داستان «ویاگرا»؛ چطور یک قرص کوچک آبی رنگ تصادفاً مشکل میلیون ها مرد را حل کرد؟

هنگامی که قرص سیلدنافیل برای اولین بار در اواخر دهه ۱۹۸۰ ساخته شد، امید زیادی وجود داشت که به درمان آنژین قلبی کمک کند. این دارو که در آزمایشگاه فایزر ساخته شده بود، تحت یک سری آزمایشات بالینی قرار گرفت؛ اما نتایج ناامیدکننده بودند.

در سال ۱۹۹۳، زمانی که کارشناسان در فکر کنار گذاشتن این پروژه بودند، یک عارضه جانبی نسبتاً خوشایند در آزمایشی در ولز مشاهده شد.

داوطلبان مرد که گمان می‌رود قبلاً معدنچی بوده‌اند، همگی نعوظ طولانی‌مدت خود را گزارش کرده بودند. پس از آزمایش‌های موفق بیشتر در مناطق دیگر، این دارو با نام تجاری «ویاگرا» شناخته شد و در سال ۱۹۹۸ با نسخه در دسترس عموم مردم قرار گرفت و زندگی میلیون‌ها مرد را متحول کرد.

قبل از این که این دارو در دسترس باشد، مردانی که از اختلال نعوظ رنج می‌بردند، گزینه‌های کمی داشتند.

یکی از آن‌ها، استفاده از دستگاه خلاء بود که برای پمپاژ کردن آلت تناسلی به کار می‌رفت و دیگری تزریقی بود که باید پنج دقیقه قبل از رابطه جنسی انجام می‌شد.

اما ویاگرا، با تحریک یک واکنش شیمیایی عمل می‌کند که جریان خون را به آلت تناسلی تسهیل کرده و منجر به نعوظ می‌شود. کاتالیزور، آزادسازی اکسید نیتریک بوده که ترشح یک ماده شیمیایی به نام گوانوزین مونوفسفات حلقوی (cGMP) را تحریک می‌کند.

این «پیامی» است که به ماهیچه‌ها می‌گوید استراحت کنند و جریان خون را در اندام‌ها افزایش می‌دهد. با این حال، اثر cGMP توسط یک ماده شیمیایی «دشمن» به نام PDE5 کمتر می‌شود. ویاگرا، این مانع را از بین می‌برد و برای اکثر مردان مؤثر است.

سر سیمون کمپبل، شیمیدانی که به دلیل نقشش در تحقیق در مورد این دارو به عنوان «پدر ویاگرا» لقب گرفته، در مورد این پروژه گفته است: «این یک پروژه صرفاً قلبی-عروقی بود و ما از نتایج این پژوهش‌ها بسیار ناامید شده بودیم. به همین دلیل، می‌خواستیم که این برنامه را متوقف کنیم.»

«اما در نهایت تصمیم گرفتیم که یک مطالعه ۱۰ روزه نهایی را در داوطلبان با حداکثر دوز قابل تحمل انجام دهیم و ببینیم که چه چیزی پیدا می‌کنیم.» طبق گفته دکتر پیتر الیس، زیست‌شناسی در این پروژه مشارکت داشت، مردان با مصرف این دارو متوجه شدند که نعوظ بسیار بسیار سختی دارند.

دکتر الیس افزود: «فایزر ۲۱ کارآزمایی بالینی را روی بیماران مبتلا به اختلال نعوظ انجام داد. داروی ویاگرا در هر یک از آن آزمایش‌ها مؤثر بود. بیماران آنقدر این دارو را دوست داشتند که برخی در پایان آزمایش از پس دادن آن خودداری کردند.»

برنامه اولیه این بود که نام داروی جدید «Alon» را بگذارند، اما در نهایت نام ویاگرا انتخاب شد.

در سال ۱۹۹۸، اداره مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا (FDA)، اولین نهاد رسمی بود که ویاگرا را برای استفاده تأیید کرد و بلافاصله پس از آن در بریتانیا در دسترس قرار گرفت.

فروش این دارو بلافاصله رکورد شکست. میلیون‌ها مرد پس از سال‌ها ناتوانی جنسی، راهی برای داشتن یک زندگی جنسی عادی پیدا کرده بودند.

در ۱۰ سال اول، نزدیک به ۳۰ میلیون مرد در سراسر جهان از این دارو استفاده کردند.

برخی از مردان گزارش دادند که پس از مصرف تنها یک قرص ویاگرا می‌توانند به مدت ۱۲ ساعت فعالیت جنسی داشته باشند.

در سال ۲۰۱۳، پتنت (حق اختراع) ۱۵ ساله انحصاری فایزر برای ساخت این دارو تمام شد و نسخه‌های ارزان‌تر و بدون نسخه ویاگرا در دسترس قرار گرفت.