روستای کُهتویه؛ ماسوله زیبای هرمزگان

ادبیات گفتاری مردمان کُهتویه به زبان پهلوی دوره ساسانی شباهت زیادی دارد

ما تا کنون شما را به جاهای جالب و مرموزی در ایران پهناور بردیم که از آن جمله می توان به :‌ لالجین، زابل، نیشابور، ماسوله، کوهرنگ، آلاشت، مازیچال، قلعه گنج و ریگ جن و ده ها مقصد گردشگری جالب دیگر اشاره کرد. در پاییز ۹۵، که طبیعت هزار رنگ و هزار نقش می شود، بهترین فرصت برای گردش در ایران فراهم است.

در هزاران روستای ایران، بعضا ظرفیت هایی را می توان شاهد بود از سنت ها و رسوم ها و بافت روستا که شاید در هیچ جای دنیا نمونه اش وجود نداشته باشد. گردشگری روستایی (Rural tourism)‌ هم چون گردشگری سلامت (Health tourism) و گردشگری ورزشی (Sport tourism)، بخش جدایی ناپذیر از صنعت گردشگری بین المللی حرفه ای امروز دنیاست.

در بسیاری از کشور های دنیا، به خصوص اروپا و جنوب آسیا، گردشگری روستایی، مخاطبان زیادی دارد و موسسات بسیاری در این حوزه فعال هستند. در سوئیس، گردشگری روستایی فرصتی را برای مزرعه گردی در مناطق غیر شهری این کشور فراهم کرده تا گردشگران لذت چشیدن طعم نان و پنیر و غذاهای محلی و ارگانیک مناطق غیر شهری را داشته باشند.

در انگلیس نیز همانند فرانسه و یونان و ایتالیا، گردشگری روستایی  آن قدر پر مخاطب است که بعضا اجازه خانه های روستایی در این کشور ها که معمولا در سایت هایی مانند airbnb.com تبلیغ و معرفی می شود، با درخواست های فراوانی همراه است و گاهی اوقات،‌ اجاره خانه روستایی گران تر از اجاره خانه در مرکز پایتخت های اروپایی است.

اکنون که سریال ها و فیلم های معروف تصویر برداری شده در مناطق روستایی اروپا و آمریکا، پر مخاطب شده است (از بازی تاج و تخت گرفته تا خانه پوشالی)، بازدید از لوکیشن های فیلم برداری این فیلم ها با استقبال گسترده علاقمندان مواجه شده و تورهای گردشگری بسیاری برای تماشای این مکان ها راه افتاده است.

گردشگری فیلم (Film tourism) یکی از جنبه های نو ظهور صنعت گردشگری امروز دنیا تلقی می شود و مخاطبان بسیاری دارد و به کمک گردشگری روستایی آمده تا مناطق کم تر دیده شده بکر، به واسطه هنر هفتم،‌ شانس دیده شدن بیش تر و بهتر را داشته باشند.

روستایی که امروز به آن سفر می کنیم، روستای کهتویه شهرستان بستک در استان هرمزگان است. استان هرمزگان، یکی از دیدنی ترین استان های ایران بوده که ظرفیت های گردشگری و  سنتی و فرهنگی آن، متاسفانه برای خیلی از ایرانیان،‌ ناشناخته است. اگر می خواهید ببینید در هرمزگان چه خبر است،‌ فقط گفتار جزیزه هرمز را که چندی پیش ارائه کردیم مطالعه کنید.

بستک کجاست؟

بستک از شهرهای استان هرمزگان، با قدمتی تاریخی، در قدیم محلی برای استراحت کاروان‌ها بوده که این روستا، در آن جا قرار دارد. شهر بستک در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد که از شمال و غرب به استان فارس و از شرق و جنوب به استان هرمزگان متصل است.

این شهر مرکز شهرستان بستک به شمار می رود. موقعیت اقلیمی شهرستان بستک به علت نزدیکی به خلیج فارس و داشتن موقعیت کوهستانی، دارای ویژگی های اقلیمی مخصوص به خود بوده، با توجه به موقعیت منطقه دارای آب وهوای گرم وخشک در تابستان و سرد وخشک در زمستان است.

شهرستان بستک به علت نزدیکی به مدار خط السرطان دارای آب و هوای گرم و خشک به لحاظ تقسیم بندی اقلیمی قلمداد می شود. بر اساس اطلاعات موجود از ایستگاه جناح میانگین درجه حرارت در طول دوره آماری ۵/۴۹ درجه سانتیگراد وحد اقل مطلق آن صفر درجه سانتیگراد است.

اصولاً آب و هوای منطقه گرم است. بنابراین منطقه «گرمسیر» یا «گرمسیرات» نامیده شده‌است. قسمت اعظمی از روزهای سال گرمای هوایش از حد مطلوب ومورد نیاز یعنی ۲۵ درجه‌است. به طوری که حدود ۳۰۰ روز از روزهای سال از گرمای بیش از حد مطلوب برخوردار است. اغلب اراضی شهرستان بستک دارای قابلیت مرتعی است و مناسب‌ترین اراضی جهت استفاده‌های مرتعی و برداشت علوفه محسوب می‌شوند.

به همین خاطر توصیه می شود که برای سفر به این روستا، نیمه دوم سال را انتخاب کنید.

کُهتویه کجاست؟

کهتویه، روستایی زیبا با مردمانی اصیل در بخش جناح از شهرستان بستک استان هرمزگان است. این روستا، در شش کیلومتری شهر جناح واقع شده و اکنون کم تر از ۲ هزار نفر در آن زندگی می کنند. این روستا به خاطر آن که بین تل و تپه و ماهور قرار گرفته، کُهتویه نامیده می شود.

این روستا طبق نظر علی اکبر دهخدا، اسم خاص روستایی از دهستان های حومه بستک بوده که در شهر لار واقع است.

روستای کاهگلی زیبای قدیمی جنوب هرمزگان، فرصت خوبی را برای روستاگردی پاییزی فراهم می کند. در فاصله سی و پنج کیلومتری بستک، روستایی وجود دارد که در پهنای کوه واقع شده و تپه ماهور ها، آن را در آغوش خود دارند.

خانه ای بر فراز بلندترین تپه سر بر آسمان می ساید و دیگری در اعماق دره ای ژرف از دیده پنهان می شود، به همراه کوچه معبرهایی باریک و طولانی که هنگام عبور از فراز و فرودش گاه همسایه آسمان می شوی و گاه در اعماق سایه تپه ها و خانه ها فرو می روی، پر از احساس هیجان و شوق و گاهی ترس از این که مبادا بیفتی و زیر پایت فروریزد این احساس های شیرین در ذهنت عنوان «ماسوله» جنوب در توصیف این روستا را تداعی خواهد کرد .

گویی از فراز هر کوچه ای که گذر می کنی، کوچه دیگری در برابر ما خود نمایی می کند و گذر مردمانی مهربان و خنده رو که با لهجه شیرین خود، آدمی را به صفای منزل هایشان دعوت می کنند، به گونه ای که تا همه پس کوچه های آن را با اشتیاق تمام نظاره نکنی، سیر نخواهی شد .

این روستا، ویژه است، نه فقط بخاطر کباب هایش و معماری منظرش. بلکه چهره زیبا و متفاوت و نیمه پلکانی این روستا نسبت به روستاهای مجاور از یک سو و وجود مردمانی دوست داشتنی از سوی دیگر، ویژه بودن این روستا را رقم زده است .

معماری پلکانی در برخی از روستاهای کشور مشاهده می شود که از آن جمله می توان به ماسوله در شمال  و در شیلاندر در زنجان، کریک در یاسوج و سر آقا سید در چهار محال و بختیاری اشاره کرد. این روستا نیز از جمله روستا های پلکانی زیبای کشور محسوب می شود که یادآور کوچه پس کوچه های تنگ و باریک با پستی و بلندی های زیاد ماسوله شمال است.

مردمان کُهتویه بسیار مهمان نواز و دست و دل باز هستند و معمولا رفتار خیلی خوبی با گردشگرانی که با علاقه و آگاهی به اقلیم شان سفر کرده اند، داشته و آن ها را با حداقل امکانات، مهمان می کنند. گاهی اوقات با اصرار، گردشگران را به خانه های زیبا و با صفایشان دعوت می کنند تا او را با سبک زندگی اصیل و ساده و گرم خود آشنا کنند.

بافت روستا و معماری منظرش، بهترین فرصت برای عکس برداری و گشت و گذارهایی پیش از طلوع آفتاب است. هوای گرم  روستا هم چون دل مردمانش، روستا گردی  را در ساعات خاص امکان پذیر می کند تا از گرمای سوزان خطه جنوب، در امان باشید. بافت قدیمی و جدید این روستا، با یک کوه از یکدیگر متمایز شده که زیبایی خاصی را به این منطقه داده است.

در بخش قدیمی، کوچه های باریک بر روی بام خانه قرار دارد و بام یکی، حیاط خانه دیگری است. خانه های کاه گلی که شاید دیگر اثری از آن در خیلی از مناطق کشور نباشد، سبک زندگی مردمان خونگرم کُهتویه را با خود همراه کرده است.

تپه های اطراف این روستا، حال و هوای خاصی را به نوستالژیک بازان می دهد که نباید فراموش کرد! در این روستا، مسجدی زیبا قرار دارد که بازدید از آن معمولا توسط گردشگران انجام می شود. معماری زیبای این مسجد، یادآور برخی از مساجد کوچک در شهر های تونس، عربستان سعودی و امارات است.

در این روستای زیبا، آن چه بیش از همه در معرض دید عاشقان روستا گردی قرار می گیرد، هزاران درخت نخل تنومندی است که به صورت دیم عمل آمده و مناظر بکری را در این روستای پلکانی جذاب به تصویر کشیده اند.

برای عاشقان نخلستان گردی در جنوب، گردش در میان نخلستان های کُهتویه و تجربه خرماهای ایرانی در این منطقه، تجربه شیرین و شاید تکرار نشدنی باشد.

به واسطه رونق دامپروری  منطقه، گوشت در این روستا مرغوب  است و اگر کباب خوب می خواهید،‌ ماسوله هرمزگان این فرصت را برایتان فراهم می کند تا از گوشت محلی و رستوران آن جا استفاده کنید و نهار و شام خاطره انگیز را در این روستای پلکانی تجربه کنید.

گفته شده که اهالی روستا به خصوص زنان کدبانوی آن، مهارت زیادی در آشپزی داشته و غذاهای سنتی و اصیل ایرانی را به خوبی تهیه می کنند و به همین خاطر، کُهتویه، از کیترینگ های (آشپزخانه) منطقه برای مراسمات مذهبی و ملی و عمومی شده است. چلویی به نام بریانی با کباب خاص این منطقه، از جمله غذاهای معروف این خطه است که خوردن آن را در صورتی که به این مکان زیبا سفر کردید، توصیه می کنیم.

کباب کُهتویه هم چون کباب بناب، عاملی برای شهرت این منطقه در هرمزگان شده است. اگر به شهرستان هایی هم چون پارسیان، بندر لنگه و فار و بوشهر سفر کنید، برخی  از رستوران ها و کبانی های آن دیار، نام کباب کُهتویه را بر روی مغازه خود نصب کرده اند که نشان می دهد آوازه این کباب، فرا منطقه ای است.

در واقع نمونه بارز گردشگری غذا را می توان در این روستای پلکانی دید که عاملی برای شهرتش در میان شهرهای هرمزگان است.

سوغات کُهتویه

علاوه بر کباب این روستا، سوغات و صنایع دستی این منطقه نیز جالب توجه است. طبق بررسی های رسانه ای، هنرمندان روستا در کار خیاطی مهارت داشته و حتی طراحی و دوخت لباس های عروسی مراسماتی که در اطراف روستا برگزار می شود را به کُهتویه ای ها می سپارند.

بهترین لباس، بهترین قیمت و ترکیب را می توان در لباس هایی دانست که مردان و زنان خوش ذوق کُهتویه ای بر تن می کنند. قبلا گفتیم که تیمره، شهر سنگ و موزه سنگی ایران است اما در این جا نیز، هنرمندانش با کنده کاری بر روی سنگ ها، هنرهایی را رقم می زنند که نگاه هر بیننده ای را به خود جذب می کند.

از مسقطی و حلوا ارده و ادویه مخصوص کُهتویه می توان به عنوان سوغات از مغازه های روستا تهیه کرد و به همران نان محلی خوشمزه ای که «فلزن» نام دارد، تحفه ای برای دوستان و آشنایان برد. تحفه ای از روستای عشق و صفا.

روستا همان طور که گفتیم، جایی گرمسیر است و به همین خاطر، از نیمه دوم پاییز تا آخر زمستان، بهترین فصل برای سفر در این خطه زیبا در مناطق جنوبی کشور به شمار می رود. البته باید توجه داشت که مکان های اقامتی در این روستا در دسترس نیست ولی می توان در هتل های نزدیک بستک رحل اقامت پهن کرد.

البته شاید در روستا بعضا خانه های روستایی توسط اهالی به مدتی کوتاه به مسافران ارائه شود و برای همین، موسسات گردشگری هرمزگان می توانند در این زمینه مشاور خوبی برای کسانی باشند که قصد دارند خوابیدن در این خانه های خاص را تجربه کنند.

معماری روستا

معماری این روستا، جالب توجه است. معماری نیمه پلکانی در بافت قدیمی اش، شهرت آن را در هرمزگان افزایش داده و در سال های اخیر، شاهد حضور تورهای گردشگری در این منطقه هستیم. قدمت روستا در برخی منابع به بیش از ۴۰۰ سال نسبت داده شده است.

اما بر اساس نوشته های شرفا شرفایی، می توان دریافت که به واسطه بقایای نهر آب و حوضچه های ساخته شده از سنگ و ساروج و چاه های به جا مانده از قنات و خطوط میخی در این خطه، می توان از زندگی چند هزار ساله در این روستا گفت.

مردم روستا

مردم با صفای روستا، مردمانی کوچ کرده از دیار دیگر هستند. بعضی، روزی خود را از خلیج همیشه فارس بدست می آورند و برخی دیگر از راه دامداری و کشاورزی، امرار معاش می کنند. به واسطه شهرت گوشت این روستا، قصابی، بخشی از سبک زندگی مردان را تشکیل می دهد.

ریشه کلمات و ادبیات گفتاری مردمان کُهتویه شباهت زیادی به زبان پهلوی دوره ساسانی دارد. از مردمان شهیر روستا می توان به ملا علی کهنه اشاره کرد از وعاظ معروف بود.

چطور به کُهتویه برویم؟

سفر به کهتویه خیلی سخت نیست. مخصوصا برای عاشقان گردشگری در جنوب و به خصوص هرمزگان. اگر به بندرعباس رفتید، فاصله آن تا این روستا، تنها ۳ ساعت رانندگی و طی مسافتی حدود دویست و هشتاد کیلومتر است.

در سی و پنج کیلومری شهرستان بستک و هفت کیلومتری جناح، این روستا واقع شده است. در هرمزگان، هر جا که باشید و از هر فردی سوال کنید، راه رفتن به این روستای پلکانی زیبا را به شما نشان می دهد.

در چند سال اخیر، پروژه های عمرانی متعددی در بستک و این روستا انجام شده که تردد و بازدید از آن را آسان تر کرده است.

[منابع: خبرگزاری ایسنا، خبرگزاری ایرنا، اداره گردشگری هرمزگان ]