چرا بعضی از بچه ها هیچ شباهتی به پدر و مادرشان ندارند؟

۹۹.۹ درصد از DNA ما مثل بقیه انسان‌ها بوده و با توجه به اینکه DNA خود را مستقیماً از والدینمان به ارث می‌بریم، به نظر می‌رسد که نباید از لحاظ چهره و ویژگی‌ها تفاوت زیادی با آن‌ها داشته باشیم. با این حال، این موضوع برای بسیاری از افراد صادق نیست. اما چرا برخی از کودکان هیچ شباهتی به والدین خود ندارند؟

ژنتیک، ظاهر ما را تعیین می‌کند. اما قبل از اینکه بدانیم چگونه این اتفاق می‌افتد، باید چند عامل دیگر را در نظر بگیریم که می‌توانند باعث ظاهر متفاوت در فرزند نسبت به والدین شوند. رژیم غذایی مادر در دوران بارداری، یکی از این عوامل است. به عنوان مثال، اگر رژیم غذایی مادر در دوران بارداری ناسالم باشد، می‌تواند در آینده باعث چاقی کودک شود.

علاوه بر این، اگر فکر می‌کنید که فرزندتان شبیه شما نیست، باید در نظر بگیرید که آیا عوامل خارجی بر ظاهر شما تأثیر گذاشته‌اند یا خیر. به عنوان مثال، اگر زمان زیادی را زیر نور خورشید می‌گذرانید، پوست شما تیره‌تر، مو‌هایتان روشن‌تر و احتمالاً دچار کک و مک خواهید شد.

درست است که جنین دارای DNA از هر دو والد خود است، اما به این معنی نبوده که نوزاد باید دقیقاً شبیه پدر و مادرش باشد. در ترکیب ژن‌ها، برخی از آلل‌ها (تنوع‌های ژنی) غالب و برخی دیگر مغلوب هستند؛ یعنی در ظاهر شما دیده نمی‌شوند، اما همچنان به فرزندانتان به ارث می‌رسند.

جالب است بدانید که بسیاری از ژن‌ها روی هم اثر گذارند، که منجر به تقویت، کاهش یا حتی از بین رفتن کامل اثرات آن‌ها می‌شود. بنابراین، حتی با تجزیه و تحلیل دقیق ژنوم والدین، باز هم نمی‌توانیم به‌طور دقیق ویژگی‌های کودک را پیش‌بینی کنیم.

نقش ژنتیک در رنگ موی افراد

همه ما تعدادی ژن داریم که رنگ، ساختار و عوامل مختلف دیگر مرتبط با مو را تعیین می‌کنند. ژن‌هایی که رنگ مو‌های شما را تعیین کرده‌اند (همین طور رنگ چشم و…)، ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولید‌کننده ملانین) را کنترل می‌کنند. بنابراین، ترکیب ژن، رنگ و ساختار موی کودک شما را تعیین می‌کند که می‌تواند شبیه رنگ موی پدر یا مادر یا بین این دو رنگ باشد.

حتی اگر مو‌های فرزندتان به هیچ وجه شبیه مو‌های شما نیست، نگران نباشید. ممکن است که رنگ مو در طول زمان به دلیل هورمون‌ها و عوامل دیگر تغییر کند. به عکس‌های دوران کودکی خود نگاهی بیندازید، شاید شباهت‌هایی پیدا کنید.

تأثیر ژنتیک بر قد

دانشمندان بر این باورند که ۸۰ درصد از DNA به ارث رسیده از والدین تعیین‌کننده قد افراد است. جهش‌های ژنتیکی و عوامل محیطی (تغذیه در دوران کودکی، بیماری‌ها و…) ۲۰ درصد دیگر را تشکیل می‌دهند. با این حال، می‌توانید به طور تقریبی قد کودک خود را در بزرگسالی با استفاده از فرمول زیر محاسبه کنید:

جمع قد پدر و مادر را حساب کنید.

برای پسر‌ها ۱۳ سانتی‌متر به این مجموع اضافه و برای دختران ۱۳ سانتی‌متر کم کنید.

عددی که به دست آورده‌اید را بر ۲ تقسیم کنید.

ارتباط بین رنگ چشم و ژنتیک

در گذشته، افراد بر این باور بودند که رنگ چشم توسط یک ژن مشخص می‌شود، بنابراین اگر یکی از والدین چشم آبی و دیگری چشم قهوه‌ای داشته باشد، نوزاد چشمان قهوه‌ای خواهد داشت. با این حال، واقعیت پیچیده‌تر بوده و چندین ژن مسئول این جنبه از ظاهر هستند. ۲ والدین چشم آبی می‌توانند نوزادی با چشمان قهوه‌ای داشته باشند و بالعکس؛ اگرچه این اتفاق غیر معمول است.

همچنین، لازم است به یاد داشته باشید که نمی‌توانید بلافاصله رنگ چشم فرزندتان را تشخیص دهید. در بیشتر موارد، رنگ چشم تا حدود یک سال پس از تولد مشخص نیست.

به طور کلی، ممکن است فرزندتان بیشتر از آنچه فکر می‌کنید، شبیه شما باشد. به عنوان مثال، یک باور قدیمی (اما همچنان رایج) وجود دارد که طبق آن کودکان بیشتر شبیه پدرشان هستند؛ اما تحقیقات نشان می‌دهند که نوزادان در بیشتر موارد به هر دو والد خود شباهت دارند. علاوه بر این، فرزند شما ممکن است ویژگی‌های شخصی بیشتری را از شما به ارث برده باشد. به هر حال، ظاهر مهم‌ترین چیز نیست.