محققان می گویند بستنی و چیپس به اندازه کوکائین و هروئین اعتیادآورند!

اگر شما هم از آن دست افرادی هستید که بعد از باز کردن یک بسته چیپس، تا همه ی آن را تمام نکنند نمی توانند از خوردنش دست بکشند، باید بدانید که علم می گوید اشکال از شما نیست، بلکه کار چیپس است.

به گفته ی کارشناسان، مواد غذایی فوق فرآوری شده دقیقاً به همان اندازه ی نیکوتین، کوکائین یا هروئین اعتیادآورند و حالا از هر ۱۰ نفر یکی به دام اعتیاد این مواد غذایی گرفتار شده است.

پژوهش جدیدی با بررسی ۲۸۱ تحقیق صورت گرفته در ۳۶ کشور مختلف دنیا نشان داده ۱۴ درصد از افراد بزرگسال به مواد غذایی فوق فرآوری شده اعتیاد دارند.

با در نظر گرفتن سهم عظیم مواد غذایی فرآوری شده از رژیم غذایی ما، این یافته شوکه کننده محسوب می شود. پیش تر تحقیقات نشان داده بود میان مصرف مواد غذایی ای مانند سوسیس، بستنی، بیسکوئیت و نوشیدنی های غیرالکلی با کاهش توانایی شناختی، ابتلا به سرطان، بروز مشکلات روانی و حتی وقوع مرگ زودرس ارتباط وجود دارد.

این پژوهش جدید با هدایت اشلی گیرهارت، استاد دانشگاه میشیگان ِ آمریکا صورت گرفته که پیش تر با به کارگیری همان معیارهای کارشناسان برای تشخیص اعتیاد به مواد مخدر، معیاری برای تشخیص اعتیاد به مواد غذایی ارائه داده بود.

آن معیارها شامل این مواردند: مصرف غیر قابل کنترل و بی رویه، هوس کردن و ادامه ی مصرف علیرغم احتمال داشتن آثار منفی بر سلامتی.

گیرهارت و تیمش در پژوهش خود نوشته اند: «آن ترکیب کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی هایی که در اغلب مواد غذایی فوق فرآوری شده وجود دارد، از قرار معلوم اثری فوق اعتیادآور بر روی سیستم پاداش مغز دارد.»

کارشناسان می گویند بسیاری از مواد غذایی فرآوری شده برای بسیاری از افراد اعتیادآورند و وقتی هم که مردم اعتیاد غذایی ای پیدا می کنند، تقریباً همیشه اعتیاد به مواد غذایی فوق فرآوری شده است.

اما دلیل اصلی آن هنوز برای کارشناسان یک معما باقی مانده است. برخی از آن ها معتقدند که شاید صرفاً یک ماده ی خاص نیست که شکلات و بیسکوییت های شور را اعتیادآور می کند (برخلاف نیکوتین موجود در تنباکو)، بلکه به خاطر چند ماده ی مختلف باشد.

مواد غذایی ای که منشأ طبیعی دارند اغلب کربوهیدرات یا چربی دارند، اما نه به میزان بالا. در حالی که مواد غذایی فوق فرآوری شده به میزان نامتناسبی هم کربوهیدرات و هم چربی بالاتری دارند.

اگر یک عدد سیب ۵۵ کیلوکالری از کربوهیدرات و کمتر از ۲ کیلوکالری از چربی داشته باشد، شکلات ۲۳۷ کیلوکالری از کربوهیدرات و ۲۶۶ کیلوکالری از چربی دارد.

پژوهش های پیشین نشان داده بود مواد غذایی قندی یا چرب جذابیت مواد غذایی سالم تر را برای ما کم می کنند و این تغییر مغزی می تواند پیامدهایی مانند پرخوری و افزایش وزن داشته باشد.

مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده باعث افزایش ناگهانی سطح دوپامین در بدن می شود اما این افزایش به یک افت ناگهانی منتهی می شود، امری که نتیجه ی آن ایجاد چرخه ای بی پایان از هوس های غذایی، مصرف مواد غذایی مورد نظر و افت دوباره خواهد بود، چیزی شبیه به آنچه افراد معتاد به مواد مخدر یا الکل تجربه می کنند.

گیرهارت و تیمش در پژوهش خود یادآور شده اند که احتمالاً خود مواد غذایی فوق فرآوری شده اعتیادآور نیستند و ممکن است افزودنی های درون آن ها عامل این مسأله باشد.

با این حال، ممکن است هر کسی در برابر خاصیت اعتیادآور مواد غذایی فوق فرآوری شده آسیب پذیر نباشد. در حقیقت، ممکن است برخی بتوانند بعد از خوردن یک مشت چیپس احساس رضایت کنند، اما برخی به این خوش شانسی نباشند.

به گفته ی کارشناسان، مواد اعتیادآور برای همه اعتیادآور نیستند و نزدیک به ۹۰ درصد افراد می توانند الکل، سیگار یا حتی کوکائین را بدون آنکه ارتباط مشکل سازی با آن ها پیدا کنند، امتحان کنند.

با این حال، خواص اعتیادآور مواد غذایی فوق فرآوری شده صدای اعتراض دانشمندانی را بلند کرده که معتقدند برخی مواد غذایی باید مانند سیگار با یک هشدار اعتیاد عرضه شوند، چرا که هیچ راه گریزی از این مواد غذایی نیست و آن ها همه جا هستند.

به گفته ی کارشناسان، حالا کنار گذاشتن مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده مانند تلاش برای ترک سیگار در دهه ی ۱۹۶۰ است، زمانی که هیچ محدودیتی برای مصرف سیگار در مکان های عمومی نبود و سیگاری ها می توانستند در هر جایی، حتی بیمارستان، مدرسه و هواپیما سیگار بکشند.

به علاوه، مصرف اغلب مواد غذایی به میزان متعادل مشکلی ایجاد نمی کند. کارشناسان می گویند بیشتر از ۱۰ تا ۲۰ درصد از کالری دریافتی تان نباید از مواد غذایی فوق فرآوری شده باشد.

برای به حداقل رساندن مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده، کارشناسان پیشنهاد می کنند که از خود بپرسید که آیا چیزی که می خواهید بخورید واقعاً غذا است و فایده ای برایتان دارد یا خیر. با این کار می توانید کنترل مصرف این مواد غذایی را به خود یادآور شوید.