درخت بَنِه که با نام‌های پسته کوهی یا پسته وحشی هم شناخته می‌شود، از درختان باارزش غرب ایران است. از بخش‌های مختلف این درخت، از جمله صمغ آن، استفاده‌های زیادی می‌شود. صمغ بنه که به آن سقز می‌گویند، یکی از پرکاربردترین صمغ‌های طبیعی است و در تهیه محصولات مختلفی مانند آدامس به کار می‌رود. آدامس‌هایی که از این صمغ طبیعی ساخته می‌شوند، با نام‌های مختلفی همچون آدامس سقز، آدامس طبیعی، آدامس کوهی، آدامس درختی یا آدامس کردی شناخته می‌شوند. این آدامس محصولی کاملاً سالم است، هرچند که فرآیند تولید آن جالب و در عین حال دشوار است.
نحوه تهیه آدامس سقز
۱. جمع‌آوری شیره بنه
برای جمع‌آوری شیره، کاسه‌هایی را زیر تنه درختان بنه قرار می‌دهند. شیره درخت به آرامی داخل این کاسه‌ها می‌چکد که بسته به شرایط آب‌وهوایی، ممکن است ۳ تا ۵ هفته طول بکشد تا پر شوند.
زمان جمع‌آوری کاسه‌ها بسیار مهم است و باید صبح زود و در خنکی هوا، از طلوع آفتاب تا قبل از گرم شدن هوا، انجام شود. دلیل این کار این است که با گرم شدن هوا، شیره سقز (که در این مرحله شیره بِنیشته تال نام دارد) رقیق و چسبناک می‌شود و جمع‌آوری آن با ضایعات زیادی همراه خواهد بود.
هنگام جمع‌آوری، به دلیل خنک بودن هوا، شیره سفت و خمیرمانند است. برای جدا کردن آسان آن از کاسه‌های گِلی، در ابتدا انگشت اشاره را با روغن محلی چرب می‌کنند، سپس آن را در شیره فرو برده و با یک حرکت، شیره را جدا می‌کنند.
۲. جوشاندن و تغلیظ شیره
شیره خام بسیار رقیق است و حمل آن دشوار. بنابراین، پس از جمع‌آوری، آن را در ظرف‌های حلبی ریخته و با افزودن مقداری آب، می‌جوشانند. این کار دو مزیت دارد:
شیره غلیظ‌تر و حمل آن آسان‌تر می‌شود.
ناخالصی‌هایی مانند سنگریزه، گرد و خاک و برگ که هنگام جمع‌آوری به شیره چسبیده‌اند، جدا می‌شوند.
۳. سرد کردن و بسته‌بندی
پس از جوشاندن، شیره را درون کیسه‌هایی از جنس پارچه مخصوص می‌ریزند و در آب سرد قرار می‌دهند تا کاملاً سفت شود. با سفت شدن شیره، حمل‌ونقل آن به راحتی امکان‌پذیر می‌شود و به این ترتیب، فرآیند بهره‌برداری از درختان بنه به پایان می‌رسد.
بدون نظر