حق انتفاع چیست؟ و انواع حق انتفاع به زبان ساده

حق انتفاع چیست؟ و انواع حق انتفاع به زبان ساده

سلب مسئولیت: روزیاتو صرفا نمایش‌دهنده این متن تبلیغاتی است و تحریریه مسئولیتی درباره محتوای آن ندارد.

اجازه استفاده از منافع مالی که توسط مالک به شخص دیگری واگذار میشود را حق انتفاع میگویند. انتفاع در لغت مصدر باب افتعال و از ریشه نفع و به معنای نفع گرفتن و سود بردن می‌باشد.

اجازه استفاده از منافع مالی که توسط مالک به شخص دیگری واگذار میشود را حق انتفاع میگویند. انتفاع در لغت مصدر باب افتعال و از ریشه نفع و به معنای نفع گرفتن و سود بردن می‌باشد. در حق انتفاع مالکیت منتقل نمی شود و مالک از حق مالکانه خود برای این اجازه استفاده می کند، حق انتفاع نوعی از مالکیت است که طی قراردادی به شخص واگذار می‌شود بنابراین اگر حق انتفاع روی مال غیرمنقول باشد، غیرمنقول تبعی و اگر روی مال منقول باشد منقول حکمی محسوب می‌شود.

حق انتفاع چیست؟ و انواع حق انتفاع به زبان ساده

انواع حق انتفاع

در رابطه با انواع حق انتفاع در فصل دوم قانون مدنی توضیحات مفصلی ارائه شده است و مواد ۴۰ الی ۵۴ این قانون را شامل میشود. انواع حق انتفاع در مواد ۴۱ تا ۴۴ توضیح داده شده است که عبارت است از:

ماده ۴۱ حق عمری: حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخص ثالثی‌برقرار شده باشد.

ماده ۴۲ حق رقبی: حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی‌برقرار می‌گردد.

ماده ۴۳ حق سکنی: گر حق انتفاع عبارت از سکونت در مسکنی باشد سکنی یا حق سکنی نامیده می‌شود و این حق ممکن است به صورت عمری یا به صورت رقبی برقرار شود.

ماده ۴۴ حبس مطلق:چنانچه مالک برای حق انتفاع مدتی تعیین نکرده باشد حبس مطلق، بوده و حق مزبور تا فوت مالک خواهد بود مگر اینکه ‌مالک قبل از فوت خود رجوع کند.

چنانچه قصد دارید حق انتفاع ملک یا چیزی را به دیگری واگذار کنید میتوانید از بهترین وکیل تهران جهت راهنمایی و مشاوره استفاده کنید تا دچار زیان نشوید.

شرایط حق انتفاع

حق انتفاع و واگذاری آن به دیگران شرایطی دارد که عبارت است از:

  1. حق انتفاع با عقد و قرارداد ایجاد می‌شود.
  2. موضوع حق انتفاع باید مالی باشد که استفاده از آن موجب از بین رفتن خود مال و عین آن نباشد.
  3. دارنده حق انتفاع (منتفع) باید در حین و زمان عقد موجود باشد.
  4. در حق انتفاع، قبض و تسلط منتفع بر مال مورد انتفاع شرط صحت عقد می‌باشد.

حق انتفاع چیست؟ و انواع حق انتفاع به زبان ساده

تکالیف منتفع پس از عقد قرارداد

بر اساس ماده ۴۸ قانون مدنی شخصی که مالی در اختیارش قرار داده شده است باید تعهد بدهد که از مال سو استفاده نکرده و در نگهداری از مال کوتاهی نمیکند. همچنین در ماده ۴۹ قانون مدنی امده است که هزینه نگهداری مال، بر عهده منتفع نیست مگر اینکه بر این موضوع شرط شده باشد. درماده ۵۰ قانون مدنی نیز به خسارتهای وارد شده بر مال اشاره شده است. اگر میخواهید حق انتفاع چیزی را بگیرید بهتر است از بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران مشاوره بگیرید تا با اگاهی کامل از قوانین انتفاع تصمیم گیری کنید.

با تعاریف فوق اگر مال مورد نظر در اثر کوتاهی منتفع، دچار اسیب دیده گی و تخریب نشده باشد، منتفع مسئولیتی در برابر آن ندارد. به عنوان نمونه اگر شخصی اجازه بهره برداری از ملکی را به فردی بسپارد و در این مدت سیل، زلزله یا طوفان و غیره… باعث تخریب و نابودی ملک شده باشد، منتفع مسئولیتی در برابر این بلایای طبیعی ندارد. اگر مالک معیار خاصی را در قرارداد مشخص کرده باشد منتفع حق ایجاد تغییرات ندارد مثلا اگر باغی با میوه سیب در اختیار وی قرار گرفته باشد وی حق ندارد میوه دیگری در باغ کاشته و از ان استفاده کند.

در ماده ۵۲ قانون مدنی اینگونه ذکر شده است که منتفع در دو صورت ضامن جبران ضرر و زیان مالک خواهد بود یک) چنانچه شروط ذکر شده در قرارداد را رعایت نکند. دو) در صورتی که از مالی که حق انتفاع آن را دارد سوء استفاده نماید. مثلا برای کسب سود ان را به شخص دیگری اجاره دهد.

چه مواردی باعث زوال حق انتفاع میشود؟

در ماده ۵۱ قانون مدنی موارد زوال حق انتفاع بیان شده است. طبق این ماده حق انتفاع در موارد زیر از بین می رود :

  1. در صورت انقضاء مدت: انقضای مدت عبارت است از زمانی که مالک برای حق انتفاع در نظر گرفته است به پایان برسد. این مدت می تواند معین باشد مثل حق انتفاع رقبی و یا به مدت عمر مالک، منتفع و یا شخص ثالث باشد مثل حق انتفاع عمری.
  2. در صورت تلف شدن مالی که موضوع انتفاع است: از آنجایی که حق انتفاع از حقوق عینی است، با از بین رفتن عین مورد انتفاع ، حق نیز از بین میرود. البته حکم این ماده کامل نیست و موارد دیگر از بین رفتن حق انتفاع را در نظر نگرفته است. این موارد عبارت اند از: رجوع مالک و مرگ وی در حبس مطلق

از طرفی ماده ۴۶ این طور بیان کرده است که ” حق انتفاع ممکن است فقط نسبت به مالی برقرار شود که استفاده از آن با بقای عین ممکن باشد” واضح است که حق انتفاع نسبت به مال مصرف شدنی، ممکن نیست. این موضوع در عقد عاریه هم بسیار مهم است .

پس از زوال حق انتفاع، منتفع باید عین مال را به مالک پس بدهد و همچنین منافعی که استفاده نشده است نیز باید تماما به مالک برگردانده شود. مثال این موضوع زمانی است که مالک باغی، حق انتفاع از باغ خود را برای مدت یک سال به شخص دیگری منتقل می کند. وقتی یکسال به پایان رسید، آن فرد باید باغ را تمام و کمال به مالک برگرداند. حتی اگر میوه ای به درخت مانده باشد حق استفاده از آن را ندارد.

حق انتفاع چیست؟ و انواع حق انتفاع به زبان ساده

حق انتفاع یا بهره برداری با اجاره برابر است؟

چنانچه شباهت هایی بین حق انتفاع و اجاره موجود است اما نمیتوان این دو را یکسان دانست. تفاوت های موجود عبارت است از:

  1. برای اجاره اصولا مبلغ مشخصی تعیین میگردد که مستاجر باید در زمان مشخص پرداخت نماید، در حالی که در حق بهره برداری عوضی تعیین نمیشود.
  2. در اجاره به مستاجر نوعی حق مالکیت داده میشود اما در حق انتفاع، منتفع تنها حق استفاده و بهره برداری را دارد.
  3. در اجاره امکان بهره برداری به صورت اجاره به غیر وجود دارد اما در انتفاع، اجاره مال به شخص دیگر سوء استفاده تلقی میشود.

تفاوت مالکیت و حق بهره برداری یا انتفاع

میان حق انتفاع و مالکیت شباهت های فراوانی دیده میشود اما از نظر علمی و ماهیتی این دو یکسان نیستند. طبق ماده ۴۰ قانون مدنی فقط حق بهره برداری از یک مال به فرد منتفع داده میشود. بر اساس این قانون مالکیت منافع حق ذره های مال به صاحب مال تعلق دارد در صورتی که در حق انتفاع، مالکیت به مال عین صورت میگیرد. به طور مثال در اجاره ملک؛ مستاجر با عقد قرارداد، صاحب منافع عین مستاجره میگردد و میتواند ان را برای استفاده های شرعی و قانونی برای مدتی به دیگری منتقل نماید مگر اینکه در قرار داد موضوع دیگری در نظر گرفته شده باشد. در حالی که در حق سکنی، فرد مالک ملک شناخته نمیشود تا حق تصرف در ان را داشته باشد.

در این حالت اجاره دادن ملکی که تنها حق بهره برداری از آن را دارد از طرف صاحب حق نیز صحیح نیست مگر اینکه منظور انتقال مالکیت کامل باشد. به عبارت دیگر، مالکیت منفعت امتیاز های مالکیت را با خود دارد در حالیکه در حق انتفاع، فقط امکان استعمال برقرار شده و بهره برداری به کمال نرسیده است.

منبع:vakilazma.com | وکیل از ما

بدون نظر

ورود