
امید به زندگی، یکی از شاخصهای مهم توسعه انسانی بهشمار میرود که نشاندهنده میانگین سالهایی است که انتظار میرود یک فرد از بدو تولد در شرایط عادی زندگی کند. این شاخص بازتابی است از وضعیت سلامت عمومی، کیفیت خدمات درمانی، سطح رفاه، آموزش، بهداشت و همچنین ثبات سیاسی و اقتصادی کشورها.
با نگاهی به آمارهای جهانی، میتوان دریافت که اختلاف چشمگیری بین کشورهای توسعهیافته و کشورهای کمدرآمد در این زمینه وجود دارد. بر اساس دادههای منتشرشده توسط سازمان ملل متحد در «چشمانداز جمعیت جهانی»، کشورهای آفریقایی همچنان در پایینترین سطوح امید به زندگی قرار دارند.

سلطه قاره آفریقا بر جدول پایینترین امید به زندگی
از میان ۲۵ کشوری که پایینترین امید به زندگی را دارند، ۲۴ کشور در قاره آفریقا قرار دارند. این موضوع نهتنها بیانگر کمبود زیرساختهای بهداشتی و درمانی در این کشورهاست، بلکه نشاندهنده تأثیر شدید فقر، بیثباتی سیاسی، گرسنگی، شیوع بیماریهای واگیر و عدم دسترسی کافی به آموزش و آب سالم نیز هست.
در جدول زیر، کشورهای دارای کمترین امید به زندگی همراه با تفکیک جنسیتی آورده شدهاند:
رتبه | کشور | امید به زندگی (هر دو جنس) | مردان | زنان |
---|---|---|---|---|
۱ | نیجریه | ۵۴٫۶ | ۵۴٫۳ | ۵۴٫۹ |
۲ | چاد | ۵۵٫۲ | ۵۳٫۴ | ۵۷٫۲ |
۳ | سودان جنوبی | ۵۷٫۷ | ۵۴٫۸ | ۶۰٫۸ |
۴ | جمهوری آفریقای مرکزی | ۵۷٫۷ | ۵۵٫۵ | ۵۹٫۶ |
۵ | لسوتو | ۵۷٫۸ | ۵۵٫۰ | ۶۰٫۴ |
۶ | سومالی | ۵۹٫۰ | ۵۶٫۵ | ۶۱٫۵ |
۷ | مالی | ۶۰٫۷ | ۵۹٫۳ | ۶۲٫۱ |
۸ | گینه | ۶۰٫۹ | ۵۹٫۷ | ۵۹٫۷ |
۹ | بنین | ۶۱٫۰ | ۵۹٫۵ | ۶۲٫۴ |
۱۰ | بورکینافاسو | ۶۱٫۳ | ۵۹٫۱ | ۶۳٫۴ |
۱۱ | نیجر | ۶۱٫۴ | ۶۰٫۵ | ۶۲٫۴ |
۱۲ | سیرالئون | ۶۲٫۰ | ۶۰٫۲ | ۶۳٫۷ |
۱۳ | ساحلعاج | ۶۲٫۱ | ۶۰٫۲ | ۶۴٫۳ |
۱۴ | جمهوری دموکراتیک کنگو | ۶۲٫۱ | ۶۰٫۰ | ۶۴٫۲ |
۱۵ | لیبریا | ۶۲٫۳ | ۶۱٫۰ | ۶۳٫۶ |
۱۶ | نائورو | ۶۲٫۳ | ۶۰٫۴ | ۶۴٫۲ |
۱۷ | توگو | ۶۲٫۹ | ۶۲٫۷ | ۶۳٫۱ |
۱۸ | زیمبابوه | ۶۳٫۱ | ۶۰٫۵ | ۶۵٫۳ |
۱۹ | کنیا | ۶۳٫۸ | ۶۱٫۶ | ۶۶٫۱ |
۲۰ | ماداگاسکار | ۶۳٫۸ | ۶۲٫۱ | ۶۵٫۶ |
۲۱ | بوروندی | ۶۳٫۸ | ۶۱٫۸ | ۶۵٫۹ |
۲۲ | موزامبیک | ۶۳٫۸ | ۶۰٫۵ | ۶۶٫۷ |
۲۳ | گینه استوایی | ۶۳٫۹ | ۶۲٫۲ | ۶۵٫۹ |
۲۴ | کامرون | ۶۴٫۰ | ۶۱٫۸ | ۶۶٫۲ |
۲۵ | گینه بیسائو | ۶۴٫۳ | ۶۱٫۸ | ۶۶٫۵ |
نیجریه؛ اقتصاد بزرگ با چالشهای بزرگتر
کشوری مانند نیجریه، علیرغم برخورداری از یکی از بزرگترین اقتصادهای قاره آفریقا، با امید به زندگی تنها ۵۴٫۶ سال در رتبه نخست این فهرست قرار دارد. این میزان، حدود ۳۲ سال کمتر از کشور موناکو است که بالاترین امید به زندگی را در جهان دارد.
علت این تفاوت فاحش را میتوان در همهگیری بیماریها، فقر گسترده، فساد اداری، و زیرساختهای درمانی ناکارآمد در نیجریه جستوجو کرد.
تنها کشور غیرآفریقایی در فهرست
در میان این ۲۵ کشور، نائورو، کشوری جزیرهای در اقیانوس آرام، تنها کشوری است که خارج از قاره آفریقا قرار دارد. نائورو یکی از کوچکترین کشورهای مستقل جهان است که با مشکلات اقتصادی و محدودیتهای منابع طبیعی مواجه است.
شکاف جنسیتی در امید به زندگی
در بیشتر کشورهای فهرستشده، زنان عمر طولانیتری نسبت به مردان دارند. این پدیده در سطح جهانی نیز مشاهده میشود، اما در برخی کشورها مانند موزامبیک، این تفاوت به شکل قابلتوجهی بالاست؛ بهطوریکه زنان در این کشور بهطور میانگین ۶٫۲ سال بیشتر از مردان زندگی میکنند. تنها استثنا در جدول بالا کشور گینه است که میزان امید به زندگی برای مردان و زنان در آن برابر اعلام شده است.
روند بهبودیافته اما ناکافی
خبر امیدوارکننده این است که امید به زندگی در قاره آفریقا طی دو دهه گذشته افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۰، این شاخص برای کل قاره حدود ۵۳٫۷ سال بود، در حالیکه در سال ۲۰۲۳ به ۶۳٫۸ سال رسیده است.
با این حال، این رقم هنوز فاصله زیادی با میانگین جهانی دارد. با وجود ظرفیت رشد اقتصادی در کشورهایی نظیر سودان جنوبی و نیجر، پیشبینی میشود که امید به زندگی در آفریقا تا سال ۲۰۳۵ به ۶۶ سال و تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۶۸ سال برسد.
بدون نظر