۱۸ فیلم برتر تاریخ سینما در مورد افسانه‌های یونان باستان؛ از The Odyssey تا Immortals

یک جذابیت بسیار خاص در مورد فیلم های وجود دارد که بر اساس افسانه های یونانی ساخته شده اند. آن ها عناصر فانتزی تجسمی را با مباحث تاریخی و دین در هم می آمیزند. این رئالیسم جادویی در اوج کیفیت خود است که انسان ها در آن با هیولاها همسایه می شوند. خدایان نیز به اندازه انسان ها نقطه ضعف داستند که باعث می شود روایت آن ها به شدت قابل درک باشد. آن ها موجوداتی انتقام جو و دارای ضعف بودند که داستان هایی پیچیده و درام هایی شاعرانه داشتند. علاوه بر این، خودِ تمدن نیز بسیار پیچیده است. سیاست و رسوم یونانیان منحصربفرد و بخشی جذاب از تاریخ است، چیزی که هنوز در اذهان بسیاری از ما وجود داشته و به طور کامل از آن نبریده ایم. داستان های باشکوه و زندگی آن ها باعث شده که تا ابدیت ماندگار شوند، موضوعی که بارها در فیلم های سینمایی ثابت شده است. در اینجا می خواهیم شما را با بهترین فیلم ها در مورد افسانه های یونانی آشنا کنیم.

بسیاری از کلیشه های داستان پردازی مدرن را می توان در افسانه های یونان باستان یافت؛ از ماجراجویی های حماسی اودیسه تا داستان اورفیوس و یوردیس، تم های تراژدی، پیروزی، عشق و اندوهی که همگی در داستان های باستانی رایج بود و ثابت شده که محملی غنی برای اقتباس های هالیوودی هستند. البته همه اقتباس های گرانقیمت از افسانه های یونانی موفق و پرفروش نبوده ند اما بهترین فیلم ها در مورد افسانه های یونانی از ماندگارترین فیلم های اکشن تاریخ سینما هستند. از فیلم های حماسی فانتزی دیزنی تا تصویرسازی های کمیک مملو از خونریزی که از این افسانه ها الهام گرفته اند، بسیاری از پروژه های تاثیرگذار هالیوودی بر اساس این داستان ها و تم ها ساخته شده اند که در یونان باستان ریشه دارند.

۱۸- The Odyssey (1997)

به طول تقریباً ۳ ساعت، فیلم The Odyssey ساخته سال ۱۹۹۷ را می توان یک فیلم طولانی یا مینی سریالی دو قسمتی دید. این اقتباس به شدت وفادار به افسانه یونانی ادویسه، داستان ده سال ماجراجویی او و بازگشتش به خانه بعد از جنگ تروآ را روایت می کند. همانند بسیاری از افسانه های یونان باستان، داستان اودیسه بسیار طولانی، پیچیده و مملو از تمثیل است و اقتباس سینمایی آن در سال ۱۹۹۷ نیز هیچ ابایی از به تصویر کشیدن نسخه اورجینال در کامل ترین شکل ممکن ندارد، از جمله تمام جنبه های داستان اورجینال. اگر چه تماشای این فیلم وقت بسیاری می خواهد اما The Odyssey چنان مملو از جزییات جذاب است که می توانید به مثابه یک مستند به آن نگاه کنید.

۱۷- The 300 Spartans (1962)

فیلم حماسی خاص زک اسنایدر در سال ۲۰۰۶ با نام ۳۰۰ بیشتر اقتباسی از یک سری کتاب های کمیک به همین نام نوشته شده در سال ۱۹۹۸ بود اما مقداری نیز از فیلم The 300 Spartans ساخته سال ۱۹۶۲ وام گرفته بود. اگر چه این فیلم بسیار باشکوه و باکیفیت بود اما کمتر طرفدارای در ژانر تاریخ باستان پیدا می شود که این فیلم را به یاد داشته باشد هر چند شایسته توجه بیشتری بود و هست. این فیلم بازسازی نبرد ترموپیل بین شاه لئونیداس یونانی و خشایارشاه اول است. فیلم The 300 Spartans حاوی سکانس های بسیار بزرگ و هیجان انگیز جنگی است و داستان آن پیچیدگی کافی برای جلب توجه مخاطب های مدرن را داراست.

۱۶- Helen of Troy (1956)

اگر چه تا پیش از آن تنها چند فیلم صامت به افسانه های یونان باستان پرداخته بودند اما فیلم Helen of Troy ساخته سال ۱۹۵۶ یکی از اولین فیلم هایی بود که بر اساس افسانه های اولیه یونان باستان ساخته شده و بر اساس کتاب های ایلیاد و ادویسه هومر است. داستان این فیلم همانند منبع اورجینال به روایت های متعدد و بزرگی می پردازد و پادشاهان یونان را در پس زمینه نگه می دارد تا عناصر عاشقانه هلن و پاریس را تقویت کند. این فیلم به شدت مورد تحسین منتقدان قرار گرفت که فیلم را به خاطر دکورهای آن ستودند، از جمله فریب مشهور اسب تروآ، اما بازی ها و سرعت روایت داستان بود که نقاط قوت اصلی فیلم به شمار می آیند.

۱۵- The First King: Birth of an Empire (2019)

فیلم The First King: Birth of an Empire یک درام تاریخی ایتالیایی با بازی الساندرو بورگی و آلسیو لاپیس است. این فیلم بر اساس افسانه مشهور رومولوس و رموس ساخته شده است، داستان دو برادر چوپان که یکی از آن ها توسط گرگ ها بزرگ شده بود. در فیلم، رومولوس و رموس سفری ماجراجویانه را آغاز می کنند که آن ها را به کشف ملت جدیدی رهنمون ساخته و در نهایت با خیانتی تاریک مواجه می سازد. این فیلم نقدهای مثبتی از منتقدان دریافت کرد و علاوه بر نامزدی در جوایز مختلف، جوایز متعددی را نیز توانست به دست بیاورد.

۱۴- O Brother, Where Art Thou? (2000)

شاید برایتان غافلگیر کننده باشد که O Brother, Where Art Though? یکی از فیلم های ساخته شده بر اساس اشعار حماسی ادیسه از هومر بوده و یک فیلم الهام گرفته شده از افسانه های یونان باستان باشد. این فیلم هجوآمیز بسیاری از عناصر شعر حماسی هومر را در خود گنجانده است. با بازی جرج کلونی، این فیلم داستان اولیس اورت مک گیل را روایت می کند که سعی دارد با حکم زندان خود در می سی سی پی کنار بیاید و در زندان است که با دلمار و پیت آشنا می شود. این سه برای پیدا کردن گنجی دفن شده دست به یک ماجراجویی جذاب می زنند و در این مسیر با شخصیت های عجیب و متفاوتی مواجه شده، موانع زیادی بر سر راه خود دیده و یک ماجراجویی باورنکردنی را تجربه می کنند.

۱۳- Immortals (2011)

جلوه های بصری این فیلم بسیار خیره کننده هستند، با فیلمبرداری و وسعتی باشکوه و جذابیتی که از یک فیلم تاریخی انتظار دارید. البته در این فیلم نیز همانند فیلم ۳۰۰ شاهد خشونت گرافیکی قابل توجهی خواهید بود. اما فیلمبرداری تاریک Immortals می تواند به اندازه فیلم اسنایدر حس غیرواقعی بودن بدهد. داستان فیلم نیز شباهت زیادی به دیگر فیلم های ساخته شده در مورد افسانه های یونانی دارد اما رویکرد خاص خود را دارد. بازی های بازیگران بسیار خوب است اما دیالوگ ها خشک و خشن هستند. در نهایت، با ارجحیت دادن به تصاویری که بسیار شبیه فیلم های دیگر هستند، تماشای این فیلم همانند آن است که یک بار دیگر فیلم ۳۰۰ را تماشا کنید.

۱۲- Medea (1969)

Medea فیلمی ایتالیایی ساخته پیر پائولو پازولینی و یکی از آن فیلم های ساخته شده بر اساس افسانه یونانی مشهور جیسون و آرگونات ها است. این فیلم بر اساس نام یکی از شخصیت های اصلی این داستان نامگذاری شده که مائدا نام دارد، کسی که توسط جیسون مورد خیانت قرار گرفته و در نهایت مائدا تصمیم می گیرد از او و خانواده اش انتقام بگیرد. این فیلم به خاطر تصویری سازی تاریک از موضوع و پذیرفتن بخش های تاریک افسانه اورجینال مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است. ماریا کالاس، خواننده مشهور ایتالیایی نقش اصلی شخصیت مائدا را در تنها تجربه بازیگری خود بر عهده دارد.

۱۱- Hercules (2014)

این فیلم بارها انتظارات مخاطبان از ژانر فیلم های حماسی ساخته شده بر اساس افسانه های یونان باستان را دور می زند و فانتزی را به طنزی دائماً تکرار شونده تبدیل می کند. فیلم Hercules می خواهد نشان دهد که چطور تفسیرهای نادرست می تواند به نظریه پردازی های عجیب و غریب و در نهایت افسانه پردازی های فانتزی منجر شود. آن هایی که به این جنبه از فیلم های حماسی یونانی علاقه دارند از تماشای این فیلم ناامید خواهند شد. به جای آن جنبه از افسانه های یونانی، این فیلم داستانی جوانانه و با حال و هوای کمتر جدی پرداخته که بسیار متناسب با دیگر کارهای برت راتنر، کارگردان فیلم است. اما ماجراجویی داستان بسیار سریع و پرشور است و شخصیت قهرمان داستان نیز به خوبی توسط دواین جانسون به تصویر کشیده می شود. اگر چه بازی های جانسون همیشه در سطح کیفی بالایی قرار ندارند اما او کاریزما و فیزیک مناسب برای شخصیت هرکول را داراست. او با جذابیت صادقانه خوبی این نقش را بازی می کند و با حضور خود بر کیفیت داستان می افزاید.

۱۰- Orpheus (1950)

این فیلم فرانسوی به نحوی بازگویی مدرن تراژدی اورفیوس و اوریدیس است. فیلم Orpheus ساخته سال ۱۹۵۰ یک فیلم پیچیده و عجیب و غریب است که درک آن برای مخاطبان غیرفرانسوی زبان می تواند دشوار باشد. اما همزمان یک تلاش هنری بسیار قوی است که معرف سینمای فرانسه در دهه ۱۹۵۰ بود. وقتی همسر شخصیت اصلی داستان توسط نسخه تجسم انسانی مرگ کشته می شود، او مجبور می شود وارد دنیای مردگان شود تا همسر محبوبش را به دنیای زندگان بازگرداند. اگر چه Orpheus یک فیلم آوانگارد است اما یک تفسیرسازی مجدد تاثیرگذار و به خوبی درک شده از فیلم های افسانه های یونان باستان است.

۹- ۳۰۰: Rise Of An Empire (2014)

همانند فیلم قبلی اش، ۳۰۰: Rise Of An Empire (2014) یکی از فیلم های ساخته شده در ژانر افسانه های یونان باستان است که بیشتر به سمت فانتزی متمایل است. اما علیرغم تمام بزرگنمایی های بصری اش، در فیلم اول تنها شاهد کمی فانتزی بودیم. در نسخه دنباله شاهد روایت داستان در دریا هستیم که ذاتاً زیباست و سکانس های اکشنی به همان جذابیت دارد. خشونت داستان به خوبی با آب و هوا و وضعیت جوی طوفانی و دشوار دریا هماهنگی دارد. اما شخصیت اصلی داستان نقطه ضعف اصلی فیلم است و با توجه به محبوبیت و ماندگاری شخصیت لئونیداس با بازی جرارد باتلر، شخصیت اصلی این داستان اصلاً قابل توجه نیست و بسیاری آن را فراموش کرده اند. جذابیت اصلی فیلم ایوا گرین است، کسی که شخصیت آرتمیس او هم قابل درک و دوست داشتنی و هم به شدت شیطان صفت است.

۸- Spartacus (1960)

فیلمی که به خاطر تفاوت دیدگاه های هنری بین کرک داگلاس و استنلی کوبریک، سکان هدایت آن از دست فیلمساز افسانه های هالیوود گرفته شد، Spartacus که در سال ۱۹۶۰ ساخته شد یکی از بهترین فیلم های تاریخی در ژانر افسانه های یونان باستان است. این فیلم نسخه ای رمانتیک سازی شده از واقعی تاریخی است، که در آن زندگی شخصیت اصلی اسپارتاکوس در جریان شورش علیه امپراطوری فاسد روم روایت می شود. مملو از عشق، پیروزی و تراژدی، این فیلم یکی از آن دسته فیلم هایی است که علاقمندان به ژانر افسانه های یونان باستان باید حتماً در فهرست تماشای خودداشته باشند، اگر چه به طور خاص به این موضوع نمی پردازد. شاید این فیلم بیشتر به خاطر سکانس های جنگی اش شناخته می شود، که در برخی موارد هزاران سیاهی لشکر در آن حضور دارند.

۷- Iphigenia (1977)

Iphigenia سومین فیلم بر اساس افسانه های یونان باستان ساخته مایکل کاکویانیس است و بهترین فیلم او در این ژانر نیز به شمار می آید که بسیار مورد توجه منتقدان قرار گرفت. این فیلم بر اساس نمایشنامه ای به همین نام ساخته شده و داستان شخصیت مشهور ایفیجنیا را روایت می کند، دختر آگاممنون و کلیتمنسترا (خواهر هلن اهل تروآ)، در شرایطی که او و اطرافیانش با چالش های سوالات زندگی، وظیفه و ایمان روبرو می شوند. بعد از اینکه مردم به الهه آرتمیس توهین می کنند، او به آگاممنون دستور می دهد که باید دخترش را قربانی کند. این داستان تراژیک و دراماتیک روی سوالات دین و مسئولیت تمرکز دارد و جوایز متعددی نیز در جشنواره های سینمایی دریافت کرد.

۶- Hercules (1997)

ترانه های انیمیشن Hercules همانند دیگر چیزهای متعلق به دوره رنسانس دیزنی قابل توجه هستند و شخصیت ها نیز به همان اندازه ماندگار و دوست داشتنی می باشند. هرکول اگر چه یک شخصیت مطرود و متفاوت کلیشه ای است اما تصمیم رسوخ ناپذیر و مهارتش بسیار دیدنی است. مگ یکی از بهترین شخصیت های زن در تاریخ انیمیشن های دیزنی است که استقلال، همدردی و زبان نیشدار بامزه ای دارد. علاوه بر این، شخصیت شرور هیدس نیز بسیار جذاب است. در واقع، تمام کمدی فیلم جذاب است که همزمان نقدهای اجتماعی ریزی دارد. این موضوع در مورد ارجاعات فیلم به افسانه های یونان باستان نیز صدق می کند. این فیلم می توانست متفاوت باشد اگر به شکلی دقیق تر افسانه اورجینال را دنبال می کرد اما تغییراتی که در آن صورت گرفت باعث شد که Hercules به یک کلاسیک انیمیشنی بسیار جذاب تبدیل شود.

۵- Clash Of The Titans (1981)

داستان جذاب و پرهیجان فیلم اورجینال Clash of the Titans یکی دیگر از داستان های ماجراجویانه سرراست سینماست. اما هنرمندی خاص ری هری هاوزن بسیار لذت بخش و تاثیرگذار است. هر مخلوق جدیدی به شکلی خلاقانه و با زیبایی خاصی طراحی و ساخته شده است. خود فیلم نیز برخی از دقیق ترین تصویرسازی ها از خدایان و الهه ها در میان فیلم های حماسی افسانه های یونان باستان را دارد. شاید این فیلم به اندازه فیلم های فانتزی آن دوران مانند جنگ ستارگان محبوب نبوده و به یاد نمانده باشد اما هری هاوسن یک نابغه واقعی بود. جدای از این بامزگی، تراژدی داستان نیز حفظ می شود و بازی ها نیز بسیار خوب هستند. حس دخالت جویی و اولویت بندی خدایان در این فیلم از جذابیت های این اثر کلاسیک هستند.

۴- Wonder Woman (2017)

Wonder Woman دمیدن روحی تازه در کالبد فیلم های ژانر افسانه های یونان باستان بود و دنیای سینمایی DCU نیز به خوبی از این قابلیت در قالب یک فیلم ابرقهرمانی کلیشه ای استفاده کرد. منشأ دیانا در ثمیسیرا بسیار جذاب، راضی کننده و از لحاظ بصری خیره کننده بوده و ترکیب این شخصیت با دنیای جنگ جهانی اول با پرداختن به مسائل مهم و متعددی مانند نژاد، جنسیت و نقص های انسانی همراه است. کمتر فیلمی ساخته شده که به این مقدار از دقت و نکته بینی به این موضوعات پرداخته باشد. داستان فیلم در صدر کیفیت فیلم قرار می گیرد که با توازن بی نقصز ای اکشن، قلب داستان و کمدی روایت می شود. دیانا اگر چه با موجودات غول پیکر نمی جنگد اما با واقعی ترین هیولاها روبرو می شود. روایت غنی فیلم با گروهی از ستارگان سینمای هالیوود با بهترین بازی ها، جلوه های ویژه خیره کنند و موسیقی قوی داستان همراه می شود که یکی از بهترین فیلم های دنیای DCU تاکنون را در پی دارد.

۳- Jason And The Argonauts (1963)

فیلم Jason And The Argonauts یک کلاسیک اورجینال مناسب برای علاقمندان به افسانه های یونان باستان است. افکت های ویژه این فیلم بسیار جلوتر از دوران خود، خلاقانه و بسیار جذاب بود. داستان سرگرم کننده فیلم نیز به جای خود قابل تامل است و موجودات هیجان انگیزی را در خود دارد. سرعت روایت داستان به اندازه کافی سریع است و هر سکانس به خوبی علاقه به افسانه های یونان باستان را نشان می دهد. شخصیت ها خشن و بامزه هستند و اکشن فراوان، پیشگویی و شخصیت های افسانه ای آشنا از شاخصه های اصلی فیلم هستند. خوشبختانه داستان هوشمندانه این فیلم و کارگردانی خوب ری هری هاوزن در کنار بازی های خوب بازیگران فیلم توانسته این فیلم را ماندگار کند.

۲- ۳۰۰ (۲۰۰۷)

رمان گرافیک فرانک میلر و این اقتباس از آن، شاید یکی از غیرواقع گرایانه ترین فیلم های افسانه ای یونان باستان در مورد جنگ های باستانی باشد اما این موضوع چیزی از جذابیت فیلم نمی کاهد. داستان فیلم ۳۰۰ اصولاً در جنگ ترموپیل رخ ی دهد. این نبرد مشهور شاید یکی از مشهورترین ها در نوع خود در تاریخ باشد، داستانی از یک نیروی ضعیف تر بدون شانس که به خوبی در این نسخه سینمایی بازسازی شده است هر چند بسیار بحث برانگیز بوده و از لحاظ تاریخی دستکاری شده انگاشته می شود. یک جذابیت و عشق به برادری، پدری و علاقه به جنگاوری در بطن داستان این فیلم موج می زند. شخصیت ها بسیار قابل درک بوده و سکانس های نبرد هیجان انگیزی دارند که در تمام طول فیلم توسط یک اسپارتان روایت می شود. این زاویه دید باعث می شود که دستکاری در واقعیت ماجرا و دریچه نگاه آن موجه جلوه کند. اگر چه داستان نبرد بزرگنمایی شده و سبکی بسیار اگزجره دارد اما این فیلم خام ترین و جذاب ترین جلوه از این بزرگنمایی جنگی است.

۱- Troy (2004)

این رویکرد قابل توجه و باکیفیت و دقیق به جنگ تروآ که در فیلم Troy به نمایش در می آید اگر چه به اندازه دیگر فیلم های این ژانر تاریخی باشکوه و پرزرق و برق نیست اما بدون شک شخصیت محورترین و باکیفیت ترین آن هاست. به خاطر اینکه مخاطبان این فرصت را پیدا می کنند که در تمام شخصیت های داستان سرمایه گذاری کنند، هر نبرد بسیار پرهیجان و مهم جلوه می کند. حس عاشقی بالای داستان و شرافتی که در میان شخصیت ها موج می زند باعث خلق برخی از ماندگارترین سکانس های این ژانر شده است. حتی چیزهایی مانند فلسفه و سرنوشت نیز باعث خلق دیالوگ هایی می شوند که هم باشکوه بوده و هم خاص و منحصربفرد هستند. نمادگرایی داستان بسیار حیرت انگیز بوده و سناریو نیز به خوبی در سطح شخصی و حماسی بی نقص است و البته باید از موسیقی متن جیمز هورنر یاد کرد که به خوبی با بزرگی و شکوه داستان و فضای آن همراه شده و ماندگار شده است.