۱۰ جت جنگنده برتر کشورهای عضو ناتو بر اساس حداکثر سرعت [رتبه‌بندی ۲۰۲۵]

از زمانی که جهان با اولین جت جنگنده آشنا شد — Me 262 که توسط آلمانی‌ها در سال ۱۹۴۴ در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم استفاده شد — قدرت فوق‌العاده جنگ هوایی برای همگان روشن شد. این جت جنگنده نشان داد که ترکیب سرعت و قدرت آتش می‌تواند در جنگ، چه مزیت بزرگی برای یک کشور ایجاد کند. اولین جت جنگنده ایالات متحده —Lockheed P-80 Shooting Star — در سال ۱۹۴۵ معرفی شد. امروزه، پس از چندین دهه تحول در طراحی جت‌های جنگی، این پرنده‌ها به بخشی جدایی‌ناپذیر از زرادخانه نظامی هر کشوری تبدیل شده‌اند. با گذر زمان، کشورها برای پاسخ به تهدیدهای دشمنان، گرد هم آمده و ائتلاف‌هایی را تشکیل دادند. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در ۴ آوریل ۱۹۴۹ تأسیس شد و اکنون ۳۲ کشور از اروپا و آمریکای شمالی را شامل می‌شود.

سریع ترین جت جنگنده حال حاضر جهان ساخت کدام کشور است؟

اعضای ناتو دارای برخی از بهترین جت‌های جنگنده هستند که توسط سازندگان آمریکایی و اروپایی تولید می‌شوند. با این حال، از آنجایی که آمریکا سابقه‌ای طولانی و تخصص بالایی در ساخت جت‌های جنگی سطح بالا دارد، بیشتر جنگنده‌های ناتو ساخت آمریکا هستند. بر اساس گزارش ۲۴/۷ Wall St، آمریکا ۱۰ برابر بیشتر از نزدیک‌ترین متحد ناتویی خود، یعنی ترکیه، جت جنگنده دارد. برخی مدل‌های خاص از این جنگنده‌ها به دلیل توانایی‌های گوناگون هوایی‌شان، محبوب‌تر و رایج‌تر هستند. هواپیماهای جنگی فقط برای پرواز در ارتفاعات زیاد و با سرعت بالا ساخته نشده‌اند؛ بلکه توانایی پرواز در ارتفاع پایین را نیز دارند، که برای انجام مأموریت‌های رزمی و حملات دقیق بسیار مهم است.

این فهرست، ۱۰ جت جنگنده سریع ناتو را بر اساس بیشترین سرعت رتبه‌بندی می‌کند. شایان ذکر است که تنها جنگنده‌هایی در این فهرست قرار دارند که به‌صورت فعال در خدمت بوده‌اند.

۱۰- Lockheed Martin/General Dynamics F-35 Lightning II (۱.۶ ماخ)

پس از اینکه نیروی هوایی آمریکا برای جنگنده‌های F-15 و F-16 به ترتیب نام‌های پرنده ای Eagle و Falcon را انتخاب کرد، برای F-35 مسیر متفاوتی را در پیش گرفت و آن را Lightning II نامگذاری کرد. این نام تنها جنبه ظاهری نداشت، بلکه با ویژگی‌های واقعی این هواپیما تطابق داشت: ویژگی‌های پیشرفته پنهانکاری، فناوری‌های بسیار مدرن و توانایی ضربه‌ی قاطع به اهداف دشمن.

اف-۳۵ با قدرتمندترین موتور جنگنده دنیا، یعنی Pratt & Whitney F135، تجهیز شده و می‌تواند به حداکثر سرعت ۱.۶ ماخ برسد. تسلیحات داخلی این هواپیما شامل یک توپ ۲۵ میلی‌متری GAU-22/A، موشک‌های هوا به هوای AIM-120C/D و دو بمب هدایت‌شونده ۲٬۰۰۰ پوندی GBU-31 JDAM است. اف-۳۵ به پیشرفته‌ترین مجموعه حسگرهای جهان مجهز است، از جمله رادار AESA، سامانه دید توزیع‌شده (DAS)، سامانه هدف‌گیری الکترواپتیکی (EOTS) و قابلیت‌های جنگ الکترونیکی برای شناسایی و ردیابی نیروهای دشمن، اختلال در رادارها و جلوگیری از حملات.

ژنرال جینا سابریک، فرمانده نیروی هوایی دهم آمریکا، اف-۳۵ را این‌گونه توصیف می کند: «او مثل یک مدافع عقب در میدان نبرد است». آمریکا بیش از ۶۰۰ فروند از این جنگنده را در اختیار دارد. افزون بر ایالات متحده، کشورهای ناتویی همچون فنلاند، نروژ، بریتانیا، دانمارک، هلند، بلژیک، آلمان، لهستان، جمهوری چک، سوئیس، ایتالیا، یونان و رومانی نیز نسخه‌هایی از این جنگنده را در ناوگان خود دارند.

۹- Dassault Rafale (۱.۸ ماخ)

داسو رافال که هند به‌تازگی در درگیری با پاکستان از آن استفاده کرد، دومین جنگنده‌ی با بال دلتا ساخت شرکت فرانسوی داسو پس از یوروفایتر تایفون است. رافال یک جنگنده همه‌منظوره است که قادر به انجام مأموریت‌های گوناگون از جمله نبرد هوایی، گشت‌زنی، جمع‌آوری اطلاعات، بازدارندگی هسته‌ای، حملات دقیق، حملات ضدکشتی و سوخت‌رسانی هوایی است. داسو رافال را «چند برابرکننده قدرت» می‌نامد. بسیاری از کشورها از جمله هند، مصر، قطر، امارات، اندونزی و صربستان در حال حاضر رافال را در ناوگان هوایی خود دارند. این جنگنده همچنین در بین کشورهای عضو ناتو مانند فرانسه، یونان و کرواسی نیز محبوب است.

رافال که در سال ۲۰۰۴ در نیروی دریایی فرانسه به خدمت گرفته شد، قرار است تا پس از سال ۲۰۵۰ هم در خدمت باقی بماند. این جنگنده با دو موتور توربوفن بای‌پس SNECMA M88 تجهیز شده که هر کدام حدود ۱۶٬۵۳۵ پوند نیروی پیشرانه تولید می‌کنند.

رافال می‌تواند به حداکثر سرعت ماخ ۱.۸ برسد و سرعت فرود آن کمتر از ۲۲۲ کیلومتر بر ساعت عنوان شده است. سقف پرواز این جنگنده فرانسوی ۵۰٬۰۰۰ فوت است و به مجموعه‌ای از حسگرها مانند سیستم ردیابی بالا و پایین، نمایشگر نصب‌شده روی کلاهخود، سامانه هدف‌گیری TALIOS و پاد لیزری مجهز است. این هواپیما تنها جنگنده‌ای است که می‌تواند نقشه سه‌بعدی ناحیه‌های کور را به‌صورت بلادرنگ خلق کند.

۸- Boeing F/A-18E/F Super Hornet (۱.۸۹ ماخ)

جنگنده F-14 Tomcat پس از ورود هواپیمای F/A-18E/F Super Hornet ساخت مک دانل داگلاس (اکنون بوئینگ) به خدمت در سال ۲۰۰۱ کنار گذاشته شد. سوپر هورنت ادامه‌دهنده میراث F/A-18A/D است که نخستین جنگنده چندمنظوره تمام‌ شرایط آب و هوایی آمریکا بود. Boeing F/A-18E/F Super Hornet نسبت به هورنت اورجینال بسیار سرتر است. این مدل نسبت به نمونه قبلی خود بزرگ‌تر، سنگین‌تر و دارای موتورهای بهبودیافته و قابلیت‌های رزمی و فناوری‌های پیشرفته‌تر است. این جنگنده در دو نسخه تک‌سرنشین (18E) و دو سرنشین (18F) تولید شده و با وجود وزن بیشتر، تعمیر و نگهداری آن آسان تر است.

این جنگنده چندمنظوره قادر است تمام مأموریت‌ها را انجام دهد: از جمله حملات دقیق روز/شب، دفاع تاکتیکی، اسکورت هوایی، سرکوب پدافند دشمن و حتی سوخت‌رسانی هوایی. این جنگنده به دو موتور توربوفن F414-GE-400 ساخت کمپانی جنرال الکتریک مجهز است که هر کدام ۲۲٬۰۰۰ پوند نیروی پیشران۰ تولید می‌کنند. سرعت نهایی این جنگنده بیش از ۱.۸ ماخ، برد آن ۲٬۳۴۶ کیلومتر و سقف پروازش ۵۲٬۳۰۰ فوت است.

این جنگنده طولی برابر با ۱۸.۳۲ متر، فاصله‌ی دو سر بال معادل ۱۳.۶۸ متر، و ارتفاعی حدود ۴.۸۸ متر دارد و می‌تواند با حداکثر وزن برخاستی ۲۹٬۹۳۰ کیلوگرم از زمین بلند شود.. طراحی پنهانکارانه و مواد جاذب راداری از ویژگی‌های برجسته این جنگنده آمریکایی هستند. همچنین سوپر هورنت به رادار پیشرفته AN/APG-79 AESA مجهز است که توانایی شناسایی، ردیابی و هدف‌گیری دقیق در برد بالا را فراهم می‌کند.

۷- Saab JAS 39 Gripen (۲ ماخ)

جنگنده Saab JAS 39 Gripen که ساخت سوئد است، شاید در جهان چندان محبوب نباشد، اما تاریخچه جالبی دارد و یکی از بهترین جت های جنگنده ناتو به شمار می آید. شرکت Saab که مخفف Svenska Aeroplan Aktiebolaget به معنی شرکت هواپیماسازی سوئد است، زمانی در زمینه خودروسازی نیز فعالیت داشت اما در سال ۲۰۰۸ از این حوزه کنار رفت. این شرکت در جنگ جهانی دوم به شکوفایی رسید و هواپیماهایی همچون Saab 32 Lansen را در سال ۱۹۵۲ ساخت که از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۹۷ ، یعنی به مدت ۴۱ سال، در نیروی هوایی سوئد خدمت کرد.

تا سال ۲۰۲۵، جنگنده چندمنظوره تک‌موتوره گریپن در کشورهای عضو ناتو مانند سوئد، جمهوری چک، مجارستان، بریتانیا (در نقش آموزشی) و همچنین در کشورهای برزیل، آفریقای جنوبی و تایلند مورد استفاده قرار گرفته است. مدل اولیه JAS 39 Gripen به یک موتور Volvo Aero RM12 مجهز بود که همان موتوری است که در F-16 Hornet اورجینال استفاده شده بود. سرعت نهایی این جنگنده ۲٬۱۳۰ کیلومتر بر ساعت (۲ ماخ) است.

یکی از ویژگی‌های بارز گریپن توانایی برخاست و فرود در باندهای برفی و جاده‌هایی به طول تنها ۵۰۰ متر است. گریپن سقف پروازی بیش از ۵۰٬۰۰۰ فوت دارد و در مدل‌های تک و دو سرنشینه عرضه می‌شود. نگهداری آسان و هزینه‌های عملیاتی پایین، این جنگنده را به گزینه‌ای محبوب برای کشورهایی با بودجه نظامی محدود تبدیل کرده است.

۶- Lockheed Martin/General Dynamics F-16 Fighting Falcon (۲ ماخ)

جنگنده F-16 Fighting Falcon که ابتدا توسط جنرال داینامیکس و بعدها توسط لاکهید مارتین تولید شد، از سال ۱۹۷۹ به خدمت نیروی هوایی ایالات متحده درآمد. بیش از ۳٬۰۰۰ فروند از این جنگنده هم‌اکنون در ۲۹ کشور فعال هستند. آمریکا و کشورهای عضو ناتوی هلند، نروژ و دانمارک از مشتریان اصلی این هواپیما بوده‌اند. F-16 حاصل همکاری کنسرسیومی متشکل از ایالات متحده، بلژیک، دانمارک، هلند و نروژ بود و با هدف تولید جنگنده‌ای چابک، مؤثر و با هزینه تعمیر و نگهداری پایین نسبت به جنگنده های موجود ساخته شد. اف-۱۶ با بیش از ۵۰ سال سابقه خدمت به یکی از کارآمدترین و قابل اعتمادترین جت های جنگنده جهان در کشورهای مختلف تبدیل شده است.

این جنگنده با یکی از دو موتور General Electric F110-GE-129 یا Pratt & Whitney F100-PW-229 تغذیه می‌شود. سیستم ضدحریق داخلی نیز برای این جنگنده به صورت پیش فرض تعبیه شده است. سرعت نهایی F-16 ماخ ۲ و وزن خالی آن ۹٬۰۰۰ کیلوگرم است. ابعاد این جنگنده شامل طول ۱۵ متر، عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۵ متر است. سقف پرواز آن ۵۵٬۰۰۰ فوت و برد پروازی آن ۲,۲۵۱ کیلومت است.

F-16 به یک توپ چندلوله ۲۰ میلی‌متری M61A1 و پایانه‌های خارجی برای حمل انواع موشک‌ها و بمب‌های زمینی مجهز است. همچنین، اف-۱۶ نخستین جنگنده‌ای در جهان بود که از ریل تسلیحات BRU-57 شرکت ادو کورپوریشن برای حمل سلاح‌های هدایت‌شونده دقیق بهره می‌برد.

۵- Eurofighter Typhoon (۲ ماخ)

آمریکا تنها کشوری نیست که فرمول ساخت بهترین جت های جنگنده جهان را در اختیار دارد و یوروفایتر تایفون شاهدی بر این مدعاست. این جنگنده چندمنظوره پیشرفته، نتیجه همکاری چهار کشور عضو ناتو – اسپانیا، آلمان، ایتالیا و بریتانیا – بوده و شرکت‌های ایرباس، بی‌ای‌ئی سیستمز و لئوناردو در ساخت آن مشارکت داشته‌اند. اولین پرواز این جنگنده در سال ۱۹۹۴ انجام شد و بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ به خدمت نیروی هوایی چهار کشور مؤسس درآمد. اتریش اولین کشور غیرمؤسس بود که این جنگنده را خریداری کرد.

تایفون با سرعت نهایی ماخ ۲ و سقف پروازی ۵۵٬۰۰۰ فوت، توانایی نبرد در هر نوع شرایط آب‌وهوایی را دارد. یکی از نکات برجسته این جنگنده با سیستم های پیشرفته کامل این است که با ملاحظات آیرودینامیک طراحی شده و می تواند با دشمنان در آسمان و روی زمین روبرو شود. یکی از نکات برجسته در مورد تایفون برد بیشتر آن نسبت به اف-۲۲ رپتور است (۳,۷۷۰ کیلومتر در برابر ۳,۶۱۵ کیلومتر اف-۲۲). از مجموع ۶۸۰ فروند قول داده شده، تاکنون ۶۰۳ فروند تایفون تحویل مشتریان داده شده که آن را به پراستفاده ترین جنگنده در میان کشورهای شرقی عضو ناتو تبدیل می کند.

تایفون به دو موتور Eurojet EJ200 مجهز است که توسط رولزرویس، MTU، Avio Aero و ITP Aero ساخته شده و هر یک ۲۰٬۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می‌کنند. تنها ۱۵ درصد بدنه تایفون از فلز ساخته شده تا رادارگریزی را بهبود بخشیده و از شناسایی توسط رادار جلوگیری کند. از جمله قابلیت‌های تایفون می‌توان به حسگر E-SCAN، حسگر مادون‌قرمز PIRATE، سیستم شناسایی دوست از دشمن، صفحه نمایش هدآپ، سیستم کمک دفاعی و سایر امکانات پیشرفته اشاره کرد.

۴- Lockheed Martin/General Dynamics F-22 Raptor (۲.۲۵ ماخ)

F-22 Raptor که توسط لاکهید مارتین ساخته شده، یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های این شرکت آمریکایی است. این جنگنده پنهانکار که در آمریکا تولید شده، در پایان دوران جنگ سرد جایگزین هواپیماهای F-15 و F-16 سرد شد. اولین پرواز F-22 در ۷ سپتامبر ۱۹۹۷ انجام شده و نیروی هوایی ایالات متحده هنوز هم آن را هواپیمایی بی‌رقیب می‌داند. این جنگنده یکی از پیشرفته‌ترین کابین‌های خلبانی را در میان تمام جنگنده‌ها دارد و سایه‌بان طلایی آن در کاهش دیده شدن توسط رادارها مؤثر است.

گرچه کشورهای ناتو مایل بودند اف-۲۲ رپتور را در زرادخانه خود داشته باشند، اما این جنگنده منحصراً برای آمریکا نگه داشته شده و به‌دلیل عملکرد بی‌نظیرش در رزمایش نظامی Northern Edge، در سال ۲۰۰۶ موفق به دریافت جایزه معتبر Collier Award شد. جنگنده‌های پنهانکار به‌قدر توانایی‌های پنهانکاری خود باید سریع هم باشند و F-22 در این زمینه با هیچ کس شوخی ندارد: دو موتور Pratt & Whitney F119-PW-100 آن هرکدام ۳۵٬۰۰۰ پوند نیروی رانش تولید می‌کنند که به آن توانایی رسیدن به سرعت ماخ ۲.۲۵ را می‌دهند.

F-22 همچنین یکی از جنگنده‌های محبوب هالیوود است و در فیلم‌هایی مانند Iron Man 2، Captain Marvel، Olympus Has Fallen و The Butterfly Effect دیده شده است. اگرچه تولید آن در سال ۲۰۱۲ متوقف شد تا راه برای F-35 باز شود، اما بسته حسگرهای جدید قرار است آن را تا دهه ۲۰۴۰ در خدمت نگه دارد.

۳- Dassault Mirage 2000 (۲.۲ ماخ)

فرانسه به‌عنوان یکی از اعضای ناتو، مانند آمریکا، در ساخت جنگنده‌های پیشرفته اعتبار زیادی دارد. جنگنده تک‌موتوره Mirage 2000، که یک جنگنده نسل چهارم محسوب می‌شود، توسط شرکت Dassault Aviation ساخته شده و در حال حاضر در ناوگان هوایی کشورهایی مانند هند نیز خدمت می‌کند. این جنگنده برای جایگزینی Mirage III توسعه یافته و نخستین نمونه آن در ۱۰ مارس ۱۹۷۸ به پرواز درآمد. با این حال، شش سال طول کشید تا میراژ ۲۰۰۰ در سال ۱۹۸۴ به خدمت نیروی هوایی فرانسه درآید. از مجموع ۶۰۰ فروند تولیدشده، حدود ۵۰ درصد از آن ها به کشورهای دیگری مانند برزیل، مصر، هند، پرو، قطر، تایوان و امارات صادر شدند.

میراژ ۲۰۰۰ در انواع مختلفی مانند 2000B، 2000C، 2000N (نسخه هسته‌ای) و 2000D عرضه شده است. این جنگنده که از مهم‌ترین جنگنده های ناتو محسوب می‌شود، می‌تواند به سرعت بالای بیش از ۲.۲ ماخ برسد. این توانایی به لطف موتور توربوفن SNECMA M53 حاصل می‌شود که ۲۰٬۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می‌کند. طول هواپیما ۱۴.۳۲ متر و عرض آن ۹.۱۱ متر بوده و سقف پروازی آن ۶۰٬۰۰۰ فوت است. میراژ فرانسوی دو توپ ۳۰ میلی‌متری داخلی دارد و توانایی حمل بار اضافه تا ۱۷,۴۶۴ کیلوگرم را داراست.

همچنین طراحی بال‌ دلتا به این جنگنده پایداری و مانورپذیری بالایی در ارتفاعات بالا می‌دهند. میراژ ۲۰۰۰ اولین جنگنده فرانسوی با سیستم کنترل پرواز با سیم بود که دکمه‌های مکانیکی را با سیگنال‌های الکترونیکی جایگزین کرد. این جنگنده همچنین به رادار چندکاره Thomas-CSF Doppler مجهز است که عملکرد عالیی در نبردهای هوا به هوا و زمین به هوا دارد.

۲- McDonnell Douglas F-15 Eagle (۲.۵ ماخ)

با بیش از ۵۰ سال سابقه، F-15 ساخت مک دانل داگلاس یکی از بهترین جنگنده‌های ناتو است. این جنگنده در اواسط دهه ۱۹۷۰ به خدمت نیروی هوایی آمریکا درآمد و از آن زمان تاکنون نقشی کلیدی در ناوگان هوایی آمریکا داشته است. نسخه‌های مختلفی از F-15 طی سال‌ها تولید شده‌اند، از جمله F-15A/B و نسخه‌های پیشرفته‌تر همچون F-15EX. نسخه اصلی F-15 در ارتفاع ۱۰٬۰۰۰ فوت به سرعت ۱.۶ ماخ و در ارتفاع ۴۵٬۰۰۰ فوت به سرعت ۲.۵ ماخ می‌رسد.

F-15 به دو موتور توربوفن پس‌سوز Pratt & Whitney F-100 با قدرت ۲۵٬۰۰۰ پوند پیشرانه مجهز است. طول آن ۱۷.۷۴ متر، ارتفاع آن ۵.۰۶ متر، و عرض آن ۱۲.۸۳ متر بوده و وزن خالی آن ۲۶٬۳۱۰ کیلوگرم است. این جنگنده می تواند به توپ ۲۰ میلی‌متری M61A1، موشک AIM-7 Sparrow، AIM-9 Sidewinder و تا ۱۵٬۰۰۰ پوند موشک و بمب مجهز شود. برد آن به لطف نسبت بالای پیشرانه موتور نسبت به وزن تا ۵,۵۲۰ کیلومتر می‌رسد.

F-15 همچنین به تجهیزات آویونیک و حسگری پیشرفته‌ای مانند نمایشگر هدآپ (HUD) قابل مشاهده در هر شرایط نوری، رادار داپلر برای نگاه کردن به بالا و پایین بدون از دست دادن هدایت هواپیما، و سیستم‌های پیشرفته ارتباطی، ناوبری و جنگ الکترونیک برای شناسایی خودکار دشمن مجهز است.

۱- Boeing F-15EX Eagle II (۲.۵ ماخ)

F-15EX Eagle II که توسط بوئینگ در سال ۲۰۲۱ ساخته شد، نسخه‌ای بسیار ارتقاءیافته از مدل اورجینال F-15 است. از آنجایی که F-15 در بسیاری از کشورها محبوبیت دارد، نسخه جدید آن باید انتظارات زیادی را برآورده کند. بوئینگ اعلام کرده قصد دارد تولید مدل F-15EX Eagle II را افزایش دهد تا نیروی هوایی آمریکا را با جنگنده‌ای مدرن تجهیز کند. خریدارانی مانند اسرائیل، قطر، ژاپن، عربستان سعودی و عضو ناتو، لهستان، نیز به‌زودی نسخه های خریداری شده F-15EX Eagle II را دریافت خواهند کرد.

این جنگنده با دو موتور General Electric F110-GE-129 تا سرعت ۲.۵ ماخ می‌رسد. ظرفیت محموله‌ی آن ۱۳٬۳۸۱ کیلوگرم است و برد پروازی آن ۴٬۴۴۵ کیلومتر می‌باشد که بهتر از هر جنگنده دیگری در ناوگان هوایی ارتش ایالات متحده است. هواپیمای F-15EX Eagle دارای طولی برابر با ۱۹.۴۴ متر، ارتفاعی معادل ۵.۶۴ متر، و عرضی برابر با ۱۳.۰۴ متر است. این جنگنده سقف پروازی ۱۸٬۲۸۸ متر دارد و وزن خالی آن در حالت قرارگیری در آشیانه ۱۴٬۳۷۷ کیلوگرم است. حداکثر وزن برخاست آن نیز ۳۶٬۷۴۷ کیلوگرم عنوان می‌شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته F-15EX، معماری Open Mission Systems (OMS) است که تعویض یا بروزرسانی نرم‌افزار، سنسورها و تسلیحات را بسیار آسان می‌سازد. با افزایش تولید، این جنگنده احتمالاً به یکی از جنگنده های استاندارد ناتو تبدیل خواهد شد.