۱۰ سال تاثیرگذار و سرنوشت سازی که تاریخ مدرن را شکل دادند؛ از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۱

همان طور که می دانید، تمام تاریخ یکسان نبوده است. اگر چه تاریخ مملو از رویدادهای فوق العاده تاثیرگذار و قابل توجه متعددی بوده که تمدن ما را برای همیشه تغییر دادند، اما این سال های تاثیرگذار که مسیر تاریخ را تغییر دادند بسیار اندک بوده و با فواصل زمانی طولانی رخ داده اند. بیشتر اوقات، زمان زیادی می گذشت بدون اینکه هیچ اتفاق بزرگ و خاصی رخ دهد.

در مقابل، سال های خاصی اساساً دنیای مدرن را ساخته اند. در آن زمان ها، دوران های مهمی در عرض چند ماه سپری می شد. از هرج و مرج جهانی ۱۹۱۸ تا اصلاحات گسترده فرهنگی و مذهبی ۱۹۶۲، در اینجا ۱۰ سال مهم در تاریخ بشر را ذکر می کنیم که جهان مدرن را آنطور که ما می شناسیم شکل داده اند.

۱۰- ۲۰۰۱

سال ۲۰۰۱ برای برخی به خاطر مهم ترین پیشرفت های علمی زمان ما همیشه به یاد خواهد ماند. بزرگ ترین آن ها توالی یابی و انتشار یک پیش نویس موثر از ژنوم انسان (تمام اطلاعات ژنتیکی در یک سلول) بود که درک ما از بدن انسان و جایگاه آن در تکامل را کاملاً دگرگون کرد. این یک تلاش بی سابقه از سوی محققان در سراسر جهان برای درک ریشه های مشترک مان بود و در نهایت منجر به تغییر دنیای پزشکی برای همیشه شد. با این وجود، محوری ترین رویداد سال ۲۰۰۱ همچنان حملات تروریستی در نیویورک است که به طور محاوره ای به “حملات ۱۱ سپتامبر” معروف است. اگر چه برخی بر این باورند که این موضوع با کشتن اسامه بن لادن به پایان رسید، اما اثرات آن هنوز هم باقی است. اگر حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ را به حساب بیاوریم، عملیات موسوم به «جنگ با تروریسم» آمریکا زیربنای بسیاری (اگر نه همه) از درگیری های اخیر منطقه خاورمیانه را رقم زد. حمایت گسترده از داعش به طور مستقیم ریشه در تنش های فرقه ای ایجاد شده پس از سقوط صدام و درگیری های پس از آن بین فرقه های اسلامی داشت.

بسیاری از مردم نمی دانند که وفاداران به صدام بخش بزرگی از نفرات اصلی داعش را تشکیل می دادند، به همین دلیل بود که این گروه در جنگیدن بسیار خوب بودند هرچند تجربه جنگ های چریکی چنگجویان فراملیتی که از نقاط مختلف جهان به داعش پیوسته بودند نیز بی تاثیر نبود. جنگ داخلی سوریه و بحران پناهندگان – معضلاتی که ستون فقرات سیاستگذارهای امروزی را در بسیاری از کشورهای جهان تشکیل می دهند – نتیجه مستقیم تنش های فرقه ای و خلاء قدرت در عراق بود. همچنین ۲۰۰۱ سالی بود که درگیری اسرائیل و فلسطین شکل کنونی اش را به خود گرفت و منطقه و جهان را بی ثبات تر کرد. همچنین در این سال اولین رکود اقتصادی در حداقل دو دهه گذشته رخ داد. اگر چه در آن زمان نمی دانستیم، اما این تنها آغاز چیزی بود که به بدترین بحران مالی تاریخ تبدیل شد.

۹- ۱۸۴۸

اکثر ما اطلاعات کافی در مورد سال ۱۸۴۸ نداریم تا در مورد آن نظری داشته باشیم، چه برسد به اینکه ادعا کنیم این سال یکی از مهم ترین سال های تاریخ است. اگر چه سال ۱۸۴۸ قطعاً در مقایسه با برخی نقاط عطف تاریخی که بعدها رخ داد، سالی کم تاثیرتر به نظر می رسد اما به نوبه خود سال تاثیرگذاری بود. سال ۱۸۴۸ همیشه به خاطر موج انقلاب هایی که اروپا و جاهای دیگر را تحت تاثیر قرار داد شناخته خواهد شد. در برخی از کشورها، این انقلاب ها به عنوان بهار خلق، بهار ملت ها، یا سال انقلاب شناخته می شد. این اولین باری بود که ایده دولت – ملت در وجدان عمومی ریشه دواند، چرا که مستقیماً در برابر ساختار چند ملیتی امپراتوری ها قرار داشت. همانطور که در بخشی از این مقاله توضیح خواهیم داد، انقلاب های سال ۱۸۴۸ منجر به تغییرات طولانی مدت بسیاری در سراسر جهان از جمله مفهوم مدرن دولت – ملت دموکراتیک شد.

۸- ۱۹۱۸

جنگ جهانی دوم با فاصله ای فراوان شناخته شده ترین جنگ های جهانی است، اگرچه این عمدتاً به این دلیل است که ما جنگ جهانی اول را به خوبی درک نکرده ایم. دلایل رخ دادن جنگ جهانی اول نسبت به جنگ جهانی دوم کمتر سیاه و سفید بودند، که به بی میلی ما برای صحبت در مورد “جنگ بزرگ” می افزاید. با وجود این، جنگ جهانی اول همچنان یک رویداد مهم در تاریخ مدرن است. در پایان آن، چهار امپراتوری پرنفوذ آلمان، اتریش – مجارستان، عثمانی و روسیه سقوط کرده بودند که آغاز دوران مدرن را نشان می داد. پیامدهای جنگ ایده مدرن دولت – ملت را به وجود آورد و به عصر امپراتوری ها پایان داد. برخی از بزرگ ترین مسائل معاصر، مانند جنگ های خاورمیانه، نیز از همین تغییرات بزرگ ریشه گرفتند.

یکی دیگر از اتفاقات مهم سال ۱۹۱۸، آنفلوآنزای اسپانیایی بود که حدود یک سوم جمعیت جهان را مبتلا کرد و بر اساس برخی تخمین ها دست کم ۵۰ میلیون نفر را کشت. این بیماری به طور نامتناسبی جمعیت برخی کشورها را تحت تاثیر قرار داد و همچنین ما را مجبور به توسعه روش های جدید برای مقابله با اپیدمی ها و پاندمی ها کرد.

۷- ۱۹۶۲

اهمیت جهانی رویدادهای سال ۱۹۶۲ همیشه به آسانی واضح نیست. مطمئناً، جنگ سرد زمان آشکاری از تنش تاریخی بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی بود. سال ۱۹۶۲ بحران موشکی کوبا را در بر داشت که به “زمانی که همه ما تقریباً مرده بودیم” نیز معروف است. در سطحی کم تر مستقیم، جنگ سرد به ویتنام نیز به عنوان منطقه محبوب برای جنگ های نیابتی جهانی در آن زمان سرریز کرده بود. با این حال، این رویدادها به اندازه اتفاقی که در واتیکان در حال رخ دادن بود، بر بقیه جهان تاثیر نداشت. ۱۹۶۲ دومین نشست شورای واتیکان رخ داد؛ اولین نشست حدود ۱۰۰ سال قبل برگزار شده بود. حدود ۲,۵۰۰ اسقف و مومن برای چهار جلسه شورا به باسیلیکای سنت پیتر فراخوانده شدند که آخرین آن ها در سال ۱۹۶۵ برگزار شد.

هدف این شورا بازتعریف جایگاه کلیسا در دنیای مدرن، پس از جنگ و پسااستعمار بود. برخی آن را مهم ترین رویداد در تاریخ مسیحیت مدرن می دانند، زیرا موضوع ایمان را برای تمام سال های آینده تعریف می کرد. این سال و شورای واتیکان تولد بسیاری از ویژگی هایی بود که ما امروزه آن ها را برای مسیحیت ذاتی می دانیم، مانند برادری در میان فرقه ها، اجازه استفاده از زبان هایی غیر از لاتین در هنگام مراسم مذهبی مسیحیت، و قانون کلی رفتار برای مسیحیان امروزی.

۶- ۱۹۵۳

سال ۱۹۵۳ نیز مانند دهه ۵۰ سالی پرتحولی بود. در حالی که بسیاری از مردم جهان هنوز با عواقب جنگ جهانی دوم دست و پنجه نرم می کردند، قبل از اینکه همه چیز آرام شود، فقط و فقط هرج و مرج در جریان بود. برخی از رویدادهای مهم قرن بیستم در این زمان در حال وقوع بودند و هنوز هم به شدت جهان را تحت تاثیر قرار می دهند. برای مثال، کودتا در ایران علیه نخست وزیر محمد مصدق در اوت ۱۹۵۳ تقریباً باعث هر اتفاقی شد که امروزه در خاورمیانه رخ می دهد. این کودتا صحنه را برای انقلاب در ایران در سال ۱۹۷۹ آماده نموده و کشور را به جمهوری اسلامی ایران امروزی تبدیل کرد. ظهور جمهوری اسلامی ایران، که مسلماً در حال حاضر قدرتمندترین کشور خاورمیانه است، با به قدرت رسیدن شیعیان همراه شد. این امر علاوه بر اینکه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده، تغییراتی را در سایر نقاط جهان ایجاد کرده است.

همچنین سال ۱۹۵۳ شاهد یک پیشرفت علمی نیز بود که پزشکی و دانش ما از زندگی روی زمین را برای همیشه تغییر داد. سالی بود که متوجه شدیم DNA به صورت مارپیچ دوگانه ساخته شده است. تمام پیشرفت های ژنتیکی سال های اخیر – و همچنین پتانسیل نوزادان طراحی شده و کلون های واقعی در آینده – بر اساس کشف جیمز واتسون و فرانسیس کریک است. واتسون و کریک همراه با مائوریس ویلکینز به خاطر اکتشافات خود در مورد ساختار مولکولی اسیدهای نوکلئیک و اهمیت آن برای انتقال اطلاعات در مواد زنده به طور مشترک برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی در سال ۱۹۶۲ شدند.

۵- ۱۹۹۰

علاوه بر اتحاد مجدد آلمان و انحلال نهایی اتحاد جماهیر شوروی، سال ۱۹۹۰ برای سقوط جهانی کمونیسم حیاتی بود. این پایان یک آزمایش عظیم و چند دهه ای در بخش بزرگی از جهان بود. حتی در شرایطی که کمونیسم هنوز هم در گوشه و کنار جهان باقی مانده است، سال ۱۹۹۰ پایان یک نظم جهانی کمونیسم بود. با این حال، این سال شاهد چند رویداد پیشگامانه دیگر نیز بود. در این سال بود که اولین ساختار شبکه جهانی وب به همراه یک مرورگر برای دسترسی به آن منتشر شد. همان طور که می دانید، اینترنت برای اولین بار راه اندازی شد و ما از آن زمان تاکنون دست از خیره شدن به صفحه های مانتیورمان برنداشته ایم. جنگ خلیج فارس نیز در سال ۱۹۹۰ آغاز شد و علاوه بر این که اولین طعم جنگ در خاورمیانه برای آن نسل از نیروهای مسلح آمریکا بود، طرح اولیه تمام درگیری های آینده آمریکا در خاورمیانه را نیز تعیین کرد. همچنین صنعت نظامی خصوصی برای اولین بار در آن زمان در آمریکا مطرح شد.

۴- ۱۷۸۹

همانطور که احتمالاً متوجه شده اید، اکثر سال های این لیست مربوط به قرن بیستم یا بیست و یکم هستند. این به دلیل پیشداوری نسبت به گذشته دور نیست بلکه به دلیل این واقعیت است که سال های اخیر به طور طبیعی تاثیر بیشتری بر دنیای مدرن داشته اند. با این حال، اگر کمی بیشتر به عقب برگردیم، متوجه می شویم که یک سال بسیار تاثیرگذار در حد و اندازه سال های بعدی نیز وجود داشته است و آن سال ۱۷۸۹ بود. انقلاب فرانسه به عنوان یکی از بزرگ ترین رویدادهای تاریخ بشر، در سال ۱۷۸۹ آغاز شد. این انقلاب آغاز دموکراسی مدرن بود و به عنوان رویدادی تعیین کننده برای ایده های معاصر آزادی و لیبرالیسم عمل می کرد. همچنین این انقلاب به عنوان زیربنایی برای جمهوری مدرن عمل کرد.

بخش بندی ها و جناح های سیاسی ایجاد شده در طول انقلاب فرانسه بعدها سیاست مدرن را تعریف کرد. به عنوان مثال، جناح چپ و جناح راست در طول انقلاب فرانسه جناح های سیاسی واقعی بودند. هنگام تهیه پیش نویس قانون اساسی، اعضای مجلس ملی فرانسه که به نجیب زادگان و خاندان سلطنتی وفادار بودند در سمت راست رئیس مجمع می نشستند در حالی که انقلابیون و دیگر مخالفان در سمت چپ می نشستند. بدون انقلاب فرانسه، جهان امروز کاملاً متفاوت به نظر می رسید. با این حال، این تنها جهش بزرگ ما برای آزادی در سال ۱۷۸۹ نبود. جرج واشینگتن در اولین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ژانویه ۱۷۸۹ پیروز شد و در آوریل همان سال سوگند یاد کرد. او یک استاندارد – تا حدی – برای همه روسای جمهور آینده آمریکا تعیین کرد.

۳- ۱۹۰۵

شاید بسیاری از شما سال ۱۹۰۵ را سالی بسیار کسل کننده بدانید. با این حال سال ۱۹۰۵ هر چه بود کسل کننده نبود. برخی از مهم ترین رویدادهای تاریخ مدرن در سال ۱۹۰۵ رخ داد و به طور کلی سال ۱۹۰۵ دوران ایجاد تنش های جهانی و تحکیم قدرت نظامی و اتحادها بود. به طور خاص، سال ۱۹۰۵ آغاز مهم ترین پیشرفت علمی تاریخ تا به امروز بود: نظریه خاص نسبیت از آلبرت اینشتین که در سال ۱۹۱۵ نظریه عام نسبیت او را نیز به دنبال داشت. انیشتین اولی نفر در تاریخ بود که ثابت کرد قوانین فیزیک مطلق نیستند. در عوض، آن ها به موقعیت فرد در فضا و زمان بستگی دارند. البته این یک توضیح نسبتاً ساده است، اگرچه این تغییر در درک ما نسبت به فیزیک، بسیاری از تکنولوژی های امروزی را ممکن کرده است.

تئوری و کارهای انیشتین چیزی است که سیستم جی پی اس امروزی را قابل اعتماد کرده و ساعت های ما را دقیق نگه می دارد. بسیاری از کاربردهای بالقوه نسبیت هنوز کشف نشده اند، اگر چه نظریه نسبیت عام، نظریه راهنمای بسیاری از شاخه های مدرن علم است که با درک ماهیت جهان سروکار دارند. در سال ۱۹۰۵، اولین انقلاب روسیه نیز رخ داد. این موضوع ممکن است بی اهمیت به نظر برسد، اما این اتفاق بود که باعث پیروزی انقلاب ۱۹۱۷ روسیه شد. قیام ۱۹۰۵ در پی یک جنگ گسترده با ژاپن رخ داد و زمانی که نیروهای تزار به سوی معترضان صلح طلب آتش گشودند، اوضاع بدتر نیز شد. اگر چه این شورش سرکوب شد اما درس هایی که در شورش ۱۹۰۵ بدست آمد در موفقیت انقلاب ۱۹۱۷ موثر بود. در واقع، ولادیمیر لنین ادعا کرد که انقلاب ۱۹۱۷ بدون انقلاب ۱۹۰۵ ممکن نبود، چرا که در آن زمان بود که حزب بلشویک در روسیه شروع به جلب حمایت مردمی کرد. برای ژاپن، پیروزی در جنگ با روسیه برای اولین باری بود که یک کشور آسیایی توانسته بود یک قدرت اروپایی را از نظر نظامی شکست دهد، اتفاقی که اعتماد به نفس ژاپن را تقویت کرد و صحنه را برای ورود آن به جنگ جهانی آماده نمود.

۲- ۱۹۴۵

سال های زیادی در قرن گذشته می تواند شرایط فعلی ما را توجیه کند. اما اگر یک نشانه واضح اتصال بین دنیای دیروز و امروز وجود داشت، در سال ۱۹۴۵ اتفاق افتاد. در واقع برخی از مورخان سال ۱۹۴۵ را آغاز تاریخ معاصر می دانند. این سالی بود که جهان را برای همیشه تغییر داد و این تغییر با اتفاقات تلخی همراه بود. با پایان جنگ جهانی دوم، مشخص نبود که جهان پس از جنگ چگونه خواهد بود. البته نمی توانیم سال ۱۹۴۵ را به عنوان سال اولین بمباران اتمی تاریخ فراموش کنیم و چیز دیگری به این فهرست نسبتا طولانی اضافه کنیم که می توانست بشریت را از زمین محو کند. اما مهم تر، همه مانورهای سیاسی در میان کشورهای پیروز بود چرا که همه می خواستند نسخه خودشان از نظم جهانی را به پیش ببرند. با پایان یافتن جنگ، بریتانیا می خواست که آمریکا تا حد ممکن خاک اروپا را آزاد کند. در آن زمان مشخص بود که هر چیزی که توسط دیگر کشورهای دول متفق تسخیر نشود، به دست شوروی خواهد افتاد.

با این حال، ایالات متحده توسط یک رئیس جمهور جدید هدایت شد و رویکرد محتاطانه تری را برای برخورد با اروپا در پیش گرفت. آمریکا تنها به اندازه لازم نیرو برای پیروزی در جنگ اعزام کرد. علاوه بر این، صحنه اصلی حضور نظامی آمریکا اقیانوس آرام بود، نه اروپا. علاوه بر مذاکرات سیاسی بین طرفین، خصومت فزاینده بین شوروی و دیگر کشورهی حاضر در مذاکرات برندگان جنگ جهانی اول، اساساً جنگ سرد را آغاز کرد. این امر روابط ژئوپلیتیکی جهان را برای دهه های آینده تعریف می کرد.

۱- ۱۹۷۹

سال های مهم و سال های سرنوشت ساز متعددی وجود دارد. و نوبت به سال ۱۹۷۹ می رسد. اگر چه نمی توانیم تمام رویدادهای مهم سال ۱۹۷۹ را بازگو کنیم، اما می توانیم از مهم ترین آن ها که با حمله شوروی به افغانستان آغاز شد، برای شما بگوییم. جنگ تقریبا ۱۰ ساله در افغانستان تنها به پایان اتحاد جماهیر شوروی و سقوط جهانی کمونیسم کمک نکرد بلکه نسخه مدرن تروریست و افراط گرایی اسلامی را نیز به وجود آورد. به لطف کمک های مالی کشورهایی مانند عربستان سعودی و ایالات متحده، مقاومت مردم محلی افغانستان در برابر یک مهاجم خارجی به یک جنگ مقدس علیه “کمونیست های بی خدا” تبدیل شد. آنطور که بعدها فهمیدیم، در دهه های آینده جهان بهای سنگینی برای تامین مالی مستقیم ظهور افراط گرایی پرداخت.

سال ۱۹۷۹ همچنین سال انقلاب در ایران بود که راه را برای جمهوری اسلامی امروزی هموار کرد. در بریتانیا، مارگارت تاچر نقش خود را به عنوان نخست وزیر با قدرت ایفا می کرد. سیاست های او سبک جدیدی از حکومت را به وجود آورد که امروزه بسیاری از آن به عنوان “نئولیبرالیسم” یاد می کنند. این رویه حکومت داری، همه جنبش های محافظه کارانه دهه های بعد را شکل داد.