چه شرایط سنی برای استخدام معلمان وجود دارد؟

داوطلبان کنکور بالای ۲۲ سال به دلیل بازماندن از ورود به دانشگاه فرهنگیان و شغل معلمی همواره نسبت به تعیین شرط سن معترض هستند. از سوی دیگر سن ورود به دانشگاه فرهنگیان در طول سال‌های اخیر دستخوش تغییرات شده است.

افزایش سقف سن ورود به دانشگاه فرهنگیان موافقان و مخالفان مختلفی دارد. برخی بر این باور هستند که افزایش سن استخدام معلم منجر به ایجاد شکاف نسلی بین دانش‌آموزان و معلمان خواهد شد و برخی هم می‌گویند نمی‌توان بی دلیل برای معلم شدن افراد جامعه محدودیت ایجاد کرد.

ورود به دانشگاه فرهنگیان با سقف سن یا بدون سقف سن، موضوع مناقشه برانگیز حداقل در چند سال اخیر است.

در سال ۱۳۹۹ شورای معاونان وزارت آموزش و پرورش، سقف سن ورود به دانشگاه را ۲۴ سال تعیین کرد و امسال مجدد وزارت آموزش و پرورش از تعیین سقف سن ۲۲ سال خبر داد.

با توجه به مزایای این دانشگاه از جمله معافیت سربازی برای پسران، احتساب دوران دانشجویی به‌عنوان سنوات خدمت، استخدام از بدو ورود به دانشگاه و پرداخت حقوق به دانشجومعلمان، طرفداران تحصیل در این دانشگاه زیاد است.

موافقان و مخالفان چه می‌گویند

افزایش سقف سن ورود به دانشگاه فرهنگیان یا باقی ماندن شرط سن موافقان و مخالفانی در میان کارشناسان دارد.

مخالفان به موضوع مهم شکاف نسلی میان دانش‌آموزان و معلمان با افزایش سن استخدام اشاره می‌کنند و معتقدند وزارت آموزش و پرورش تربیت نسل آینده را انجام می‌دهد و شکاف نسلی بین دانش‌آموزان و معلمان مصیبتی است که ما را از تربیت شهروند شایسته دور می‌کند.

آنها می‌گویند اگر سن استخدام معلم کاهش یابد به دلایل تربیتی مفید است و دانشجویان ۴ سال در کنار یکدیگر در سرای دانشجویی حضور دارند؛ چگونه می‌توانیم دانشجوی ۴۰ ساله را در کنار دانشجوی ۲۰ ساله قرار دهیم و در اینجا شکاف نسلی وجود دارد.

موافقان هم می‌گویند نمی‌توان بی دلیل برای افراد جامعه محدودیت ایجاد کرد و باید افراد بالای ۲۴ سال را در دانشگاه فرهنگیان پذیرش اما مؤلفه‌های سختگیرانه تعیین کرد تا بهترین و علاقه‌مندترین افراد برای شغل معلمی جذب شوند.

در این مطلب به بررسی سخنان برخی موافقان و مخالفان با افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان، پرداختیم.

آموزش و پرورش اداره تأمین شغل نیست!

محمد علی جواهری عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان اظهار کرد:

وقتی کودک از ۶ سالگی وارد مدارس می‌شود انتظار می‌رود پس از ۱۲ سال تحصیل به اهداف تعیین شده دست یابد؛ در این موضوع معلم نقش مهمی دارد، بنابراین مهم است که از چه سنی معلم استخدام کنیم.

ماده ۴۳ قانون مدیریت خدمات کشوری اشاره دارد دستگاه‌های اجرایی در صورتی که در قوانین قبلی مورد عمل، شرایطی علاوه بر این ماده را داشته باشند می‌توانند آن را ملاک عمل قرار دهند.

رأی دیوان عدالت اداری برای ابطال شرط سن دانشگاه فرهنگیان بدون توجه به ماده ۴۳ قانون مدیریت خدمات کشوری صادر شده است. در حالی که شرط سن را برای تربیت معلم تراز ۱۸ تا ۲۲ سال و در نهایت با اغماض ۲۴ سال می‌دانیم.

در دانشگاه فرهنگیان، نیرو استخدام نمی‌کنیم بلکه پذیرش دانشجو داریم در ماده ۲۰ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان به موضوع پذیرش دانشجو با مجوز وزارت علوم و به شیوه مورد توافق وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم اشاره شده است.

اگر بخواهیم به شکل استخدام نیرو اقدام کرده و تا سن ۴۰ سال دانشجو معلم جذب کنیم این سوال مطرح است افراد در فاصله سنی ۲۲ تا ۴۰ سال کجا بودند که اکنون می‌خواهند به آموزش و پرورش بیایند، آیا این وزارتخانه اداره تامین شغل است؟

من می‌گویم یک معلم می‌تواند تا ۷۰ سالگی تدریس داشته باشد اما شروع کار باید از ۱۸ تا ۲۲ سالگی باشد تا بتوان او را تربیت کرد؛ فرد ۳۰ ساله را چگونه می‌توانیم تغییر دهیم. وقتی می‌پذیریم تعلیم و تربیت رسمی کشور یک عملیات است نمی‌توانیم آن را دستخوش تجربیات افراد قرار دهیم، فرد ۴۰ ساله تجربه کسب کرده است و برای تحصیل باید دانشگاه ذهن آنها را از تجربیات پاک کند تا بتواند آنچه را که می‌خواهد جایگزین کند.

این همه مخالفت برای ۱۳۰ نفر!

علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت کشور اظهار کرد:

در کشور باید بر اساس قانون اساسی حرکت کنیم و نمی‌توان دانشگاه فرهنگیان را از قوانین استثنا کرد. در بحث شرط سن دانشگاه فرهنگیان به شورای عالی آموزش و پرورش پیشنهاد دادیم تا سقف سن را به ۲۸ سال افزایش دهد چون در سال‌های ۹۴ و ۹۵ ظرفیت دانشگاه به سه هزار نفر کاهش یافت و امسال ۲۵ هزار نفر پذیرش داشتند، فردی که در سال ۹۵ سن ورود به دانشگاه فرهنگیان را داشت به دلیل کمبود ظرفیت موفق به قبولی نشد و الان که ظرفیت افزایش یافته سن او بالا رفته است و نمی‌تواند داوطلب دانشگاه فرهنگیان شود.

آموزش و پرورش هم اکنون از طریق آزمون استخدامی افراد تا سقف سنی ۴۰ سال را به عنوان معلم استخدام می‌کند، اگر این کار غلط است چرا در آزمون استخدامی انجام می‌شود؛ از سوی دیگر مگر چند داوطلب دانشگاه فرهنگیان در سنین بین سن ۳۰ تا ۴۰ سال هستند شاید تعداد آنها به ۵۰۰ نفر هم نرسد.

به گفته مسؤولان وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۰ نفر داوطلب بالای ۲۴ سال در کنکور ۱۴۰۲ وجود داشتند که برای مصاحبه دانشگاه فرهنگیان دعوت شدند، اکنون این حجم از پافشاری و مخالفت برای ۱۳۰ نفر است؟

اگر شرط سنی ۴۰ سال ایراد دارد چرا اکنون آموزش و پرورش معلمان بازنشسته را برای تدریس دعوت می‌کند، چگونه می‌توانند از طریق آزمون استخدامی معلم ۴۰ ساله و از طریق دانشگاه فرهنگیان معلم ۲۲ ساله جذب کنند؟ مگر تمام آنها وارد مدارس نمی‌شوند؟ از سوی دیگر چرا باید یک معلم در ۴۵ سالگی بازنشسته شود این سن تازه ابتدای پختگی است.

عضو کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت کشور با بیان اینکه معتقدم نمی‌توان محدودیت‌های غیرمنطقی برای افراد جامعه تعریف کرد، اظهار کرد:

از ۱۰ شهریور امسال، مسؤولان وزارت آموزش و پرورش اعلام کردند که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای را برای تعیین شرط سن ورود به دانشگاه فرهنگیان داشته که در حال ابلاغ است؛ بیش از ۴ ماه گذشته اما هنوز این مصوبه ابلاغ نشده است، چرا با اذهان مردم بازی می‌کنند.

عدم اجرای آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طبق قانون مجازات دارد و مسؤول جبران خسارت وارده به اشخاص، عالی‌ترین مقامی است که رأی را اجرا نکرده است؛ هم اکنون مسؤولان وزارت آموزش و پرورش بر خلاف رأی دیوان عدالت اداری اقدام می‌کنند و می‌گویند منتظر رأی شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم مگر می‌شود مصوبه‌ای را که هنوز ابلاغ نشده است، اجرا کنند.

بسیاری از افراد معترض که خواستار افزایش شرط سن هستند چند ماه یا نهایتاً یک یا دو سال بالاتر از ۲۴ سال سن دارند؛ ما با شورای عالی آموزش و پرورش مکاتبه کردیم که شرط سن را به ۲۶ سال افزایش دهید اما نه تنها این کار را نکردند بلکه در اخبار اعلام کردند شرط سن دانشگاه فرهنگیان از ۲۴ سال به ۲۲ سال کاهش یافت.

معتقدم باید افراد بالای ۲۴ سال را در دانشگاه فرهنگیان پذیرش کرد اما مؤلفه‌های سختگیرانه تعیین کرد تا بهترین و علاقه‌مندترین افراد برای شغل معلمی جذب شوند.

شکاف نسلی میان معلمان و دانش‌آموزان

پرویز انصاری راد استاد دانشگاه فرهنگیان بیان کرد:

برخی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان به صورت متعهد خدمت و شبانه‌روزی هستند که با ورودی‌ها از طریق ماده ۲۸ یا آزمون استخدامی متفاوت است، معتقدم شرایط پذیرش دانشجو معلم ۴ ساله با آزمون استخدامی باید تفاوت داشته باشد چون افراد بعد از دیپلم در آزمون ورودی دانشگاه فرهنگیان شرکت می‌کنند به همین دلیل شرط سنی تا سقف ۲۴ سال مناسب است.

استخدام در دستگاه‌های دیگر با آموزش و پرورش متفاوت است؛ وزارت آموزش و پرورش تربیت نسل آینده را انجام می‌دهد و شکاف نسلی بین دانش‌آموزان و معلمان مصیبتی است که ما را از تربیت شهروند شایسته دور می‌کند.

اگر سن استخدام معلم کاهش یابد به دلایل تربیتی مفید است و دانشجویان ۴ سال در کنار یکدیگر در سرای دانشجویی حضور دارند چگونه می‌توانیم دانشجوی ۴۰ ساله را در کنار دانشجوی ۲۰ ساله قرار دهیم در اینجا شکاف نسلی وجود دارد.

شکاف نسلی بین معلمان و دانش‌آموزان نیز موضوع مهی است که باید مورد توجه قرار بگیرد؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی برای پذیرش دانشجو در دانشگاه فرهنگیان سن ۲۴ سال را تعیین کرده است که سن مناسبی است چون معلمی صبوری نیاز دارد. اگر اختلاف سن بین معلم و دانش‌آموزان ۳۷ یا ۴۰ سال باشد، این معلم دیگر نمی‌تواند صبوری داشته باشد.

برای آزمون استخدامی هم باید نهایتا سن ۳۰ سال را تعیین کرد؛ هم اکنون آموزش و پرورش به دنبال این است که از درون مدارس، افراد علاقه‌مند به شغل معلمی را انتخاب کند.

تعلیم و تربیت را نباید با موضوع استخدام در سایر دستگاه‌ها مقایسه کرد

علی باقر طاهری‌نیا عضو شورای معاونان وزارت علوم گفت:

نوسانات تصمیم‌گیری درباره سقف سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان تابع فشار تقاضاهای بیرونی است؛ هم اکنون در برخی از کشورهای اروپایی حداقل سن ورود به شغل معلمی را مشخص می‌کنند و حداکثر سن وجود ندارد و بر اساس علاقه‌مندی است چون گزینه اشتغال برای افراد آنقدر زیاد است که نیازی به تعیین سقف سن نیست.

تعلیم و تربیت را نباید با موضوع استخدام در سایر دستگاه‌ها مقایسه کرد چون معلم با انسان در ارتباط است و اگر قرار است شرط سن افزایش یابد باید مولفه‌های سختگیرانه برای پذیرش افراد تعیین کرد.

شورای عالی آموزش و پرورش باید از موضع کارشناسی رأی دیوان عدالت اداری را تحلیل کند؛ البته رأی دیوان لازم الاجرا است اما شورای عالی تحلیل کارشناسی خود از پیامدهای اصرار بر سقف سنی ۴۰ سال را ارائه دهد و از مسیر حقوقی به دنبال اصلاح وضعیت باشد.

هر چقدر سن معلم کمتر باشد در برقراری ارتباط با دانش‌آموزان موفق‌تر خواهد بود از سوی دیگر این اشکال به پذیرش معلم از طریق آزمون استخدامی وجود دارد چون طبق اساسنامه دانشگاه فرهنگیان باید بعد از گذراندن یک سال دوره‌های آموزشی وارد مدارس شوند اما هیچ وقت یک سال آموزش را دریافت نمی‌کنند و بدون آمادگی لازم برای تدریس با کیفیت وارد کلاس‌های درس می‌شوند