F-14 Tomcat: تاریخچه، طراحی و میراث جنگنده رهگیر نیروی دریایی ایالات متحده

علیرغم اینکه در خارج از کشور به خاطر ترویج ملی گرایی افراطی آمریکایی مورد انتقاد قرار گرفت، وقتی فیلم Top Gun در ماه می ۱۹۸۶ به نمایش درآمد، جنگنده اف-۱۴ تامکت ساخت کمپانی گرومن را در قالب جنگنده ای به تصویر کشید که هر خلبان نیروی دریایی در هر کشوری دوست داشت هدایت آن را بر عهده داشته باشد. چیزی که بسیاری از مردم نمی‌دانند این است که F-14 قبل از اینکه ستوان پیت “ماوریک” میچل و افسر رهگیری رادارش ستوان جونیور، نیک “گوس” برادشاو آن را به یک ستاره تبدیل کنند، مدت‌ها بود که در سرویس به سر می برد.

تاریخچه F-14 Tomcat به دهه ۱۹۵۰ باز می گردد، زمانی که ارتش ایالات متحده به دنبال هواپیمایی برای محافظت از ناوگروه های تهاجمی خود در برابر موشک های ضد کشتی دوربرد بود. رابرت مک نامارا، وزیر دفاع وقت ایالات متحده، برای تقسیم بار بین نیروی دریایی و نیروی هوایی، هواپیمایی را می‌خواست که برای نیازمندی های هر دو شاخه مناسب باشد. او قبلاً این کار را با F-4 Phantom II ساخت کمپانی مک دانل داگلاس انجام داده بود، هواپیمایی که می توانست هم به عنوان رهگیر و هم به عنوان جنگنده- بمب افکن به کار گرفته شود.

گرومن دوست داشت از نام گربه سانان برای نامگذاری هواپیماهایش استفاده کند

ذیل برنامه موسوم به Tactical Fighter Experimental (TFX)، کمپانی جنرال داینامیکس با گرومن همکاری کرد تا هواپیمای مناسب برای هر دو شاخه نظامی ارتش ایالات متحده را بسازند. گرومن قبلاً سابقه گذاشتن نام‌های گربه‌سانانی مانند Hellcat، Wildcat و Bearcat را بر روی هواپیماهای خود داشت و این بار Tomcat را انتخاب کرد، در حالی که این نام لقب دریاسالار توماس اف کانولی نیز بود، مردی که نقشی کلیدی در این پروژه داشت.

در طول جنگ ویتنام، آمریکایی‌ها متوجه شدند که اگرچه فانتوم‌های آن‌ها در قالب جنگنده بمب افکن کارکرد خوبی دارند، اما به اندازه میگ‌های شوروی که در مقابل آن قرار گرفته بودند، مانورپذیر نیستند. زمانی که دریاسالار کانولی نمونه اولیه تامکت را به پرواز درآورد، متوجه شد که این هواپیما برای پرواز مافوق صوت مشکل داشته و ویژگی هایی دارد که فرود بر روی ناوهای هواپیمابر را دشوار می کند. کانولی هنگام گزارش در کنگره نگرانی های خود را به آنها منتقل کرد و آنها نیز بلافاصله حمایت های مالی از این پروژه را متوقف کردند.

نیروی دریایی هواپیمایی می‌خواست که بتواند از ناوگروه های رزمی محافظت کند

در این شرایط، فرماندهی سیستم‌های هوایی نیروی دریایی (NAVAIR) که هواپیمایی در اختیار نداشت که هم مناسب نیروی دریایی و هم نیروی هوایی باشد، درخواست دریافت پیشنهادهای دیگری را داد. یکی از معیارها این بود که هواپیما باید یک جنگنده دو سرنشینه پشت سر هم و دو موتوره دو موتوره مخصوص نبرد هوا به هوا با قابلیت پرواز با سرعت ۲.۲ ماخ باشد. پس از مطالعه تمام پیشنهادات، نیروی دریایی مک دانل داگلاس و گرومن را به عنوان فینالیست ها انتخاب کرد.

در ژانویه ۱۹۶۹، طرح ۳۰۳E از کمپانی گرومن برنده این برنامه اعلام شد. برای تسریع در ورود به خدمت، نیروی دریایی آزمایش نمونه اولیه را نادیده گرفت و گرومن بلافاصله تولید را آغاز کرد. با دیدن آنچه نیروی دریایی انجام داده بود، نیروی هوایی ایالات متحده نیز همین کار را با اف-۱۵ ایگل ساخت مک دانل داگلاس انجام داد.

جنگنده F-14 می تواند هواپیماهای دشمن را در بیش از ۱۶۰ کیلومتر دورتر شناسایی کند

جنگنده F-14 Tomcat دارای دو خدمه است: یک خلبان و یک افسر رهگیری رادار که مسئول سیستم کنترل تسلیحات AWG-9 هواپیماست. اف-۱۴ تامکت یک جنگنده مناسب تمام شرایط آب و هوایی است که می تواند هواپیماهای دشمن را از فاصله بیش از ۱۶۰ کیلومتری شناسایی کرده و به طور همزمان شش موشک هوا به هوا را به سمت شش هدف پرتاب کند.

اف-۱۴ تامکت می تواند شش موشک دوربرد AIM-54، شش موشک میان برد AIM-7 و حداکثر چهار موشک کوتاه برد AIM-9 را حمل کند. F-14 Tomcat در صورت استفاده در نبرد به ترکیبی از سلاح های بالا مجهز می شود. در داخل بدنه هواپیما، یک توپ گردان M61A1 Vulcan با ۶۷۵ گلوله نصب شده است. همچنین اف-۱۴ تامکت می تواند بمب های هدایت شونده لیزری مختلف را با استفاده از غلاف سیستم هدف گیری LANTIRN خود به کار گیرد.

جنگنده F-14 سریع و چابک بود

جنگنده F-14 علیرغم اینکه هواپیمای بزرگی محسوب می شود، تقریباً ۱۹.۲ متر طول و طول بال های آن که به ۱۹.۵ متر می رسد، اما می تواند سریعتر از سرعت صوت در سطح دریا و بیش از ۲.۳ ماخ در ارتفاع پرواز کند. برد F-14 بدون سوخت گیری هوا به هوا ۲,۵۷۵ کیلومتر و برد رزمی آن در حدود ۱,۶۰۰ کیلومتر است.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد F-14 سیستم بال متمایل به عقب آن است که به طور خودکار برای عملکرد بهینه هواپیما تنظیم می شود. این ویژگی باعث شده که هواپیمایی که بدون آن یک جنگنده بزرگ و سنگین بود، به یک جنگنده چابک و سریع تبدیل شود. از صندلی عقب، افسر رهگیر رادار می تواند تا ۲۴ هواپیما را با استفاده از رادار پالس داپلر باند ایکس AWG-9 F-14 خود شناسایی کند.

جنگنده F-14 در سال ۱۹۷۲ وارد خدمت نیروی دریایی ایالات متحده شد

F-14 Tomcat اولین پرواز خود را در ۲۱ دسامبر ۱۹۷۰ در کارخانه Calverton متعلق به گرومن در نیویورک در لانگ آیلند انجام داد. اف-۱۴ تامکت در ۸ اکتبر ۱۹۷۲ در ایستگاه هوایی نیروی دریایی میرامار، کالیفرنیا با اسکادران آموزشی نیروی دریایی VF-124 وارد خدمت نیروی دریایی ایالات متحده شد. خلبانان نیروی دریایی برای اولین بار برای پرواز با F-14 Tomcat در میرامار، قبل از استقرار هواپیما بر روی ناو هواپیمابر USS Enterprise در سپتامبر ۱۹۷۴ آموزش دیدند. این هواپیما در آوریل ۱۹۷۵ پوشش هوایی لازم برای خروج سربازان و شهروندان آمریکایی از سایگون فراهم کرد.

جنگنده F-14 Tomcat اولین شکار هوایی خود را انجام می دهد

در سال ۱۹۷۳، معمر قذافی، رئیس جمهور وقت لیبی، ادعا کرد که خلیج سدره بخشی از آب های سرزمینی کشورش است. با این حال، کشورهای دیگر موافق این ادعا نبوده و بر اساس معاهده آزادی ناوبری (FON) با ادعای قذافی مخالفت کردند. هنگامی که رونالد ریگان در سال ۱۹۸۱ رئیس جمهور ایالات متحده شد، به نیروی دریایی اجازه داد تا به سمت خلیج سیدرا حرکت کند تا نشان دهد که این منطقه جزو آب های بین المللی است. ناوهای USS Forrestal و USS Nimitz پیشروان این ناوگان آمریکایی بودند.

در ۱۸ آگوست ۱۹۸۱ ، سه فروند میگ-۲۵ فاکس‌بات نیروی هوایی لیبی به ناوگروه آمریکایی نزدیک شدند و بلافاصله توسط رهگیرهای نیروی دریایی ایالات متحده اسکورت و دور شدند. لیبیایی‌ها که از هدف خود منصرف نشده بودند، هواپیماهای دیگری را به آسمان فرستاند تا موقعیت دقیق کشتی‌های آمریکایی را بدست بیاورند. در صبح روز ۱۹ آگوست، یک هواپیمای هشدار اولیه تاکتیکی هوابرد E-2 Hawkeye ساخت کمپانی نورثروپ گرومن، دو فروند جنگنده سوخو Su-22 را در حال برخاستن از پایگاه هوایی غردابیه، لیبی شناسایی کرد.

نیروی دریایی ایالات متحده با اعزام دو فروند F-14 برای رهگیری آنها پاسخ داد. یکی از هواپیماهای لیبیایی یک موشک هوا به هوای AA-2 Atoll ساخت شوروی را به سمت تامکت ها شلیک کرد اما موفق به ساقط کردن هیچکدام نشد. با توجه به اینکه به آنها شلیک شده بود، F-14ها اجازه داشتند این هواپیمای لیبیایی را ساقط کنند، کاری که با موشک های هوا به هوا AIM-9L Sidewinder خود انجام دادند.

در اواخر دهه ۱۹۸۰، نیروی دریایی ایالات متحده به دنبال یک معادل دریایی از جنگنده تاکتیکی پیشرفته نیروی هوایی (ATF) برای جایگزینی F-14 های خود بود. با این حال، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر ۱۹۹۱، بودجه نظامی کاهش یافت و برنامه ها کنسل شد. F-14 در طول جنگ خلیج فارس خدمت کرد و در نهایت در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ بازنشسته شد. در طول تولید بین سال های ۱۹۶۹ و ۱۹۹۱، گرومن ۷۱۲ فروند F-14 ساخت.

مشخصات و مشخصات کلی جنگنده F-14D

عملکرد