نگاهی به تجارت پررونق جراحی برش گره زبانی نوزادان و عوارض جدی این عمل

گره زبانی یا آنکیلوگلوسیا (Ankyloglossia) در نوزادان و جراحی برش این گره موسوم به فرنکتومی، منجر به رونق تجارتی پرسود در دنیا شده که نگرانی پزشکان اطفال را به دنبال داشته است.

گره زبانی زمانی اتفاق می‌افتد که فرنوم زبانی -بافتی که بین زبان و کف دهان وجود دارد- کوتاه‌تر، محکم‌تر یا جلوتر از حد طبیعی است که باعث محدود شدن حرکت زبان می‌شود.

از قرن‌ها پیش تا کنون، ماماها و پزشکان برای سهولت در شیردهی به چنین نوزادانی، گره زبانی را برش داده‌اند اما محبوبیت این عمل در دهه گذشته افزایش یافته است. تحقیقات نشان می‌دهد که مشاوران و دندان‌پزشکان این عمل را با وجود خطر عوارض جدی بسیار تبلیغ می‌کنند، حتی برای نوزادانی که هیچ نشانه‌ای از گره زبانی واقعی ندارند.

بسیاری از گره های زبانی بی‌ضرر هستند و شواهدی که نشان دهد بریدن آنها باعث بهبود تغذیه می‌شود اندک است. با این حال وعده بهبود بخشیدن به شیردهی به نوزاد و جلوگیری از مشکلاتی نظیر آپنه خواب، اختلالات گفتاری و یبوست،‌ بسیاری از والدین مضطرب را به انجام جراحی لیزر تشویق می‌کند.

مبلغین این روش بعضاً توصیه می‌کنند که نه تنها بافت زیر زبان، بلکه تارهایی که لب‌ها و گونه‌ها را به لثه‌ها متصل می‌کند لیزر شود که تشخیص و برش این گره های دهانی اغلب هزینه‌های گزافی در پی دارد و به یک صنعت ویژه تبدیل شده است. اما این رونق چیزی است که پزشکان اطفال را نگران کرده است.

عوارض جدی ناشی از عمل لیزر بریدن گره زبانی نادر است اما پزشکان می‌گویند که شاهد مواردی بوده‌اند که نوزادان چنان دردی داشتند که از خوردن غذا امتناع کرده، دچار کم آبی و سوء تغذیه می‌شوند. در مواردی حتی گزارش‌ها حکایت از مسدود شدن راه های تنفسی نوزادان دارند.

سود، طمع و جهل

این ایده که گره زبانی می‌تواند در شیردهی اختلال ایجاد کند قرن‌هاست که وجود داشته است. ماماها زمانی از یک ناخن بلند و تیز برای پاره کردن بافت زیر زبان کودک استفاده می‌کردند.

اما پزشکان مدت‌هاست که نسبت به استفاده از این روش هشدار داده‌اند. یک متخصص زنان و زایمان آلمانی در سال ۱۷۹۱ نوشت: «اغلب والدین به خاطر سود، طمع و جهل فریب می‌خورند.»

با ورود شیر خشک به بازار در قرن بیستم، تغذیه با شیر مادر کاهش یافت و بحث بریدن گره زبانی کمتر مطرح شد. اما این موضوع در دهه ۱۹۷۰ و بازگشت مادران به تغذیه نوزاد با شیر سینه خود دوباره تغییر کرد.

مکیدن از بطری آسان است اما برای شیر خوردن از سینه، نوزاد باید یاد بگیرد از زبان خود برای خارج کردن شیر استفاده کند.

از طرفی بسیاری از مادران وقتی نوزاد با این مشکل مواجه است درد قابل توجهی را در پستان خود متحمل می‌شوند که پس از انجام عمل دیگر با آن مواجه نخواهند بود. اما در بسیاری از موارد، عوارض ناشی از جراحی موسوم به فرنکتومی برای نوزاد به عذاب وجدان مادران می‌انجامد.

در نوامبر ۲۰۲۲ در مونتانا آمریکا یک دندان‌پزشک گره زبان و لب یک دختربچه را آزاد کرد. اما نوزاد توانایی مکیدن را از دست داد و دچار کاهش وزن قابل توجهی شد. این نوزاد تا ماه گذشته همچنان مشغول تغذیه درمانی بوده است. موارد مشابه این نوزاد بارها دیده شده است.

پزشکان معتقدند این مشکلات درنهایت بهبود می‌یابد اما قضیه اینجاست که این عمل‌ها بدون ریسک نیست.