالا قاتل خاموش نامیده می‌شود زیرا معمولا هیچ علائم هشداردهنده‌ای ندارد و بسیاری از افراد نمی‌دانند که به آن مبتلا هستند. به همین دلیل بسیاری از پزشکان در ویزیت‌های معمول، ابتدا به سراغ اندازه گیری فشار خون شما می‌روند.
اگر ۱۸ سال به بالا هستید و سابقه خانوادگی این بیماری را دارید، از پزشک متخصص بخواهید که به‌صورت منظم وضعیت فشار خون شما را بررسی کند. اصولا میزان فشار خون در هر دو بازو یکسان نیست و عدد بالاتر به‌عنوان فشار خون معمول شما در نظر گرفته می‌شود.
در صورت تشخیص به موقع یا مشاهده علائم فشار خون بالا مثل سرگیجه، عدم تعادل و برافروختگی، با پزشک صحبت کنید و در صورت نیاز، یک دستگاه فشارسنج خانگی بخرید. به یاد داشته باشید که قیمت دستگاه فشار خون ارزان یکی از گزینه هایی است که هنگام خرید دستگاه فشار خون باید به آن توجه داشته باشید.
زندگی در ایران رو هم به پرهیزاتتون اضافه کنید