انتشار گزارشی در شبکه بی بی سی فارسی با عنوانفرح پهلوی و اسما اسد؛ سرنوشت دو زنواکنش های بسیاری را در میان کاربران شبکه های اجتماعی برانگیخته است. این گزارش سعی دارد سرنوشت این دو بانوی اول سابق ایران و سوریه را با هم مقایسه کرده و مدعی است که شرایط فرح پهلوی پس از ترک ایران بدتر از شرایطی است که اکنون اسما اسد در روسیه دارد. در بخشی از این گزارش آمده است:
شاید حالا اسما اسد پرده‌ای را کنار می‌زند و یک خیابان خلوت با درختان عریان و سرمازده را از نظر می‌گذراند و از خود می‌پرسد آیا سرنوشت من این بود که نیمه دوم عمرم را در چنین یخبندانی سپری کنم؟
فرح پهلوی به روایت خودش در روز ترک ایران چندین نامه نوشت تا کسانی که قدرت یا نفوذ داشتند را به کمک بطلبد. او گمان نمی‌کرد باقی عمرش را در تبعید در کشورهای مختلف بگذراند.
سرنوشت فرح پهلوی و اسما اسد برای کسانی که فراز و فرود حکومت‌ها و بانوان اول این حکومت‌ها را با علاقه مطالعه می‌کنند تشابهات و تفاوت‌های خواندنی دارد. فرح پهلوی و اسما اسد هر دو زنانی جوان، تحصیلکرده و زیبا بودند. فرح، به گفته خودش در کتاب خاطراتی که منتشر کرد، ابتدا در چشم اطرافیان شاه در اروپا جلوه کرد و پس از دیدار با شاه در سفری تابستانی در تهران مورد پسند او واقع شد.
وقتی شاه ایران و فرح پهلوی ایران را ترک کردند قدرتمندترین حامی‌شان، آمریکا، به آنان پناه نداد اما وقتی عرصه بر بشار اسد تنگ شد روسیه، قوی‌ترین حامی‌اش، به او و اسما اسد و فرزندانشان پناه داد. برای پوتین اهمیت چندانی ندارد که حاکمان جدید سوریه و افکار عمومی در این مورد چه فکر می‌کنند اما برای رئیس‌جمهور و دستگاه‌های سیاست‌گذار آمریکا مهم بود که نظام اسلامی به کدام سو می‌رود و در مورد آمریکا چه فکر میکند، دغدغه‌ای که مانع انقلابیون در بالا رفتن از دیوار سفارت آمریکا در تهران نشد.
مقایسه بازی سرنوشت با فرح پهلوی و اسما اسد به اینجا خاتمه نمی‌یابد. فرح پهلوی سال‌های بیشتری در اوج بود اما دوران تبعید او بسیار دردناک بوده، سرنوشتی که اسما اسد امیدوار است هرگز به آن دچار نشود.
فرح پهلوی و محمدرضا شاه تا مدتی پس از ترک ایران نه فقط رانده شده بلکه آواره بودند. فرح پهلوی همسر خود را که تا چند سال قبل در اوج اقتدار و سلامت بود به فاصله‌ی کوتاهی پس از شروع تبعید از دست داد. در سال‌های پس از آن شاهد مرگ دو فرزند جوان خود بود. افزون بر این‌ها، هر بار که در فرح امیدی به اعاده سلطنت برای فرزندش شعله کشیده این امید پس از مدتی به یاس تبدیل شده است.
فرح پهلوی کیست؟
فرح پهلوی که قبل از ازدواج با شاه مخلوع، دیبا نام داشت در ۲۲ مهر ۱۳۱۷ (۱۴ اکتبر ۱۹۳۸) متولد شده است. او پس از زمان تاجگذاری و بعد از آن به عنوان شهبانو فرح پهلوی شناخته شد.
فرح دیبا همسر سوم محمدرضا پهلوی است که از ۲۹ آذر ۱۳۳۸ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ آخرین ملکه ایران بود. او تا قبل از انقلاب ۱۳۵۷ با عنوان سلطنتی عُلیاحضرت شهبانو خطاب می شد.
خانواده فرح پهلوی
فرح دیبا تنها فرزند فریده قطبی (۱۲۹۶–۱۳۷۹) و افسر ارتش، سهراب دیبا (۱۲۷۸–۱۳۲۶) بود. طبق نوشته فرح در کتاب خاطراتش، خانواده پدرش از مردمان آذربایجانی در ایران و خانواده مادرش اصالتاً گیلک و اهل لاهیجان بودند.
پدر فرح دیبا، سهراب دیبا، فرزند مهدیخان آذری (شعاع الدوله) – برادرزاده علاءالملک – و ماه‌تاج منورالسلطنه دختر میرزا محمود علاءالملک طباطبایی دیبا (از رجال متنفذ عصر قاجار)، از خانواده‌های سرشناس آذربایجان بود. سهراب دیبا اهل تبریز و از محله ششگلان آن شهر بود.
او فارغ التحصیل از دانشکده افسری سن پترزبورگ بود. سهراب دیبا پس از انقلاب اکتبر به فرانسه رفت و در آنجا دیپلم متوسطه خود را گرفت و تحصیلات عالیه خود را در رشته حقوق آغاز کرد. سپس به مدرسه نظامی سن سیر رفت و پس از به پایان رساندن تحصیلاتش به ایران بازگشت و در ارتش نوین ایران استخدام شد. سهراب دیبا در سال ۱۳۲۶ به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت.
فرح پهلوی در دوران تحصیل
هنگامی که فرح ۶ ساله بود، پدرش ابتدا او را در «مدرسه ایتالیایی خواهران روحانی» نام‌نویسی کرد. فرح دیبا در ده سالگی به مدرسه ژاندارک تهران رفت و به عنوان کاپیتان تیم بسکتبال برگزیده شد و سه بار تیم بسکتبال ژاندارک به کاپیتانی فرح دیبا قهرمان تهران شد. در سال ۱۳۳۳ فرح دیبا قهرمان پرش ارتفاع و پرش طول و دو میدانی تهران شد. وی در مدرسه ژاندارک به گروه پیشاهنگان پیوست و پس از چندی سرپرست گروه پیشاهنگی شد و در سال ۱۳۳۵/۱۹۵۶ م نخستین سفر خارج از کشور خود را با دیگر پیشاهنگان به کشور فرانسه داشت.
فرح دیبا سه سال آخر دبیرستان را در دبیرستان فرانسوی رازی گذراند و دیپلم خود را در سال ۱۳۳۶ از این دبیرستان گرفت. وی در امتحانات دیپلم دبیرستان شاگرد اول شد و از مدرسه اختصاصی معماری پاریس پذیرش گرفت. او تلاش کرد که از بورس تحصیلی استفاده کند ولی موفق به گرفتن آن نشد.
آشنایی و ازدواج با شاه ایران
فرح قبل از ازدواج در ایران تحصیل کرد و سپس به فرانسه رفت تا تحصیلات خود را در رشته معماری ادامه دهد. او در کنار تحصیل به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی تسلط پیدا کرد. اواسط دوران تحصیل فرح در فرانسه بود که به وسیله اردشیر زاهدی و شهناز پهلوی به محمدرضا پهلوی معرفی شد.
فرح دیبا در منزل شهناز پهلوی در حصارک محمدرضا پهلوی را دید و او را تحت تاثیر خود قرار داد. یک هفته پس از این دیدار، پیشنهاد ازدواج شاه ایران به فرح مطرح می شود اگر چه روایات مختلفی در این مورد وجود دارد.
محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در ۳۰ آبان ۱۳۳۸ نامزد کردند.
فرح و محمدرضا پهلوی دارای ۴ فرزند به نام‌های رضا پهلوی، فرحناز، علیرضا و لیلا بودند که از این میان لیلا و علیرضا به ترتیب در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۹ خودکشی کردند.
فرح کمی پیش از انقلاب ۱۳۵۷، به همراه شاه سابق ایران را ترک کرد و پس از اقامت در چندین کشور، تا مرگ شاه در مصر، در کنار او بود.
پس از انقلاب و ترک ایران
محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در ۲۶ دی ۱۳۵۷ تهران را ترک کردند. در اسوان رئیس‌جمهوری مصر انور سادات با همسر و دخترش در پای پلکان هواپیما از زوج سلطنتی استقبال کردند. پس از سفر به کشورهای مصر، اردن، آمریکا و باهاما، شاه بیمار سرانجام به مصر بازگشت و همانجا درگذشت و دفن شد.
فرح پهلوی در سال ۲۰۰۳ میلادی، دومین کتاب خود را به نام کتاب کهن دیارا، خاطرات فرح پهلوی را منتشر کرد.
آیلین شولینو رئیس دفتر روزنامه نیویورک تایمز — که در جریان انقلاب نیز به ایران مسافرت داشته است — در نقدی بر کتاب خاطرات او این پرسش را مطرح می کند که اگر وی همه چیز را در ایران ترک کرده چطور خانوادهٔ سلطنتی در طی این سال‌ها خود را اداره کرده‌اند؟ وی جمله‌ای را از رضا پهلوی نقل می کند که گفته است آنان به دلیل سوء مدیریت مشاور خود، ۲۵ میلیون دلار از سرمایه خود را از دست داده‌اند. همچنین به عقیدهٔ شولینو، وی حقایقی همچون دست داشتن سرویس اطلاعاتی آمریکا در کودتای ۲۸مرداد را از قلم انداخته است.
روایت حسین فردوست از فرح پهلوی
ارتشبد حسین فردوست دوست و محرم اسرار شاه، معاون ساواک و رئیس سازمان بازرسی شاهنشاهی که بعد از انقلاب از مخالفان شاه شده بود، جریان آشنایی شاه با فرح را چنین روایت میکند: «چنین دختری نمی‌توانست مورد پسند هیچ مردی باشد، برای درک این ادعا کافی است به آلبوم آن دوران فرح مراجعه شود، فرح از فرط استیصال برای اخذ کمک مالی به سراغ اردشیر زاهدی در حصارک می‌رود تا بتواند در پاریس تحصیل و زندگی کند. اگر ندانیم حصارک چیست، شاید مسئله مفهوم نشود. در حصارک ویلایی بود که اردشیر زاهدی با تعدادی از رفقای جوانش، منتظر شکار دخترها و زن‌ها می‌نشست و هر مراجعه‌کننده از جنس مؤنث اگر مورد پسند زاهدی واقع می‌شد، بلافاصله به اتاق خواب می‌رفتند و اگر مورد پسند زاهدی نبود، او را به یکی از رفقایش که حضور داشتند می‌داد. این بود شغل و کار اردشیر زاهدی، حال این دختر در چنین وضعیتی به سراغ اردشیر زاهدی در حصارک می‌رود، لابد زاهدی از این دخترک خوشش نیامده بود که به محمدرضا تلفن می‌زند که دختری اینجا آمده و اگر اجازه بدهید او را بیاورم و محمدرضا می‌پذیرد و بدون تحقیق قبلی که او کیست و خانواده او کیست، او را به فرودگاه می‌برد… و در هواپیما به وی پیشنهاد ازدواج میکند و معلوم است که فرح نیز بلافاصله قبول میکند».
زندگی کنونی فرح پهلوی
فرح پهلوی در حال حاضر گاه در ایالات متحده آمریکا و گاه در فرانسه زندگی می کند.
در سال ۲۰۰۴ دولت ایران در واکنش به دعوت از فرح پهلوی از سوی دولت اردن برای حضور در مراسم عروسی ولیعهد اردن و همچنین حضور فرح در مراسم عروسی ولیعهد اسپانیا به دو کشور اردن و اسپانیا اعتراض کرد.
… یه داستان من خوندم این بشر، مریضه و جوابش کردن… ماشالله تو نظرات مردم هزار جور داستان دیگه در اومده… اگه به حرف من و شما بود و کائنات حرف ما رو میشنیدن که الان اینقدر همه غرق سعادت بودیم وقت نمیکردیم بیایم اینجا پست بذاریم… داشتیم دنیا رو دور میزدیم…
آمین…
چقدر آدم میتونه بی چشم و رو باشه
تمام عمرش و در کنار یکی زندگی بکنه و تمام زندگیش و از اون داشته باشه و بعد اینجوری نمک نشناسی کنه و بهش پشت کنه
هر چند که نه فرددوست که کل ملت ایران این کار رو با این خاندان کردند ما ایرانی ها غیر قابل پیش بینی و غیر قابل اعتماد هستیم
کلا هر کی در ایران پست داشت بمیره و نابود بشه چه اونی که پست داشت و نتونست کاری بکنه چه اونی که پست داشت و پلید هست. هر چی می کیشیم از بی خردی اشخاص پست دار هست که چسبیدن به پست هاشون
لعنت خدا بر وطن فروشان حیف چه مملکتی داشتیم که قدرش رو ندانستیم چه خراب شد حیف هزاران حف دیگر دستمان از زمین و آسمان کوتاه ست روس و چین ول‌کن ایران به این راحتی نیستن
نباید همه چیز را به سیاست ربط بدیم افرینش انسان دست خداست وقضاوت یک انسان هن دست مانیست ونباید احساسی فکر کنیم تاریخ شاهد وگواه خواهد بود که چه کسی به فکر مردم ومملکت بوده وچه کسی نبود .یک خوبی میماند ویک بدی انسانیت یک چیز دیگری است وربطی به دین ندارد .
خانوم فرح دیبا در دانشگاه پاریس بودن که شاه ایشون رو میبینه وبعد جریان خواستگاری پیش میاد نه مزخرفاتی که اینجا نوشته بسیار بانوی با شخصیت وبا اصالتی بودن وهستن جالبه که ایشون از تبار قاجار هستن کاش از ایران نمیرفتن
من که طرفدار نظامم و خواهم بود ولی دم محمدرضا شاه گرم خدا خودش می‌دونه که چقدر آدم درستی بود و چه برنامه های برا ایران داشت حتی دوران قاجار هم پادشاهان قاجار هم خیلی برای آبادی مملکت تلاش کردن ولی مملکت ما دشمن زیاد داره نقطه ضعف هم زیاد داره یکی از بزرگترین نقاط ضعف ما بحث قومیتیه الان پان‌ترکیسم نئوکردیسم و هزار کوفت و زهر مار دیگه و به اینا مشکلات مذهبی و اعتقادی …. خدا رحمت کنه رضا شاه و محمدرضا شاه و همه کسانی که به مردم خدمت کردن
خاندان پهلوی هرچه بود
از یک ملت خمار بیسواد و غرق هزاران درد و مرض
ملتی ساخت که در خاور میانه اول شد کشوری ساخت
که هر کسی آرزوی دیدنش را داشت خاندان …با این مملکت چه کرد ؟خداوند جای حق نشسته بالاخره
تاریخ شمارا هم قضاوت میکند
با سلام والا حضرت پس خیلی شما از وضعیت ایران بی خبر هستید که در مورد حقوق زنان در مورد حجاب و محرومیت از سالن های ورزشی مدرن حرف می زنید خیلی خیلی خیلی از اوضاع داخلی ایران بی اطلاع هستید اینا دیگه کلیشه شده یک ضرب المثل میگه فکر نان کن که خربزه آب است طوری فساد اداری تقلب رشوه ایران را گرفته که دیگه اونا کلیشه شده مسئولین رفیق دزد و شریک قافله هستند بانک ها روز روشن مال مردم را می برند یکیش موسسه اعتباری نور ادارات تقلب می کنند مال و حقوق مردم را می خورند رهبر هم نمی دونم چه نقطه ضعفی داره که به اونا حق سکوت میده و همه چی را به سود ثروتمندان نامشروع تمام کرده نه ثروتمندی که از هوش و زحمت خود پولدار شده باشه ثروتمندانی که از گوش بری پولدار شدند و هیچ احوال پرسی نیست دانشگاه آزاد روز روشن مدرک جعلی میده و تو دستت به هیچ کجا نمی رسه به خدا قسم راست میگم اولش نمیگه جعلی تایید وزارت علوم نداره مدرک پژوهشی قابل ترجمه نیست وقتی به سختی هزینه کردی و درس خوندی آخرش می فهمی مدرکت هیچ اعتباری نداره ورزشگاه و حجاب مال کسی که دل و دماغش را داشته باشه اگه این همه مصیبت نداشتیم تو خانه ورزش می کردیم
… یه داستان من خوندم این بشر، مریضه و جوابش کردن… ماشالله تو نظرات مردم هزار جور داستان دیگه در اومده… اگه به حرف من و شما بود و کائنات حرف ما رو میشنیدن که الان اینقدر همه غرق سعادت بودیم وقت نمیکردیم بیایم اینجا پست بذاریم… داشتیم دنیا رو دور میزدیم…
هرچی بچه سال هست میاد زیر این نظرات هیچی نمی دونی زر نزن
خداشفات بده ولی حیف وهزاران افسوس که این مملکت رودادین دست این مسولین دزدورفتین وماروهم بدبخت کردین ?حتی یه ویزانداریم ازاین خراب شده فرارکنیم
لللل
لعنت خدا بر فردوست وامثال او
آمین…
چقدر آدم میتونه بی چشم و رو باشه
تمام عمرش و در کنار یکی زندگی بکنه و تمام زندگیش و از اون داشته باشه و بعد اینجوری نمک نشناسی کنه و بهش پشت کنه
هر چند که نه فرددوست که کل ملت ایران این کار رو با این خاندان کردند ما ایرانی ها غیر قابل پیش بینی و غیر قابل اعتماد هستیم
ملکه دوست داشتنی دعا میکنیم که ایشالله حالتون بهتر بشه
خدا نگهدار ش باد
خدا حفظشون کنه و سلامت باشند
خدا بهش سلامتی بده
کلا هر کی در ایران پست داشت بمیره و نابود بشه چه اونی که پست داشت و نتونست کاری بکنه چه اونی که پست داشت و پلید هست. هر چی می کیشیم از بی خردی اشخاص پست دار هست که چسبیدن به پست هاشون
لعنت خدا بر وطن فروشان حیف چه مملکتی داشتیم که قدرش رو ندانستیم چه خراب شد حیف هزاران حف دیگر دستمان از زمین و آسمان کوتاه ست روس و چین ول‌کن ایران به این راحتی نیستن
ازخدامیخوام که هرکی هرکسی روموردقضاوت قرارمیده موردقضاوت سخت قرار بگیره
نباید همه چیز را به سیاست ربط بدیم افرینش انسان دست خداست وقضاوت یک انسان هن دست مانیست ونباید احساسی فکر کنیم تاریخ شاهد وگواه خواهد بود که چه کسی به فکر مردم ومملکت بوده وچه کسی نبود .یک خوبی میماند ویک بدی انسانیت یک چیز دیگری است وربطی به دین ندارد .
کاش بیوگرافی همه مثل این خاندان شفاف و مشخص بود
خانوم فرح دیبا در دانشگاه پاریس بودن که شاه ایشون رو میبینه وبعد جریان خواستگاری پیش میاد نه مزخرفاتی که اینجا نوشته بسیار بانوی با شخصیت وبا اصالتی بودن وهستن جالبه که ایشون از تبار قاجار هستن کاش از ایران نمیرفتن
به امید شفای همه بیماران به خصوص بانو فرح دیبا
پهلوی ها میگن مسلمانیم. ولی ظاهرشون که شبیه خانواده ی فرعون و اعراب جاهل میخوره. !!الله اعلم!!!
چرت نگو
باید زنده بمونی روسیاهی نوکران انگلیس رو ببینی مادر ایران زمین
انسان خوب همیشه درقلب وذهن جاودان میمونه خداهمه مریضاروشفابده همچنین ایشون رو
ای کاش فقط رو ظاهر گیر نمیکردی .باطنی هم هست .بیا نشونت بدم ظاهر پاک درون نجس رو
من که طرفدار نظامم و خواهم بود ولی دم محمدرضا شاه گرم خدا خودش می‌دونه که چقدر آدم درستی بود و چه برنامه های برا ایران داشت حتی دوران قاجار هم پادشاهان قاجار هم خیلی برای آبادی مملکت تلاش کردن ولی مملکت ما دشمن زیاد داره نقطه ضعف هم زیاد داره یکی از بزرگترین نقاط ضعف ما بحث قومیتیه الان پان‌ترکیسم نئوکردیسم و هزار کوفت و زهر مار دیگه و به اینا مشکلات مذهبی و اعتقادی …. خدا رحمت کنه رضا شاه و محمدرضا شاه و همه کسانی که به مردم خدمت کردن
وقتی شنیدم ایشون بیمارستان رفته خودم مریض شدم …اینقد ایشون بزرگوار و بخشنده هستند و کمک ایشون به نیازمندان و جوانان مثال زدنیه
اخیراً خبر رسید که ایشان در سن ۸۳ سالگی،بر اثر مرض سرطان در گذشته است.خدایش بیامرزاد! انا لله و انا الیه راجعون
کاش مسؤولین الان کشور زن و دختراشون یه سر بیان ایران، مثل فرح دیبا، همه اونطرف مشغولن،
خدا به آنها عمر طولانی عطا کند وبه رفتگانشان رحمت…
حیف از اینترنتم و وقتم ک پای خوندن این مقاله گذاشتم خدا تمام بیماران را شفا بده
مادر فردوست خودش از بر وبچ حصارک بوده ، خسته نشدین از پخش دروغ ،بابا دیگهگند دروغهاتون دراومده
برو به درک ایران ایرانی همیشه از شما متنفر خواهد ماند…
هیچی نمی دونی زر نزن کسی بره به در ک که این حرفارو به شما یاد داد ??
خیلی گستاخ و بی ادب هستی! واقعا متاسفم…
کاش بیوگرافی همه مثل این خاندان شفاف و مشخص بود
خاندان پهلوی هرچه بود
از یک ملت خمار بیسواد و غرق هزاران درد و مرض
ملتی ساخت که در خاور میانه اول شد کشوری ساخت
که هر کسی آرزوی دیدنش را داشت خاندان …با این مملکت چه کرد ؟خداوند جای حق نشسته بالاخره
تاریخ شمارا هم قضاوت میکند
احسنت
چه خاندان ایشون ، چه مسئولین جمهوری اسلامی ، جفتشون دزد سرگردنه هستند، ولی حداقل اون موقع با اسم و لباس دین دزدی نمی کردند
با سلام والا حضرت پس خیلی شما از وضعیت ایران بی خبر هستید که در مورد حقوق زنان در مورد حجاب و محرومیت از سالن های ورزشی مدرن حرف می زنید خیلی خیلی خیلی از اوضاع داخلی ایران بی اطلاع هستید اینا دیگه کلیشه شده یک ضرب المثل میگه فکر نان کن که خربزه آب است طوری فساد اداری تقلب رشوه ایران را گرفته که دیگه اونا کلیشه شده مسئولین رفیق دزد و شریک قافله هستند بانک ها روز روشن مال مردم را می برند یکیش موسسه اعتباری نور ادارات تقلب می کنند مال و حقوق مردم را می خورند رهبر هم نمی دونم چه نقطه ضعفی داره که به اونا حق سکوت میده و همه چی را به سود ثروتمندان نامشروع تمام کرده نه ثروتمندی که از هوش و زحمت خود پولدار شده باشه ثروتمندانی که از گوش بری پولدار شدند و هیچ احوال پرسی نیست دانشگاه آزاد روز روشن مدرک جعلی میده و تو دستت به هیچ کجا نمی رسه به خدا قسم راست میگم اولش نمیگه جعلی تایید وزارت علوم نداره مدرک پژوهشی قابل ترجمه نیست وقتی به سختی هزینه کردی و درس خوندی آخرش می فهمی مدرکت هیچ اعتباری نداره ورزشگاه و حجاب مال کسی که دل و دماغش را داشته باشه اگه این همه مصیبت نداشتیم تو خانه ورزش می کردیم
سلام.مراسم…خاصی تدارک دیده شد
…علی…