حذف ۴ صفر از پول ملی، موضوعی است که در سال‌های اخیر بارها مطرح شده و اکنون بار دیگر در کانون توجه مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. این موضوع که با عنوان لایحه اصلاح ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی پیگیری می‌شود، به‌دنبال اصلاح ساختاری در نظام پولی کشور است. با وجود اهمیت این اصلاح، کارشناسان و مسئولان تاکید دارند که نباید انتظارات غیرواقع‌بینانه از آن داشت؛ به‌ویژه در زمینه مهار تورم.
روند بررسی لایحه در مجلس و دولت‌های مختلف
شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در تشریح آخرین وضعیت این لایحه اظهار کرد: «اصلاح واحد پولی اقدامی باسابقه در جهان است و حدود ۶۰ کشور آن را انجام داده‌اند.» وی با اشاره به جلسه کمیسیون اقتصادی با رئیس بانک مرکزی افزود که هدف از این اصلاح، تسهیل در محاسبات و مبادلات پولی است که در نتیجه تورم‌های مزمن سال‌های اخیر، پیچیده و دشوار شده‌اند.
وی ادامه داد: «در دولت دوازدهم، لایحه اصلاح ماده یک قانون پولی و بانکی به مجلس دهم ارسال شد. پس از تصویب اولیه و ارجاع به شورای نگهبان، این شورا با ابهاماتی آن را به مجلس بازگرداند.» به گفته حسینی، در دولت سیزدهم این موضوع مسکوت ماند و اکنون در دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است.
ابعاد حقوقی و اجرایی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی
این لایحه در ابتدا به عنوان اصلاح ماده یک قانون پولی و بانکی مطرح شده بود، اما اکنون به ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی تبدیل شده است. به گفته حسینی، «در قانون فعلی تأکید شده که واحد پول کشور ریال است، اما به اضعاف آن (به عنوان نمونه دینار سابق) اشاره‌ای نشده است. بنابراین، این لایحه باید اصلاح شود تا ایرادات شورای نگهبان نیز برطرف گردد.»
با توجه به اصلاحات اخیر در قانون بانک مرکزی، بازنگری و تکمیل لایحه مذکور از منظر حقوقی نیز ضروری شده است. حسینی تأکید کرد که نبود تعریف برای واحدهای خرد پولی، یک خلأ قانونی محسوب می‌شود که باید برطرف گردد.
در این نشست همچنین بر لزوم بررسی کارشناسی لایحه تأکید شد. حسینی توضیح داد: «وجود صفرهای زیاد در محاسبات و مبادلات، هم برای مردم و هم برای دستگاه‌های اجرایی و مالی مشکل‌ساز شده است و از سوی دیگر باید اسکناس بیشتری نیز چاپ کنیم.» وی افزود که اجرای این لایحه و دستیابی به نظام پولی جدید، فرآیندی چندساله است و حدود سه سال زمان خواهد برد.
حسینی در پایان تاکید کرد که «باید دقت شود حذف ۴ صفر از ریال در این خصوص یک استعاره بوده و در لایحه مذکور به این مطلب به‌طور مستقیم اشاره نشده است.» به عبارتی، حذف صفرها نتیجه تبعی اجرای این لایحه است و نه هدف مستقیم آن. با این حال، اصلاح ساختار پولی کشور به‌طور طبیعی شامل این تغییر خواهد بود.
با حذف صفرها هیچ اتفاقی نیفته حتی یک درصد فقط شیره مالیدنه