استخراج DNA باستانی از یک آجر سفالی ۲,۹۰۰ ساله توسط محققان

محققان موفق شده‌اند که DNA باستانی را از یک آجر سفالی ۲,۹۰۰ ساله استخراج کرده و اطلاعات زیادی در مورد حیات گیاهی کشت شده در آن دوره کشف کنند.

این پژوهش، ضمن ارائه اطلاعاتی ارزشمند راجع به گذشته، راه را برای مطالعات مشابه روی مواد رسی در مکان‌ها و دوره‌های زمانی مختلف باز می‌کند.

این آجر سفالی، پس از تجزیه و تحلیل، در موزه ملی دانمارک نگهداری می‌شود. منشأ آن از کاخ آشور-ناصیر-پال دوم، در شهر باستانی کلهو است. ساخت این کاخ از حدود ۸۷۹ سال قبل از میلاد آغاز شد.

این آجر دارای نوشته‌ای به خط میخی بوده: «مالکیت کاخ آشور-ناصیر-پال، پادشاه آشور» که با توجه به آن، می‌توان قدمت آجر را به طور دقیق (از ۸۷۹ تا ۸۶۹ سال قبل از میلاد) تعیین کرد.

گروهی از محققان توانسته‌اند که نمونه‌هایی را از هسته داخلی آجر به دست آورند. در نتیجه، خطر آلودگی DNA از زمان ایجاد آجر کم‌تر است. این تیم با استفاده از پروتکلی که پیش‌تر برای سایر مواد متخلخل مانند استخوان‌ها استفاده شده، DNA را از نمونه‌ها استخراج کرده‌اند.

پس از بررسی DNA استخراج شده، ۳۴ گروه گیاهی مجزا شناسایی شده است. فراوان‌ترین خانواده‌های گیاهی، کلمیان (Brassicaceae) و خلنگیان (Ericaceae)، و سایر خانواده‌ها شامل توسکاییان (Betulaceae)، برگ بوییان (Lauraceae) و گندمیان (Triticeae) بوده است.

تیم تحقیقاتی توانسته‌اند که یافته‌های خود را با سوابق گیاه‌شناسی امروزی عراق و همچنین اطلاعات گیاهی آشوری باستان مقایسه کنند.

این آجر، عمدتاً از گِل جمع‌آوری شده در نزدیکی رودخانه دجله، مخلوط با کاه و فضولات حیوانی ساخته شده است. سپس در قالب شکل گرفته و در آفتاب مانده تا خشک شود. خشک شدن طبیعی آجر، به حفظ مواد ژنتیکی محبوس در آن کمک کرده است.

دکتر سوفی لوند راسموسن، از محققان دانشگاه آکسفورد، گفته است: «وقتی کشف کردیم که DNA باستانی در توده‌ای از خاک رس محافظت شده، خیلی هیجان‌زده شدیم. این پروژه تحقیقاتی، نمونه کاملی از اهمیت همکاری میان رشته‌ای بوده، زیرا رویکردی جامع برای بررسی نتایج لازم است.»

علاوه بر اطلاعات شگفت‌انگیزی که با بررسی این آجر به دست آمده، روش تحقیقاتی استفاده شده می‌تواند برای شناسایی گونه‌های گیاهی و جانوری گذشته در بسیاری از منابع باستانی دیگر استفاده شود.