ماجرای ممنوعیت تولید و واردات کیت غربالگری جنین و واکنش وزارت بهداشت

در روزهای گذشته خبر توقف صدور مجوز تولید و واردات کیت های غربالگری سه ماهه اول بارداری جنجال آفرین شد و نگرانی های زیادی را در میان جامعه پزشکی و مردم عادی برانگیخت. اما حالا سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادعا می‌کند که «غربالگری جنین با رعایت استانداردها ممنوع نیست» و غربالگری مطابق قانون و نظر متخصصان «استانداردسازی» شده است.

پدرام پاک آیین، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در واکنش به خبر توقف صدور مجوز تولید و واردات کیت‌‌‌های غربالگری سه ماه اول بارداری گفت: «هیچ محدودیت جدیدی برای تولید و توزیع کیت های غربالگری جنین ایجاد نشده و استانداردهایی که پیش از این به منظور کنترل کیفی کیت ها اعمال می‌شد، همچنان رعایت می‌شود.»

دستور جدید وزیر بهداشت؛ جرم انگاری سقط جنین عمدی از لحظه شکل گیری نطفه

او افزود: «نظارت بر کیفیت و استاندارد بودن کیت های غربالگری جنین وظیفه سازمان غذا و داروست تا کیت هایی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد، بیشترین دقت و کمترین خطا را داشته باشد.»

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه از نظر وزارت بهداشت، غربالگری جنین با رعایت استانداردها ممنوع نیست؛ ادامه داد: «غربالگری مطابق قانون و نظر متخصصان استانداردسازی شده است.»

پاک آیین افزود: «در حال حاضر کیت های تشخیصی غربالگری با دقت کافی در اختیار مردم قرار می‌گیرد و همچنان برای کمک به سلامت مادر و جنین، از توزیع کیت های غیراستاندارد و غیردقیق جلوگیری می‌شود.»

فروش اقلام ضدبارداری در فضای مجازی ممنوع شد

اخیرا اداره تجهیزات و فرآورده‌‌‌های آزمایشگاهی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو در اطلاعیه‌‌‌ای اعلام کرد: «آزمایشگاه‌‌‌ها صرفا مجاز به استفاده از دستگاه‌‌‌های آنالایزر بسته (Closed) برای غربالگری سه ماه اول بارداری سندرم داون هستند و IRC تولید و واردات کیت‌‌‌های غربالگری سه ماه اول بارداری (Free BhCG (PAPP-A به صورت سیستم باز از جمله به روش الایزا برای انجام غربالگری سه ماه اول سندرم داون صادر و تمدید نخواهد شد.»

مصوبه اخیر وزارت بهداشت، یک‌ ماه پس از آن صادر شده است که رئیس سازمان بهزیستی در نشست خبری خود انتشار آمار نوزادان دارای معلولیت را محرمانه دانست.

در این راستا روز گذشته یک عضو هیات مدیره انجمن ژنتیک پزشکی ایران و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصمیم وزارت بهداشت مبنی بر توقف صدور مجوز تولید و واردات کیت‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری را «عجیب و شوک‌آور» توصیف کرد و گفت: «این تصمیم غیر کارشناسی منجر به محدودیت بیشتر جامعه برای انجام غربالگری جنین می‌شود که در نتیجه خطر تولد نوزادان مبتلا به ناهنجاری‌ها و بیماری‌های ژنتیکی افزایش خواهد یافت.»

محمدامین طباطبایی‌فر در گفت‌وگو با پایگاه خبری تحلیلی دارو و سلامت (فانا) گفت: «طی دهه‌های گذشته براساس نیاز جامعه، غربالگری جنین به ویژه برای سندرم داون انجام می‌شد، اما براساس ماده ۵۳ قانون جوانی جمعیت غربالگری محدود شد و طبق این ماده، غربالگری تنها با درخواست والدین یا پزشک متخصص قابل انجام بود.

طبق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت، غربالگری اجباری زنان باردار که به وسیله آن می‌توان از تولد کودکان مبتلا به سندروم داون و دیگر نقص‌های ژنتیکی جلوگیری کرد، ممنوع است و مادران باردار در صورت تمایل باید آن را شخصا و با تعرفه‌ آزاد انجام دهند.

همچنین چنانچه مادر بارداری پس از غربالگری متوجه شود که کودک دارای نقص ژنتیکی است، برای سقط‌ جنین باید اجازه کتبی دادگاه را داشته باشد.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه کرد: «حالا وزارت بهداشت پا را فراتر از این قانون گذاشته و با توقف صدور مجوز تولید و واردات کیت‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری، کاری کرده که حتی اگر والدین یا پزشک متخصص هم درخواست غربالگری بدهند این کار امکانپذیر نخواهد بود چرا که باید کیت در دسترس آزمایشگاه‌ها باشد که بتوانند اقدام به غربالگری کنند و اگر کیت چه به صورت تولید داخل و چه به صورت وارداتی نباشد، غربالگری هم دیگر معنایی نخواهد داشت.»

او این تصمیم را «بسیار غیرمعقول» دانست و گفت: «این کار باعث خواهد شد که حتی دسترسی افراد آگاه جامعه هم به غربالگری محدود شود. ضمن اینکه توقف صدور مجوز تولید و واردات کیت‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری باعث خواهد شد که این کیت‌ها به صورت غیرمجاز و با قیمت‌های سرسام‌آور تامین شوند که در این شرایط علاوه بر تحمیل هزینه به مردم، استاندارد و کیفیت این کیت‌ها نیز زیر سوال خواهد رفت.»

به گفته او وزارت بهداشت در این تصمیم‌گیری هیچ مشورتی با انجمن ژنتیک پزشکی ایران نداشته و این انجمن به زودی در نامه‌ای رسمی به این تصمیم اعتراض خواهد کرد و خواستار ارزیابی مجدد آن خواهد شد.