مشاهده خطوط سفید در آسمان کرمان باعث نگرانی برخی شهروندان شده و بحث‌هایی درباره دلیل ایجاد این ردها و احتمال وجود گازهای سمی در میان آن‌ها بوجود آورده؛ این موضوع که توسط عشرت کردستانی، یکی از اعضای شورای شهر کرمان مطرح شده، واکنش مسئولان محیط‌زیست را نیز برانگیخته است. اما حقیقت پشت این خطوط چیست؟ بررسی علمی این پدیده، واقعیتی کاملاً طبیعی و شناخته‌شده به نام پس‌دمه یا کنتریل را نشان می‌دهد که با پرواز هواپیماها و شرایط جوی مرتبط است.
به گزارش عصر ایران، پایگاه خبری کرمان نو به نقل از عشرت کردستانی عضو شورای شهر کرمان مدعی شد که آمریکا اسرائیل و نیروهای ناتو در آسمان ایران کنتریل‌پاشی (به اشتباه کمتریل نیز خوانده می‌شود) می‌کنند و از این طریق گازهای سمی بیماری‌زا را وارد هوا می‌کنند و روز شنبه این سم‌پاشی‌ها در آسمان کرمان هم دیده شده، کردستانی از اداره محیط‌زیست و استاندار کرمان توضیح خواست.
در نشست عمومی شورای شهر کرمان که روز دوشنبه ۲۶ آبان ماه برگزار شد، عشرت کردستانی عضو شورای شهر کرمان در نطق پس از دستور تذکر داد که کشورهای متخاصم در آسمان ایران و کرمان کنتریل‌پاشی می‌کنند؛ کنتریل‌پاشی در واقع رد گازی است که از هواپیماهای مسافربری باقی می‌ماند.
عده‌ای معتقدند این ردی که در آسمان باقی می‌ماند حاوی گازهای سمی است، در دوران کرونا هم عده‌ای معتقد بودند که ویروس این‌گونه پخش می‌شود. البته این موضوعات هرگز مبنای علمی ندارند و هیچ یافته علمی آن‌ها را تایید نکرده است.
این عضو شورای شهر کرمان مدعی شد روز شنبه این آثار در آسمان کرمان پدیدار شده و مردم را نگران کرده است و از مدیران محیط‌زیست و استاندار کرمان خواست به مردم توضیح دهند. علیرضا نادری در پاسخ به عشرت کردستانی می‌گوید که این رد درواقع هوای فشرده است و اثر آن بعد از مدتی از بین می‌رود و هرچه هوا سردتر باشد این رد بیشتر در آسمان دیده می‌شود.
کنتریل چگونه تشکیل می‌شود؟
خطوط سفیدی که در آسمان دیده می‌شوند، کنتریل (Contrail) یا دنبالهٔ تراکمی نام دارند. موتور هواپیما با سوزاندن سوخت، مقدار زیادی بخار آب تولید می‌کند. در ارتفاعات نزدیک به ۹ تا ۱۲ کیلومتری سطح زمین، دما بین ۴۰ تا ۶۰ درجه زیر صفر است. بخار آب داغی که از اگزوز خارج می‌شود، در این هوای فوق سرد قرار می‌گیرد. قطره‌های آب فرصت مایع ماندن پیدا نمی‌کنند و تقریباً بلافاصله به کریستال‌های یخ تبدیل می‌شوند. این فرایند طی چند میلی‌ثانیه رخ می‌دهد و خروجی آن همان خط سفید است که ما می‌بینیم.
عوامل ماندگاری
دو عامل تعیین‌کننده در ماندگاری طولانی مدت این خطوط و حتی گاهی حذف سریع آن وجود دارد: رطوبت و دما در آن لایه از جو. اگر هوا بسیار خشک باشد، کریستال‌های یخ سریع تبخیر می‌شوند. خطی کوتاه و ناپدیدشونده به‌وجود می‌آید. اما اگر رطوبت بالا باشد، کریستال‌ها تبخیر نمی‌شوند و حتی به جذب بخار آب بیشتر ادامه می‌دهند. نتیجه یک نوار سفید پهن، شبیه ابرهای پرریزه است که گاهی آسمان را کاملا تغییر می‌دهد. هواشناسان از همین ویژگی برای پیش‌بینی استفاده می‌کنند. چراکه ماندگاری طولانی کنتریل نشانه پررطوبت شدن لایه‌های بالایی جو است و می‌تواند به ورود یک سامانه بارشی در ساعات آینده اشاره کند.
ترکیب شیمیایی کنتریل
کنتریل از نظر علمی چیز پیچیده‌ای نیست. هیچ ماده غیرمعمول یا اضافه‌ای در آن وجود ندارد. پایه اصلی ساخت کنتریل همان «بخار آب» است. ترکیبات آن شامل:
کریستال‌های یخ
مقدار بسیار ناچیزی دوده و ذرات ریز ناشی از احتراق
رد حرارتی حاصل از خروج گازهای داغ
تأثیر بر آب‌وهوا
کنتریل‌ها می‌توانند بر انرژی حرارتی زمین اثر بگذارند. در روز، بخشی از نور خورشید را بازتاب می‌دهند و کمی هوا را خنک می‌کنند. در شب، هم مثل ابرهای نازک عمل کرده و گرمای زمین را در جو نگه می‌دارند. پژوهشگران معتقدند افزایش پروازها ممکن است الگوی ابری‌شدن آسمان را در برخی مسیرهای پروازی تغییر دهد، هرچند میزان واقعی این اثر هنوز محل مطالعه است.
پدیده‌ای ساده، نشانه‌ای از جهان مدرن
هر بار که خطی سفید در آسمان امتداد پیدا می‌کند، چیزی فراتر از حرکت یک هواپیما ثبت می‌شود. این خطوط در واقع داستان تعامل موتورهای داغ، هوای منجمد ارتفاع‌بالا، فیزیک تراکم و سبک زندگی متصل و پرتحرک امروز ما را روایت می‌کنند. کنتریل‌ها امضاهای یخی سفرهای ما هستند؛ نشانه‌هایی کوچک از جهانی که سرعت، ارتباط و جابه‌جایی بی‌وقفه را انتخاب کرده است.
بدون نظر