خروج پرحاشیه مدیر ارشد شرکت نفت از کشور بعد از برکناری؛ علی‌محمد معصومیان کیست؟

در روزهای اخیر خبرهایی منتشر شده که علی‌محمد معصومیان، مدیر ارشد پیشین شرکت ملی نفت ایران، پس از برکناری در میانه شهریور ۱۴۰۴، بی‌سروصدا از ایران خارج شده و راهی سوئیس شده است. وزارت نفت در واکنش به این اخبار تأکید کرده که او «فراری» نیست و اگر خروجی صورت گرفته باشد، در چارچوب قانونی بوده است. با این حال، هم‌زمانی برکناری و سفر خارجی معصومیان پرسش‌های متعددی را درباره وضعیت او ایجاد کرده و رسانه‌ها روایت‌های متفاوتی در این‌باره منتشر کرده‌اند.

ماجرای عزل معصومیان و خروج از ایران

بنا به گزارش رسانه‌های داخلی، علی‌محمد معصومیان در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ از مسئولیت خود کنار گذاشته شد. بلافاصله پس از این خبر، روایت‌هایی منتشر شد که او کشور را به مقصد سوئیس ترک کرده است.

مصادره ساختمان شرکت ملی نفت ایران در هلند؛ ماجرای پرونده کرسنت چیست؟

وزارت نفت در واکنش، هرچند خروج او را رد نکرد اما تأکید کرد که این سفر به‌هیچ‌وجه مصداق «فرار» نیست و در صورت صحت، در چهارچوب‌های قانونی انجام شده است. در همین حال، خروج ناگهانی او از کشور در روزهای بعد از عزل، هم‌پوشانی قابل‌توجهی با گزارش‌هایی از حساسیت‌های نظارتی داشته است، هرچند هیچ مرجع رسمی تا کنون تخلفی را به‌طور علنی به او نسبت نداده است.

درباره علت برکناری معصومیان روایت‌های مختلفی مطرح شده است. برخی رسانه‌ها اشاره کرده‌اند که تذکرات نهادهای نظارتی در این زمینه مؤثر بوده است. در مقابل، وزارت نفت هیچ اشاره‌ای به جزئیات نکرده و تنها بر تغییر مدیریتی تأکید داشته است. همین عدم شفافیت باعث شده تا بخشی از رسانه‌ها خروج هم‌زمان او از کشور را به «ابهامات مالی» گره بزنند و بخشی دیگر آن را صرفاً یک تصمیم شخصی برای سفر معرفی کنند. تاکنون هیچ مقام قضایی یا نهادی درباره تشکیل پرونده یا پیگرد قانونی او اطلاعیه رسمی صادر نکرده است.

علی‌محمد معصومیان کیست؟

علی‌محمد معصومیان از مدیران باسابقه صنعت نفت محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر در بخش‌های حساس مرتبط با فروش و امور بین‌الملل فعالیت کرده است. او متولد تربت حیدریه است و نخستین فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی خود را در اوایل دهه هشتاد آغاز کرد. معصومیان پیش‌تر در شرکت نیکو (Naftiran Intertrade Company) به‌عنوان عضو هیأت‌مدیره و مدیر مالی شناخته می‌شد و در پروژه‌های زیرمجموعه این شرکت حضور داشت.

در اردیبهشت ۱۴۰۴ طی مراسمی در شرکت ملی نفت ایران، معصومیان رسماً به سمت مدیر امور مالی منصوب شد؛ سمتی که به دلیل حجم بالای تراکنش‌ها و پیچیدگی ساختار مالی، از جایگاه بالایی در بدنه شرکت برخوردار است.

نام او همچنین در فهرست اعضای اصلی هیأت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران ثبت شده بود. افزون بر این، برخی رسانه‌ها از او به عنوان مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت نام برده‌اند؛ بخشی که وظیفه بازاریابی، فروش نفت خام، سوآپ و مدیریت قراردادهای خارجی را بر عهده دارد و در سال‌های تحریم حساس‌ترین جایگاه در ساختار صنعت نفت محسوب می‌شود.‍

گزارش کیهان و اتهامات مطرح‌شده

روزنامه کیهان چندی پیش گزارشی منتشر کرد که در آن مدعی شد «آقازاده معصومیان» در خارج از کشور حضور دارد و ارتباطات مالی مشکوکی میان او و برخی افراد در آلمان و امارات شناسایی شده است. این روزنامه نوشته بود که این ارتباطات حاوی «نکات بحث‌برانگیز» است و علی‌محمد معصومیان را «چهره‌ای نه‌چندان خوشنام» در صنعت نفت معرفی کرد.

در ادامه این گزارش آمده بود که معصومیان حدود ۱۰ سال مسئولیت مالی شرکت نیکو را بر عهده داشته و طی آن زمان تخلفات متعددی رخ داده که نهادهای نظارتی در حال پیگیری آن هستند. کیهان همچنین ادعا کرد که انتصاب او در اسفند ۱۴۰۳ به‌عنوان مدیر مالی شرکت ملی نفت با فشار وزیر نفت و موافقت رئیس شرکت ملی نفت صورت گرفته است.

به نوشته کیهان، یکی از دستگاه‌های امنیتی کشور در استعلام اولیه، به دلایلی او را رد صلاحیت کرده بود. این روزنامه همچنین اشاره کرد که خانواده معصومیان در آلمان سکونت دارند و بر اساس قانون جدید مجلس، چنین فردی نباید مدیریت منابع حاصل از فروش نفت ایران را بر عهده گیرد.

کیهان در همان گزارش، نگرانی‌هایی را مطرح کرده بود مبنی بر این‌که حضور خانواده معصومیان در آلمان می‌تواند احتمال افشای اطلاعات حساس مربوط به دور زدن تحریم‌ها را افزایش دهد، به‌ویژه با توجه به نقش آلمان در فعال‌سازی مکانیزم ماشه. این روزنامه وعده داده بود که جزئیات بیشتری از فعالیت‌های مالی مشکوک مرتبط با او در آلمان و امارات را در آینده منتشر خواهد کرد.

روزنامه کیهان در گزارشی دیگر که مرداد ماه امسال منتشر شد، مدعی گردید که در دوره مدیریت مالی علی‌محمد معصومیان، همه درآمدهای ناشی از فروش نفت خام و فرآورده‌ها زیر نظر مستقیم او قرار داشته است. این رسانه در همان گزارش نوشت که به دلیل نقشش در کنترل منابع مالی، در محافل داخلی به او لقب «قلک اصلاح‌طلبان» داده‌اند.

کیهان همچنین برآورد کرده بود که در تراکنش‌های سالانه شرکت ملی نفت، حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار منابع مالی از مسیر مدیریت معصومیان عبور می‌کند و بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار از آن در پایان سال بدون استفاده باقی می‌ماند. این روزنامه پا را فراتر گذاشته و تغییرات ساختاری اخیر در وزارت نفت را نه برای بهبود فرآیند فروش، بلکه برای تضمین باقی‌ماندن منابع مالی در اختیار فردی دانست که پیش‌تر سال‌ها در شرکت نیکو مسئولیت مشابهی بر عهده داشته است.