ترَنک؛ ماده مخدر زامبی کننده و ترسناکی که در چین تولید شده و کیلویی ۱ دلار است

یک ماده آرامبخش ارزان قیمت که به‌طور قانونی برای حیواناتی مانند اسب و گاو به کار می‌رود، با تولید انبوه در چین و سرازیر شدن به بازار مواد مخدر غیرقانونی ایالات متحده، موجب افزایش شدید مرگ و میر ناشی از سوء مصرف مواد شده و نگرانی مقامات بهداشتی این کشور را در پی داشته است؛ ماده مخدری که از زایلازین (Xylazine) درست شده و تِرَنک (Tranq) نام دارد.

زایلازین، یا آن‌طور که در خیابان‌ها نامیده می‌شود: تِرَنک، به دلیل حالت خمیده و بی‌جانی که به مصرف کنندگان خود می‌دهد و بروز زخم‌های شدید پوستی همراه با چرک که گاها به قطع عضو مصرف‌کننده می‌انجامد، لقب «ماده مخدر زامبی کننده» را گرفته است.

ماده مخدر کاپتاگون چیست و چه عوارضی دارد؟

این ماده که عمدتا با ماده شبه‌مورفینی صنعتی فنتانیل مخلوط می‌شود، ترکیبی کُشنده ایجاد می‌کند که سازمان مبارزه با مواد مخدر ایالات متحده (DEA) آن را «مرگبارترین تهدیدی که کشور تاکنون با آن روبه‌رو بوده» توصیف کرده است.

DEA به دلایل متعددی نگران است. زایلازین به طرزی باورنکردنی ارزان است و در داروخانه‌های آنلاین چینی به قیمت ناچیز کیلویی یک دلار یافت می‌شود. و از آنجا که اثرات سرخوشی آوری مشابه مواد افیونی دارد، بسیار اعتیادآور است.

ماده مخدر ناس چیست و چه عوارضی دارد؟

اما زایلازین جنبه شوم‌تری هم دارد و آن عارضه‌های جانبی وحشتناکی ازجمله پوسیدگی پوست و منگی زامبی‌وار مصرف‌کننده است. بر‌خلاف فنتانیل و سایر مواد افیونی – هیچ پادزهری برای سوء مصرف این ماده مرگبار وجود ندارد، به این معنی که مصرف بیش از حد زایلازین می‌تواند حکم مرگ را به همراه داشته باشد.

زایلازین یک آرام بخش مخصوص حیوانات است که در دهه ۱۹۶۰ برای کمک به دامپزشکان و معالجه گاو، اسب و گوسفند و سایر حیوانات بزرگ تا متوسط ساخته شد.

فروشندگان مواد مخدر در پورتوریکو از اوایل دهه ۲۰۰۰ شروع به استفاده از آن به عنوان عاملی برای تقلب در عرضه مواد مخدر گران‌تری مانند هروئین و کوکائین کردند. به عنوان مثال، یک کیلوگرم زایلازین می‌تواند ۱۵ برابر ارزان‌تر از فنتانیل و ۱۶ برابر ارزان‌تر از کوکائین باشد.

از سویی زایلازین ماندگاری طولانی‌تری نسبت به داروهایی مانند فنتانیل دارد که باعث می‌شود این تصور به مصرف کننده القا شود که مدت بیشتری اصطلاحا «های یا بالا» بوده است. همچنین این ماده، شدت سرخوشی تجربه‌شده با مواد دیگر را افزایش می‌دهد.

کارشناسان تخمین می‌زنند که در دوره‌ای، زایلازین در ۸۰ درصد از مواد مخدر عرضه‌شده در پورتوریکو وجود داشت. با این حال، در عرض یک دهه، کاربران به خودی خود به زایلازین وابسته شدند.

در سال ۲۰۰۶، ترنک غیرقانونی اولین بار در قاره آمریکا ظاهر شد. DEA گفت در ابتدا، تک و توک دیده می‌شد، اما از اواسط دهه ۲۰۱۰ به طور پیوسته افزایش یافت.

ساخت زایلازین آسان است، زیرا از دهه ۱۹۶۰ برای استفاده تایید‌شده در حیوانات وجود داشته است، که منجر به تولید آن در سطوح صنعتی در آزمایشگاه‌های چینی می‌شود. در ایالات متحده زایلازین به صورت آنلاین و از طریق بازارهای چین در دسترس است، بنابراین موادفروش ها دیگر مجبور نیستند آن را از پورتوریکو وارد کنند. این امر در کنار قیمت ارزان، دسترسی به این ماده کُشنده را گسترش می‌دهد.

علیرغم فشارهای اخیر کنگره ایالات متحده برای تبدیل زایلازین به یک ماده تحت کنترل که استفاده از آن را جرم انگاری می‌کند، این دارو هنوز به طور گسترده در اینترنت در دسترس است.

موارد مرگ و میر ناشی از سوء مصرف این ماده خطرناک سر به فلک کشیده است. گزارشی از مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در آمریکا نشان می‌دهد که مرگ و میر ماهانه ناشی از مصرف بیش از حد زایلازین از ۱۲ مورد در ژانویه ۲۰۱۹ به ۱۸۸ مورد در ژوئن ۲۰۲۲ افزایش یافته است. آمار همچنین نشان می‌دهد که اُوردوزهای فنتانیل حاوی زایلازین در مدت کمی بیش از سه سال ۲۷۶ درصد افزایش یافته است.

این در حالی است که این ارقام تنها مربوط به ۲۰ ایالت آمریکاست. در گزارش ماه مارس، DEA اعلام کرد که زایلازین غیرقانونی در ۴۸ ایالت از ۵۰ ایالت یافت شده است. در سال ۲۰۲۰، ۸۰۸ مورد سوء مصرف مواد مخدر گزارش شد که زایلازین در آن نقش داشت. این رقم در سال ۲۰۲۱ به ۳۰۸۹ افزایش یافت.

طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ در مجله Drug and Alcohol Dependence منتشر شد، زایلازین در نزدیک به ۲۶ درصد از مرگ‌های ناشی از سوء مصرف مواد در فیلادلفیا، ۱۹ درصد در مریلند و ۱۰ درصد در کانکتیکات وجود داشت.

این ماده همچنین در ۹۰ درصد از هروئین عرضه‌شده در ایالت فیلادلفیا یافت شده است.

ماده مخدر تِرَنک چیست و چه علائمی دارد؟

دقیقا مشخص نیست که زایلازین یا تِرَنک چگونه ساخته می‌شود؛ با این حال به گفته اداره بهداشت عمومی لس آنجلس، در بسیاری از موارد زایلازینِ مایع پخته شده و به شکل پودر درمی‌آید. در این مرحله با مواد دیگر مخلوط یا به‌صورت قرص فشرده می‌شود.

اثر طولانی‌مدت زایلازین که گفته می‌شود حدود هشت ساعت است یکی دیگر از مواردی است که مصرف کنندگان را به خود جلب می‌کند. زایلازین به گیرنده های آدرنرژیک در مغز متصل می‌شود و آنها را که هورمون‌های استرس نوراپی نفرین و دوپامین را آزاد می‌کنند و به‌طور موثری فعالیت مغز را کاهش می‌دهند، مسدود می‌کند.

نتیجه کاهش درد و استرس و همچنین احساس سرخوشی مشابه با مواد افیونی است.

از آنجایی که زایلازین معمولا با فنتالین یا هروئین ترکیب می‌شود عموما تزریق می‌شود اما همچنین می‌تواند بلعیده یا دود شود. در ابتدا فرد ممکن است احساس سرخوشی و آرامش کند، زیرا این ماده ترشح هورمون های استرس را در مغز سرکوب می‌کند. اما با گذشت زمان، مصرف کننده دچار سردرگمی و گیجی می‌شود. فرد ممکن است دچار مشکلات تنفسی شده و حتی تنفسش متوقف شود.

این به این دلیل است که در همان حال که زایلازین روی مغز اثر می‌گذارد، بدن را نیز خاموش می‌کند و ماهیچه‌ها و اندام‌ها را مجبور می‌کند که آرام شده و به اندازه سطحی که در هنگام خواب دارند کند شوند.

علائم فیزیکی اغلب شامل کاهش فشار خون، کند شدن ضربان قلب و افسردگی تنفسی (کاهش دم و بازدم) است. با توجه به قدرت بسیار بالای هر دو ماده فنتانیل و زایلازین در پایین آوردن فشارخون و کاهش دم و بازدم تنفسی، می‌توان گفت که ترنک احتمالا یک ابرماده‌مخدر است که سیستم تنفسی و اعصاب مرکزی مصرف کنندگان را ظرف چند دقیقه تا مرز بیهوشی کامل و کاهش علایم حیاتی تا حد بسیار خطرناکی سوق می‌دهد.