روند نزولی جمعیت چین برای دومین سال متوالی و نرخ زاد و ولد بی سابقه در این کشور

جمعیت چین در سال ۲۰۲۳ برای دومین سال متوالی کاهش یافت. زیرا نرخ پایین زاد و ولد و موج مرگ و میر ناشی از شیوع کووید-۱۹ پس از پایان قرنطینه‌های سخت، باعث رکودی شده که اثرات طولانی‌مدت عمیقی بر رشد اقتصادی این کشور خواهد داشت.

اداره ملی آمار چین اعلام کرد که جمعیت چین با ۲.۰۸ میلیون یا ۰.۱۵ درصد کاهش، به ۱.۴۰۹ میلیارد در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

این میزان، بسیار بالاتر از کاهش جمعیت ۸۵۰ هزار نفری در سال ۲۰۲۲ بوده که اولین کاهش جمعیتی پس از سال ۱۹۶۱ در طول قحطی بزرگ دوران مائو تسه‌تونگ بوده است.

چین در اوایل سال گذشته، پس از ۳ سال قرنطینه شدید، شیوع ویروس کرونا را تا حد زیادی مهار کرد. تا زمانی که مقامات به طور ناگهانی محدودیت‌های وضع‌شده را در ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ لغو کردند که افزایش مرگ و میر ناشی از ابتلا به کووید-۱۹ را به دنبال داشت.

مجموع مرگ و میر‌ها در سال گذشته ۶.۶ درصد افزایش یافت و به ۱۱.۱ میلیون نفر رسید و نرخ مرگ و میر در این کشور به بالاترین سطح خود از سال ۱۹۷۴ در طول انقلاب فرهنگی رسید.

نرخ تولد با ۵.۷ درصد کاهش، به ۹.۰۲ میلیون نفر رسیده است. میزان زاد و ولد، ۶.۳۹ تولد به ازای هر هزار نفر بوده که کمتر از نرخ ۶.۷۷ تولد در سال ۲۰۲۲ است.

زاد و ولد در این کشور پس از اجرای سیاست تک‌فرزندی از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۵ و افزایش شهرنشینی در آن دوره، برای دهه‌ها در حال کاهش بوده است. مشابه ژاپن و کره جنوبی، جمعیت زیادی از مزارع روستایی چین به شهر‌ها نقل مکان کردند. هزینه نگهداری از فرزند در شهر به مراتب بیشتر از روستا است.

نرخ زاد و ولد ژاپن در سال ۲۰۲۲، ۶.۳ در هر هزار نفر بوده، در حالی که نرخ تولد در کره جنوبی ۴.۹ بوده است.

ژو یون، جمعیت‌شناس دانشگاه میشیگان در این باره گفته است:

همانطور که بار‌ها و بار‌ها در دیگر کشور‌ها با نرخ باروری پایین مشاهده کرده‌ایم، معکوس کردن روند کاهش باروری اغلب بسیار دشوار است.

در سال ۲۰۲۳، بیکاری جوانان در چین به بالاترین حد خود رسید، دستمزد بسیاری از کارگران یقه سفید کاهش یافت و بحران در بخش املاک که بیش از دو سوم ثروت خانوار در آن ذخیره می‌شود، تشدید شد.

داده‌های جدید نشان می‌دهند که چشم‌انداز رشد اقتصادی چین به دلیل کاهش کارگران و مصرف‌کنندگان، باعث افزایش نگرانی‌ها در این کشور شده است. در حالی که افزایش هزینه‌های مراقبت از سالمندان و حقوق بازنشستگی فشار بیشتری را به دولت‌های محلی بدهکار وارد می‌کند.

بر اساس برآورد‌های سازمان ملل، هند در سال گذشته از چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان پیشی گرفت و به بحث‌هایی در مورد جابجایی برخی از زنجیره‌های تأمین مستقر در چین به بازار‌های دیگر، به ویژه با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی بین پکن و واشنگتن دامن زد.

کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که جمعیت چین تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۱۰۹ میلیون نفر کاهش می‌یابد که بیش از ۳ برابر پیش‌بینی قبلی آن‌ها در سال ۲۰۱۹ است.

جمعیت ۶۰ سال به بالا در چین در سال ۲۰۲۳ به ۲۹۶.۹۷ میلیون نفر رسید که معادل ۲۱.۱ درصد از کل جمعیت این کشور بوده است.

مسائل مربوط به بازنشستگی

نرخ ۷.۸۷ مرگ در سال ۲۰۲۳ در چین به ازای هر هزار نفر، بالاتر از نرخ ۷.۳۷ مرگ در سال ۲۰۲۲ بود.

انتظار می‌رود که جمعیت بازنشسته این کشور تا سال ۲۰۳۵، از حدود ۲۸۰ میلیون نفر در حال حاضر به بیش از ۴۰۰ میلیون نفر افزایش یابد (بیش از کل جمعیت ایالات متحده).

آکادمی علوم دولتی چین پیش‌بینی می‌کند که سیستم بازنشستگی تا سال ۲۰۳۵ با بحران مالی مواجه خواهد شد.

ژو گوپینگ، یک کشاورز ۵۷ ساله در استان گانسو در شمال غربی چین، گفته که درآمد سالانه او حدود ۲,۷۰۰ دلار بوده و پس‌اندازی برای خانواده‌اش باقی نمی‌ماند.

او در سن ۶۰ سالگی، ۲۲ دلار در ماه دریافت خواهد کرد.

زو گفته است:

قطعاً این پول کافی نیست. شاید فرزندانمان بتوانند در آینده از ما حمایت کنند.

کاهش فرزندآوری

هزینه‌های بالای مراقبت از کودک و تحصیل، بسیاری از زوج‌های چینی را از بچه‌دار شدن محروم می‌کند. در حالی که بلاتکلیفی در بازار کار، زنان را از فرزندآوری منصرف کرده است.

جمعیت‌شناسان معتقدند که تبعیض جنسیتی و انتظارات سنتی از زنان، این موضوع را تشدید می‌کند.

رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ در سال گذشته گفت که زنان باید به سنت‌ها پایبند باشند و لازم است که «فرهنگ جدید ازدواج و فرزندآوری را به‌طور فعال پرورش دهیم» که آن را با توسعه ملی مرتبط دانست.

دولت‌های محلی، اقدامات مختلفی را برای تشویق فرزندآوری، از جمله کسر مالیات، مرخصی زایمان طولانی‌تر و یارانه مسکن اعلام کرده‌اند.

اما بسیاری از این سیاست‌ها به دلیل بودجه ناکافی و عدم انگیزه دولت‌های محلی اجرا نشده‌اند و به جای آن، خواستار طرح یکپارچه یارانه خانواده در سراسر کشور بودند.

وانگ ویدونگ ۳۶ ساله، ساکن پکن بوده و در یک شرکت اینترنتی کار می‌کند. ویدونگ می‌گوید که او و همسرش تمایلی به داشتن فرزند دوم ندارد.

مردم به خاطر این مشوق‌ها صاحب فرزند نخواهند شد. انگیزه‌ها کمکی هستند، نه علت اصلی. بنابراین فکر می‌کنم که معکوس کردن این روند دشوارتر است.