چرا سرما برای بدن مفید است؟

ممکن است که قرار گرفتن زیر آب سرد به اندازه یک حمام گرم خوشایند به نظر نرسد.

اما طبق گفته متخصصان، گرفتن دوش آب سرد، حتی برای مدتی کوتاه می‌تواند برای سلامتی شما معجزه‌آسا باشد.

پژوهش‌های زیادی در چندین دهه اخیر، قرار گرفتن در معرض سرما چه به صورت دوش آب سرد یا دویدن در فضای باز در طول زمستان را با فواید بی‌شماری مرتبط دانسته‌اند.

در ادامه، به بررسی مزایای قرار گرفتن در معرض سرما، از جمله تقویت سیستم ایمنی، کمک به کاهش وزن و کاهش سطح استرس خواهیم پرداخت.

تقویت سیستم ایمنی

به گفته کارشناسان، باز کردن شیر آب سرد هنگام دوش گرفتن حتی برای ۳۰ ثانیه، می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند.

تصور می‌شود که شوک آب سرد، باعث تحریک لکوسیت‌ها (گلبول‌های سفید خون که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند) می‌شود.

بر اساس پژوهشی در سال ۲۰۱۶ در هلند، کسانی که آب سرد را به دوش خود اضافه می‌کنند، کمتر مریض خواهند شد.

محققان بیش از ۳ هزار شرکت‌کننده ۱۸ تا ۶۵ ساله را انتخاب کردند که به طور معمول دوش آب سرد نمی‌گرفتند.

افرادی که به مدت ۳۰، ۶۰ یا ۹۰ ثانیه دوش آب سرد گرفتند، ۲۹ درصد کمتر بیمار می‌شدند.

علاوه بر کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها، دانشمندان پیشنهاد کرده‌اند که دوش آب سرد می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشیده و اضطراب را کاهش دهد.

کاهش وزن

دوش آب سرد روزانه در صبح‌ها می‌تواند شما را لاغر کند.

تصور می‌شود که این کاهش وزن، به پدیده «گرمازایی» (thermogenesis) ارتباط داشته باشد؛ فرآیندی که بدن از آن برای تولید گرما با استفاده از سوزاندن کالری استفاده می‌کند.

یک پژوهش به سرپرستی دکتر ماریت بون، در مرکز پزشکی دانشگاه لیدن در هلند نشان داده که این روش مؤثری برای مصرف انرژی است.

این تیم، ۲۴ فرد بزرگسال را که در ساعت ۷:۴۵ صبح و ۷:۴۵ بعد از ظهر دوش می‌گرفتند، تحت نظر قرار دادند.

در این آزمایش، دمای آب به تدریج کاهش پیدا می‌کرد، تا زمانی که شرکت‌کنندگان بلرزند یا دما به ۹ درجه سانتی‌گراد برسد. سپس، ۹۰ دقیقه دیگر در معرض این دمای پایین قرار گرفتند.

بنابر نتایج این پژوهش، دمای سرد باعث شده که داوطلبان کالری بیشتری بسوزانند. هیچ تفاوتی در میزان مصرف انرژی میان زمان‌های دوش آب سرد در روز برای زنان دیده نشد؛ اما مردان در طول دوش صبحگاهی کالری بیشتری می‌سوزانند.

کسانی که می‌خواهند در معرض سرما قرار بگیرند، بهتر است که با دوش آب سرد در صبح به مدت ۲۰ ثانیه و حداکثر ۹۰ ثانیه شروع کنند.

کاهش احتمال ابتلا به افسردگی

گرفتن دوش آب سرد می‌تواند خلق و خوی شما را تقویت کند.

طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ توسط محققان دانشکده پزشکی دانشگاه ویرجینیا انجام شده، قرار گرفتن در معرض سرما علائم افسردگی را تسکین می‌دهد.

تصور می‌شود که قرار گرفتن در معرض سرما، سیستم عصبی را فعال کرده و جریان خون به مغز را افزایش می‌دهد که باعث ترشح نورآدرنالین می‌شود. این انتقال‌دهنده عصبی، تأثیر مثبتی بر خلق و خو دارد.

همچنین، برخی از مطالعات افزایش دوپامین را پس از قرار گرفتن در معرض آب سرد، که به عنوان هورمون لذت شناخته می‌شود، نشان داده‌اند.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ به فواید آب‌درمانی اشاره کرده و طبق این پژوهش، اثرات ضد افسردگی قرار گرفتن در معرض آب سرد نیز می‌تواند تا حدی ناشی از گیرنده‌های سرما در پوست باشد.

به گفته محققان، این گیرنده‌های حرارتی که گرما و سرما را تشخیص می‌دهند، تکانه‌های الکتریکی را به مغز می‌فرستند که می‌توانند باعث اثر تسکین درد شوند.

یک گزارش موردی پزشکی دیگر نشان داده که شنا در آب‌های آزاد حتی می‌تواند به عنوان درمانی برای افسردگی توصیه شود.

پروفسور مایکل تیپتون، متخصص فیزیولوژی در دانشگاه پورتسموث و همکارانش به تفصیل توضیح داده‌اند که یک زن ۲۴ ساله، سال‌ها از اضطراب رنج برده و سپس به افسردگی مبتلا شده است.

بعد از بی اثر بودن انواع دارو‌ها، به او توصیه شد که هفته‌ای یک بار در آب سرد شنا کند.

این کار، منجر به بهبود سریع خلق و خو پس از هر بار شنا و کاهش مداوم علائم افسردگی به تدریج شد.

در پیگیری وضعیت سلامتی این زن در یک سال بعد، او نیازی به مصرف دارو نداشت.

کاهش استرس

قرار گرفتن در معرض سرما، یکی از بهترین راه‌ها برای آرام کردن اعصاب و کاهش استرس است.

طبق نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۴ توسط محققان فنلاندی انجام شده، سطوح استرس در پاسخ به قرار گرفتن زیر آب سرد کاهش می‌یابد.

محققان در این آزمایش، ۸۲ نفر را از نظر خلق و خو و سلامت در پاییز و زمستان، بعد از دوره شنای زمستانی در فضای باز مورد بررسی قرار دادند.

حدود دو سوم از شرکت‌کنندگان شنا کرده بودند، در حالی که یک سوم دیگر به عنوان گروه کنترل شنا نکردند.

محققان دریافتند که سطح تنش به میزان قابل توجهی در میان شناگران کاهش یافته بود. همچنین، حافظه و خلق و خوی آن‌ها در مقایسه با افرادی که شنا نکرده بودند، تقویت شده بود.

تیم تحقیقاتی، این موضوع را به آب سرد که باعث ترشح نورآدرنالین و اثرات تسکین درد و کاهش التهاب می‌شود، نسبت داده‌اند.

علاوه بر این، آن‌ها پیشنهاد کرده‌اند که مجبور شدن به سازگاری با سرما از طریق قرار گرفتن مکرر در معرض آن، «ممکن است که توانایی مقاومت در برابر انواع دیگر استرس را افزایش دهد».  

بهبود تناسب اندام

دویدن در دمای پایین می‌تواند میزان کالری‌سوزی و استقامت را افزایش دهد.

محققان دانشگاه آستون، ادعا می‌کنند که ورزش در فضای باز در زمستان باعث افزایش کالری‌سوزی می‌شود که می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. چراکه بدن مجبور است دمای مرکزی خود را حفظ کند و در نتیجه متابولیسم افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، نیاز به تلاش فیزیکی کمتری برای ورزش کردن در هوای سرد وجود دارد. زیرا قلب مجبور نیست که به اندازه یک روز گرم کار کند.

محققان دانشگاه سنت مری لندن دریافتند که در هوای سرد، ضربان قلب دونده تا ۶ درصد کاهش یافته و باعث می‌شود که دویدن راحت‎تر شود. زیرا ورزش در هوای سرد می‌تواند میزان استقامت را افزایش دهد.