خط میخی، یکی از اولین سیستم‌های نوشتاری در تاریخ بشر است. باستان‌شناسان، قدمت خط میخی را حدود ۳,۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، یعنی ۵,۴۰۰ سال پیش تخمین‌زده‌اند. از خط میخی برای مدت بسیار طولانی (بیش از ۳,۰۰۰ سال) استفاده شده است.
محققان، هزاران متن نوشته شده به خط میخی زبان‌های سومری و اکدی را یافته و اکنون یک هوش مصنوعی را آموزش داده‌اند که می‌تواند این متون را به راحتی به انگلیسی ترجمه کند.
زبان اکدی، یکی از اولین زبان‌های سامی شناخته شده؛ خانواده‌ای که شامل زبان‌هایی مانند عربی و عبری است. این زبان، در بین‌النهرین باستان که امروزه بخشی از عراق و شمال شرقی سوریه است، صحبت می‌شد. نام این زبان، برگرفته از نام شهر باستانی اکد، یکی از مراکز مهم تمدن اکدی است.
زبان اکدی برای اهداف مختلفی، از اسناد اداری و حقوقی گرفته تا متون ادبی و علمی مورد استفاده قرار گرفته است. این زبان با استفاده از خط میخی روی لوح‌های گلی نوشته شده و رمزگشایی آن در قرن نوزدهم، دریچه جدیدی را به دنیای باستان گشوده و اطلاعات مهمی را در مورد تاریخ، فرهنگ و دستاورد‌های علمی آن زمان در اختیار محققان قرار داده است.
سومری نیز یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های شناخته شده در جهان است. این زبان در سومر باستان، منطقه‌ای واقع در بخش جنوبی عراق امروزی، صحبت می‌شد. سومری‌ها، یکی از اولین تمدن‌های جهان در حدود ۴,۵۰۰ سال قبل بوده‌اند.
هم زبان اکدی و هم سومری، مانند بسیاری از زبان‌های دیگر، از سیستم نوشتاری خط میخی استفاده می‌کردند. اما ترجمه خط میخی بسیار چالش‌برانگیز است.
رمزگشایی کامل خط میخی بیش از ۲۰۰ سال طول کشیده است. اولین کتیبه ترجمه شده، کتیبه بیستون است. این کتیبه چندزبانه که قدمت آن به زمان داریوش اول (۵۵۰ سال پیش از میلاد) می‌رسد، شامل سه نوع خط فارسی باستان، ایلامی و خط میخی اکدی بوده است. در ابتدا، فارسی باستان رمزگشایی شده و سرنخ‌هایی را برای ترجمه زبان‌های دیگر به محققان داده است.
باستان‌شناسان به تدریج روی رمزگشایی خط میخی کار کرده و پس از تلاش‌های بسیار، سرانجام به درک خوبی از خط میخی دست یافته‌اند. اما برخی از محققان، برای سریع‌تر و بهینه کردن ترجمه خط میخی، به هوش مصنوعی (AI) روی آورده‌اند.
در سال‌های اخیر، ترجمه زبان مسیر طولانی را طی کرده و هوش مصنوعی به تسریع این روند کمک زیادی کرده است. در پژوهشی جدید، شای گوردین و همکارانش از دانشگاه آریل مدل، از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند که می‌تواند متن اکدی را که به خط میخی نوشته شده است، به‌طور خودکار به انگلیسی ترجمه کند. در حال حاضر، این تکنولوژی فقط برای این زبان خاص در دسترس است؛ اما ترجمه با هوش مصنوعی با سرعت زیادی در حال پیشرفت است.
بدون نظر