تهدید ایران به خروج از ان پی تی؛ NPT چیست؟

تهدید ایران به خروج از ان پی تی؛ NPT چیست؟

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به اقدام اخیر پارلمان اروپا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از احتمال خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌ های هسته‌ ای (NPT) خبر داد.

حسین امیرعبداللهیان در واکنش به مصوبه پارلمان اروپا برای قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌ های تروریستی اتحادیه اروپا، تهدید کرد که اگر اروپا مواضع خود را تغییر ندهد احتمال هر اقدام تقابلی از جمله خروج ایران از ان‌ پی‌ تی با اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود دارد. این اولین بار نیست که مقامات کشور تهدید می‌کنند که از معاهده‌ای که بیش از نیم قرن پیش در مجلس شورای ملی به‌ تصویب رسید خارج می‌شوند.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

ان پی تی چیست؟

پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (Nuclear Non-Proliferation Treaty) یا به اختصار ان پی تی (NPT) بر جلوگیری از گسترش سلاح‌ های هسته‌ ای و پیگیری مذاکرات خلع سلاح هسته‌ ای تکیه دارد.

پس از آن که ایالات متحده در دوران جنگ جهانی دوم به استفاده از بمب اتمی اقدام کرد رقابت شدیدی از سوی سایر کشور‌های بزرگ جهان برای دستیابی به این سلاح آغاز شد که در این مسیر شوروی سابق در سال ۱۹۴۹ انگلیس در سال ۱۹۵۲ فرانسه در سال ۱۹۶۰ و جمهوری خلق چین در سال ۱۹۶۴ به دولت هسته‌ای تبدیل شدند.

خسارت های گسترده جانی و مالی ناشی از انفجار بمب های اتمی آمریکا در هیروشیما و ناکازاکی ژاپن و نیز تولید مقادیر زیادی پلونیوم ناشی از سوخت نیروگاه‌های هسته ای- که طبق برآوردهای سال ۱۹۸۵ روزانه برای تولید ۱۵ تا ۲۰ بمب اتمی کفایت می‌کرد- تلاش های بین المللی برای جلوگیری از استفاده های غیرصلح آمیز انرژی هسته ای را موجب شد که در نهایت این روند معاهده ان پی تی به عنوان تنها معاهده چندجانبه الزام آور در این زمینه در یک مقدمه و ۱۱ ماده منعقد شود.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

کدام کشورها عضو ان پی تی هستند؟

معاهده ان. پی. تی در اول ژوئیه ۱۹۶۸ برای امضای کشور‌ها آماده شد و در این تاریخ آمریکا و انگلیس و ۵۹ کشور دیگر آن را امضا کردند. این معاهده پس از آنکه آمریکا آن را در مجلس خود تصویب کرد در ۵ مارس ۱۹۷۰ به اجرا گذاشته شد. چین در ۹ مارس سال ۱۹۹۲ و فرانسه در ۳ آگوست ۱۹۹۲ به عضویت این معاهده درآمدند.

در حال حاضر ۱۸۶ کشور جهان عضو این معاهده هستند. تنها کشور‌های کوبا، هند، پاکستان و اسرائیل عضو این معاهده نیستند. هند و پاکستان علنا اعلام کرده‌اند برنامه سلاح هسته‌ای دارند و اسرائیل از دیرباز در خصوص برنامه سلاح هسته‌ای خود سیاست ابهام‌آفرینی تعمدی داشته‌ است. همچنین کره شمالی نیز چند سال پیش از این معاهده خارج شده است.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

اهداف

جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و پیگیری مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای یکی از اهداف مهم این پیمان به‌شمار می‌رود. همچنین یاری‌رسانی به کشورهای غیر هسته‌ ای در راه به‌کارگیری فناوری صلح آمیز هسته‌ای یکی دیگر از اهداف این پیمان بین‌المللی است.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

چه نهادی بر ان پی تی نظارت می‌کند؟

نظارت بر اجرای معاهده ان پی تی و پروتکل الحاقی آن برعهده آژانس بین المللی انرژی اتمی است که خود یکی از آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد محسوب می‌شود. آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال ۱۹۵۷ با هدف تسهیل استفاده‌های صلح آمیز از انرژی هسته‌ای و جلوگیری از کار برد کمک‌های این آژانس در مقاصد نظامی آغاز به کار کرد و مقر آن در وین است.

این آژانس در چارچوب نظام پادمان‌های ایجاد شده توسط معاهده ان.‌پی.‌تی به منظور بررسی میزان پایبندی کشور‌های عضو ان پی تی به مقررات این معاهده بازرسی‌هایی را از تاسیسات هسته‌ای کشور‌های عضو انجام می‌دهد.

همچنین مفاد معاهده ان پی تی به ویژه پاراگراف سوم ماده هشتم آن، دوره‌های پنج ساله‌ای برای بررسی عملکرد این معاهده تعیین کرده که در کنفرانس بررسی و توسعه NPT در سال ۱۹۹۵ نیز به تایید اعضا رسیده است. در کنفرانس سال ۱۹۹۵ که با حضور بیش از ۱۷۰ کشور عضو برگزار شد تصمیماتی در خصوص افزایش مدت معاهده برای مدت نامحدود، عدم تکثیر هسته ای و خلع سلاح به عنوان اصول و اهداف اجرای این معاهده و تعیین فرایند بررسی های بعدی اتخاذ شد.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

ایران چه زمانی به NPT پیوست؟

در پی تأسیس آژانس بین‌ المللی انرژی اتمی و پیمان منع گسترش سلاح‌ های هسته‌ ای، ایران از جمله اولین کشور‌هایی بود که در همان سال تأسیس به پیمان NPT پیوست. لایحه این پیمان ابتدا توسط کمیسیون امور خارجه ایران تأیید و در دی ماه ۱۳۴۸ به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا رسید و به دولت ابلاغ شد. پس از آن بود که سازمان انرژی اتمی ایران در سال ۱۹۷۴ (۱۳۵۳) تأسیس شد.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌ های هسته‌ ای

ماده ۱۰ به یک دولت اجازه می‌دهد «اگر احساس کند موارد فوق‌العاده‌ای در رابطه با موضوعات این پیمان، منافع حیاتی کشورش را به مخاطره انداخته‌است» از آن خارج شود و باید ۹۰ روز زودتر این موضوع را اطلاع دهد. چنین دولتی ملزم به ارائه دلایل برای خروج از ان پی تی است.

ناتو استدلال می‌کند در صورتی که این پیمان دیگر قابل اعمال نباشد وضعیت «جنگ عمومی» وجود دارد که عملا به دولت‌های درگیر اجازه می‌دهد بدون اطلاع آن را ترک کنند. این استدلال برای پشتیبانی از سیاست به اشتراک گذاری سلاح‌های هسته‌ای ناتو ضروری است. استدلال ناتو بر اساس عبارت «لزوم به‌کارگیری حداکثر تلاش برای جلوگیری از خطر وقوع چنین جنگ‌هایی» در مقدمه پیمان است که به خواست دیپلمات‌های آمریکایی گذاشته شده و استدلال می‌کند که در آن زمان پیمان در ایفای کارکرد خود برای پیشگیری از یک جنگ عمومی ناکام مانده و بدین ترتیب دیگر الزام‌آور نخواهد بود.

NPT چیست و خروج از آن چه پیامدهایی دارد؟

پیامدهای خروج از NPT برای ایران

بسیاری از کارشناسان معتقدند خروج ایران از NPT  عملا دشمنان ایران را با یکدیگر متحدتر و زمینه‌های حقوقی لازم را برای برخورد در مجامع بین‌المللی آماده‌تر می‌کنند. آنها بر این باورند که خروج از این معاهده نه تنها مؤثر نیست بلکه اوضاع را برای کشور پیچیده‌تر و سخت‌تر خواهد کرد.

مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
دیجیاتو
۹ نظر

ورود

  • علی بهمن ۳, ۱۴۰۱

    زمانی اوکراین قدرت سوم اتمی جهان بود.
    ۱۷۰۰ تا سلاح اتمیش رو داد دست غربی ها.
    مردمانش هم ریختن توی خیابون دست و رقص و شادی که آی ما چقدر خوبیم و ما برای آیندگان اسطوره ی صلحیم و ما صلح پایداریم و از این خزعبلات.
    هر چی هم نخبگان و فرهیختگان گفتن گور ناتو! این کارو با اوکراین نکنید نفهمیدن.
    حالا اوکراین شده محل جنگ غربی ها با هم دیگه.
    روسیه داره فتحش می کنه.
    آمریکا شرکت های سلاح فروشیش رو شارژ کرده.
    پدوفیل های انگلیسی راه افتادند به دنبال شکار بچه های پناهندگان اوکراینی.
    (چشم و دل سیر های لعنتی غربی! https://www.tigerdroppings.com/rant/politics/british-pedophiles-target-ukrainian-refugee-children/103409938/ )
    زنان اوکراینی پناهنده مجبور شدن به روسپی گری مایحتاج روی بیارن. (یه گزارش توی euronews منتشر شد که می گفتن پناهنده های مونث اوکراینی، دست به روسپی گری زیر قیمت می زنند که مایحتاج زندگیشون رو تامین کنند.)
    یه سری کشور های اروپایی اوکراینی هایی را دارن بر می گردونن به کشورشون.
    و اون اوکراینی هایی که توی اوکراینن؛ نه آب دارن نه برق دارن نه گاز.
    نمیگم تصور کنید اوکراینی های احمق ۱۷۰۰ تا بمب اتم رو رد نمی کردند چی می شد.
    میگم تصور کنید از اون ۱۷۰۰ تا فقط یکیش رو نگه می داشتند.
    آیا هیچ گاه جنگ روسیه ناتو اوکراین رخ می داد؟
    روسیه حمله نظامی رو می کنه.
    آمریکا فروش اسلحه می کنه و سودش رو به جیب می زنه.
    چشم و دل سیر های اروپایی هم به بچه های اوکراینی و زن های اوکراینی تجاوز می کنند. (یکم از پولشون رو هم میدن البته.)
    این وسط کی متضرر شد؟ اون ملت احمقی که می زد و می رقصید که آی! جهانیان! ما صلح پایدار و عشق بشری و اسطوره ی جهانیم.

    • ....... بهمن ۳, ۱۴۰۱

      وای که چقدر این پوتین جنتلمنه. چه لطفی کرد به اوکراینی ها……
      واقعا فکر میکنی اکراینی ها با گل و شیرینی بمب های هسته یی که واسه خودشونم نبود رو به روسها هدیه دادن؟ یا هیچ فشاری از طرف روسیه نبود؟ یعنی فکر میکنی روسیه قبول میکرد اکراین در همسایه گیش یه قدرت و تهدید هسته یی برای روسیه باشه؟
      روسیه موشک های کروز اکراین و سلاح های هسته یی اکراین رو تقریبا از کار انداخته بود و اگر اکراین به ان پی تی و نداشتن سلاح اتمی وارد نمیشد توسط روسیه و غرب تحریم میشد. در نهایت با معاهده بوداپست در سال ۱۹۹۴ که خود روسیه هم در اون شراکت داشت، اکراین سلاح اتمی رو پس داد.
      حالا میخوای با این استدادل بگی بمب اتمی خیلی خوبه و بازدارندگی ایجاد میکنه؟ بازدارندگی برای کی ؟ مردم ما؟ یا حکومت؟
      یا اینکه شما الان ناراحت هستید که روسیه به اکراین حمله کرده؟
      عزیزم روسیه هیچ وقت اجازه نمیداد که اکراین سلاح های هست یش رو در اختیار داشته باشه. به وسیله دولت های دست نشانده خودش، اونهارو از کار می انداخت. همونطور که هرگز به ایران هم اجازه نمیده که بغل گوش خودش سلاح هسته یی داشته باشه.

    • ناشناس بهمن ۳, ۱۴۰۱

      تو هلند قانونیه روسپی گری. یعنی دختر و خانومهای محترم میرن پشت ویترین مغازه خودشونو نشون میدن. قیمتشم ساعتی ۵۰ یوروعه.
      چند وقت پیش همین سایت دویچه وله نسخه ی المانی گزارش گذاشته بود اوکراینیها قیمت رو شکوندن و کردن ۲۰ یورو و حتی بیشتر. همه ی فاحشه های هلندی ناراحت بودن.
      حالا این اعتشاشگرای نمیدونم چی چی برن عبرت بگیرن. اگه عبرت بگیرن

      • …… بهمن ۴, ۱۴۰۱

        اینجا هلند نداریم اما صیغه ساعتی داریم که به برادران عرب و عراقی تون سرویس میدن. حتما اسم اون دو شهر مذهبی ایران رو شنیدی دیگه( اسم نمیبرم شاید سانسور بشه). تو شهرهای بزرگ و کوچیکمون هم رواج داره، به نام عفاف! ترویج میشه. کلاهتو بزار بالاتر عرزشی

        • جواد بهمن ۶, ۱۴۰۱

          تو خیلی بیجا کردی از خودت حرف در میاری امثال توی خاک بر سر هستید که آبرو نگذاشتید برای کشور

    • محمد بهمن ۴, ۱۴۰۱

      جناب گذشته از بمب اتم چرا آمریکا رو راه میداد که بیاد دوروتا دور روسیه پفیوز بازی در بیاره اگر بمب اتم هم داشت و آمریکا نزدیک مرز های روسیه بود روسیه بیکار نمینشست

  • اخجون بهمن ۳, ۱۴۰۱

    اخجون. خروج بهتره. بمب اتم میخواییم.
    من همینجا امضا میکنم به سپاه وکالت میدهم بمب اتم بسازه.
    هرکی ناراضیه بره پیش ربع پهلوی

  • امیر بهمن ۳, ۱۴۰۱

    ساندیس این دوتا رو کی برداشته!؟ ???

  • عباس بهمن ۷, ۱۴۰۱

    کوبا، هند، پاکستان و اسرائیل جزو NPT نیستن و تحریم هسته ای نیستن و خطرناک و تحدیدی برای بشریت نیستن و آمریکا و روسیه هم سلاح های هسته ای شون رو گسترش ندادن. تازه به ایران هم کمک کردن تا از روش های صلح آمیز هسته ای استفاده بکنه