استیو ویتکاف نماینده ترامپ در مذاکره با عباس عراقچی کیست؟

مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، که از روز شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ (۱۲ آوریل ۲۰۲۵) با میانجی‌گری این کشور آغاز شده، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. این گفت‌وگوها، که به گفته مقامات ایرانی غیرمستقیم و با محوریت برنامه هسته‌ای ایران برگزار می‌شود، میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، صورت می‌گیرد. در ادامه، به معرفی استیو ویتکاف، پیشینه و نقش او در این مذاکرات حساس می‌پردازیم.

بیوگرافی استیو ویتکاف

استیو ویتکاف، با نام کامل استیون چارلز ویتکاف، در ۱۵ مارس ۱۹۵۷ در منطقه برانکس نیویورک متولد شد. او در خانواده‌ای یهودی از مهاجران روس‌تبار رشد کرد و تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رساند. ویتکاف در سال ۱۹۸۷ با لورن راپاپورت ازدواج کرد و زندگی خانوادگی کم‌حاشیه‌ای دارد. پدرش، مارتین ویتکاف، تولیدکننده پوشاک بود و مادرش، لوئیس، نقش مهمی در تربیت او داشت. ویتکاف که اکنون ۶۸ سال دارد، پیش از ورود به سیاست، به‌عنوان وکیل و سرمایه‌گذار در حوزه املاک فعالیت می‌کرد و در سال ۱۹۹۷ شرکت «ویتکاف گروپ» را تأسیس کرد که در توسعه و سرمایه‌گذاری املاک شهرت دارد.

ورود به سیاست و ارتباط با دونالد ترامپ

ویتکاف هیچ سابقه‌ای در دیپلماسی یا سیاست خارجی نداشت تا اینکه دوستی ۴۰ ساله‌اش با دونالد ترامپ، او را به یکی از چهره‌های کلیدی در دولت دوم ترامپ تبدیل کرد. این رابطه از سال‌های فعالیت تجاری در نیویورک آغاز شد و تا شهادت ویتکاف به نفع ترامپ در دادگاهی در سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴، ویتکاف در ژانویه ۲۰۲۵ به‌عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه منصوب شد. او پیش‌تر در مذاکرات آتش‌بس غزه و گفت‌وگوهای مرتبط با اوکراین نقش داشت و برخی منابع، موفقیت نسبی مذاکرات دوحه برای آتش‌بس میان اسرائیل و حماس را به حضور او نسبت می‌دهند. بااین‌حال، این آتش‌بس چند هفته بعد فروپاشید.

نقش استیو ویتکاف در مذاکرات ایران و آمریکا

انتصاب ویتکاف به‌عنوان نماینده در مذاکرات با ایران، که با حضور عباس عراقچی در عمان کلید خورده، نشان‌دهنده رویکرد غیرمتعارف دونالد ترامپ در سیاست خارجی است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، ویتکاف مسئول پیشبرد پرونده ایران شده و گفته می‌شود فاقد نگرش ایدئولوژیک است، اما به‌صورت کامل از دستورات پیروی می‌کند. او در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون، نامه اخیر ترامپ به رهبر ایران را نشانه‌ای از تمایل به دیپلماسی توصیف کرد و افزود: «ترامپ رئیس‌جمهور صلح است و به دنبال راه‌حل نظامی نیست.» بااین‌حال، اظهارات تهدیدآمیز ترامپ مبنی بر «بمباران ایران در صورت شکست مذاکرات» نشان‌دهنده فشارهای موجود بر این گفت‌وگوهاست. برخی تحلیلگران معتقدند تجربه ویتکاف در معاملات املاک می‌تواند به او در چانه‌زنی دیپلماتیک کمک کند، اما فقدان دانش تخصصی در مسائل خاورمیانه و پرونده هسته‌ای ایران، چالشی جدی برای اوست.

مواضع و دیدگاه‌ها

ویتکاف بارها بر موضع آمریکا مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تأکید کرده است. او در گفت‌وگویی اظهار داشت: «ترامپ اجازه نخواهد داد ایران به بمب هسته‌ای دست یابد.» برخلاف دیپلمات‌های پیشین آمریکا که گاه دیدگاه‌های شخصی خود را در مذاکرات دخیل می‌کردند، ویتکاف به‌عنوان فردی عمل‌گرا شناخته می‌شود که اولویتش اجرای سیاست‌های کاخ سفید است. او همچنین از اظهارات جنجالی ترامپ، مانند پیشنهاد «تصرف غزه»، دفاع کرده و آن‌ها را به معنای «بازسازی منطقه» تفسیر کرده است. این مواضع، او را به چهره‌ای بحث‌برانگیز در محافل دیپلماتیک تبدیل کرده است.

چشم‌انداز مذاکرات عمان

مذاکرات عمان، که با میانجی‌گری بدر البوسعیدی، وزیر خارجه این کشور، برگزار می‌شود، آزمونی بزرگ برای ویتکاف است. رسانه‌های ایرانی مانند تابناک و تسنیم گزارش داده‌اند که هواپیمای حامل ویتکاف به مسقط رسیده و مذاکرات در فضایی حساس آغاز شده است. واکنش‌های مثبت چین و روسیه به این گفت‌وگوها نشان‌دهنده اهمیت جهانی این رویداد است، اما اختلافات میان تهران و واشنگتن، به‌ویژه بر سر تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای، مذاکرات را پیچیده کرده است.

مروری بر نقش و جایگاه ویتکاف

استیو ویتکاف، از یک تاجر موفق نیویورکی به یکی از مهره‌های اصلی دیپلماسی دولت ترامپ تبدیل شده و حالا در یکی از حساس‌ترین پرونده‌های بین‌المللی، یعنی مذاکرات با ایران، نقش‌آفرینی می‌کند. فقدان تجربه دیپلماتیک او در برابر عباس عراقچی، دیپلماتی کارکشته، ممکن است چالشی برای آمریکا باشد، اما نزدیکی‌اش به ترامپ و مهارتش در معامله، او را به انتخابی غیرمنتظره برای این مذاکرات تبدیل کرده است. درحالی‌که جهان منتظر نتایج گفت‌وگوهای عمان است، عملکرد ویتکاف می‌تواند تأثیری تعیین‌کننده بر آینده روابط ایران و آمریکا داشته باشد.