گزارش روزیاتو از هفته هنر دبی ۲۰۱۷

حضور ۹۴ گالری معروف دنیا از ایران و ۴۳ کشور در هفته هنر دبی

دبی، بهشت گردشگری عاشقان خاورمیانه، دیگر تنها مقصدی برای ورزش های آبی و سافاری و هتل گردی و پاساژ نوردی های عریض و طویل نیست. حضور بزرگان مد و لباس جهان در هفته طراحی دبی که در چند سال اخیر آغاز شده است در کنار نمایش کلکسیون هایی از آثار تاریخی برترین موزه های جهان در شهر آسمانخراش های امارات متحده عربی نشان دهنده عزم حاکمان دبی به تبدیل کردن نیویورک خاورمیانه به مقصدی برای هنرمندان است.

امسال، از یازدهم تا پانزدهم ماه مارچ، نمایشگاهی تحت عنوان Dubai Art به عنوان نخستین نمایشگاه هنری دبی در سال جدید میلادی آغاز به کار کرد که با استقبال گسترده هنرمندان از ۴۳ کشور دنیا همراه شد. در نمایشگاه امسال آرت دبی، ۹۴ گالری از ده ها کشور جهان از جمله ایران شرکت کردند و ۳۳ تابلو از نقاشان ایرانی، فروش میلیونی را تجربه کردند.

سرویس هنری روزیاتو امروز سری زده است به نمایشگاه هنر دبی تا با جزییات بیشتر این نمایشگاه آشنا شویم.

با دبی گردی امروز ما همراه باشید.

داستان دبی آرت: طوفان هنر در بیایان

دبی، مقصد گردشگری شماره یک خاورمیانه، ده سال است که تصویری جدید و نوین از خود به دنیا مخابره کرده است. روزگاری که تنها این کشور کوچک وسط بیابان های حاشیه خلیج همیشه فارس، مقصد ورزش های آبی و سافاری و رقص های روزانه و شبانه و محفلی برای کنسرت های ریز و درشت بود، تغییر کرده و دبی از دهه دوم قرن بیست و یکم،‌ چهره جدیدی از خود به نمایش گذاشته است.

اکنون بسیاری از هنرمندانی که حاضر نبودند تنها به هدف گردشگری و سیاحت، روانه این سرزمین داغ خلیج فارس شوند، حال با حضور حراجی های بزرگ دنیا در این شهر در کنار نمایش آثار مجسمه سازی، نقاشی، عکاسی و امثالهم، جشنواره ای از هنر معاصر و مدرن در دبی افتتاح شده است که هنرمندان را از سراسر جهان به این محل می کشاند.

نمایشگاه «آرت دبی» بزرگترین نمایشگاه هنری در خاورمیانه و آسیای جنوبی است. اینجا همچنین مکانی است که بزرگترین گالری ها از اروپا و آمریکا به این منطقه می آیند. اینجا محل ارتباط با خاورمیانه و آسیای جنوبی است. هر ساله مدیران موزه، مسئولان دنیای هنری و متخصصانی را می بینیم که از اقصی نقاط به دبی می آیند.

این نمایشگاه که به صورت سالانه برگزار می شود، هرسال روی یک موضوع یا جغرافیای خاص تمرکز می کند و در سال جاری نیز که از ۲۸ اسفند تا دوم فروردین برگزار می شود، هنر آسیای مرکزی و قفقاز را مورد بررسی قرار می دهند.

امسال، یازدهمین دوره آرت دبی در اواخر اسفند ۹۵، درهایی را روی عاشقان هنر مدرن باز کرد. میرنا ایاد،‌ مدیر جدید آرت دبی در مراسم امسال معرفی شد و مدیریت بخش بین المللی این جشنواره که با استقبال گسترده ای هم همراه بود، به پابلو دل وال ایتالیایی، سپرده شد. در این دوره، گسترده ترین حضور بین المللی هنرمندان و گالری ها را شاهد بودیم که از ۴۳ کشور دنیا آثار خود را به این شهر آورده بودند.

۹۴ گالری از ۴ قاره جهان در مراسم امسال حضور داشتند که از این تعداد، ۲۷ گالری برای نخستین بار شرکت می کردند. در آرت دبی ۲۰۱۷ میلادی، ما شاهد حضور هفتاد و نه گالری در دو سالن و یک مجموعه با نمایش آثار سی گالری در یک سالن بودیم. در آرت دبی مدرن نیز که چهارمین سال برگزاری آن تجربه شد، شاهد حضور هنرمندان عرصه Master modern از خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب قاره کهن بودیم.

در واقع Dubai International Fair Center، مجموعه تجاری بزرگی است که گالری های مهم دنیا در چند سال اخیر در آن حضو پیدا کرده اند. جالب است که بدانید، امسال ساختمانی از این مجموعه تجاری و هنری دبی توسط حراجی ساتبیز (Sotheby’s) که شعبه ای در دبی دارد خریداری شد و قرار است در حراجی ۲۵ آوریل (اردیبهشت ۹۶) که در لندن برگزار می شود،‌ همزمان آثار در دبی به نمایش عمومی در آید.

در مراسم آرت دبی امسال، مراسم افتتاحیه این ساختمان نیز برگزار شد. بررسی های رسانه ای نشان می دهد که در اردیبهشت امسال، شاهد نمایش آثار هنرمندان ایرانی همچون: منیر فرمان فرماییان، بهمن محصص، سهراب سپهری و منوچهر یکتایی هستیم. اتفاقا تصویر جلد کاتالوگ این حراجی بزرگ نیز با یکی از کارهای منوچهر یکتایی مزین شده است که در زیر مشاهده می کنید.

ایرانیان در آرت دبی ۲۰۱۷

گالری هایی مانند آب انبار، آژ، زیر زمین دستان خاک، آ، گالری محسن، گالری شهریور، گالری شیرین تهران و شیرین NY گالری های ایرانی شرکت کننده در Art Fair بودند.

گالری «فردا» در اولین تجربه حضور بین‌المللی خود نمایشگاهی تحت عنوان «۵ هنرمند» را در گالری «فاین‌آرت» دبی برگزار خواهد کرد.

این گالری نخستین حضور بین‌المللی خود را با برپایی نمایشگاهی تحت عنوان «۵ هنرمند» در دبی تجربه خواهد کرد. در این نمایشگاه حدود ۳۰ اثر از مهرداد فلاح، هانی نجم، فریبا میرسعیدی، سهیلا احمدی‌شمس و لیلا علیخانی روی دیوار رفت.

در این نمایشگاه که همزمانی آن با آرت‌‎فر دبی و حراج کریستی در امارات بر اهمیت آن افزوده است، سعی شده است که آثاری به نمایش درآیند که ضمن توجه به هنر ایرانی، تطابقی با هنر روز دنیا نیز داشته باشند. این نمایشگاه از ۱۸ تا ۲۸ مارس ۲۰۱۷ (۲۸ اسفند ۹۵ تا ۹ فروردین ۹۶) در دبی برپا شد.

در توضیح اثری که تصویرش را در بالا مشاهده می کنید آمده است:

نقاشی خط‌‌های احمدی هیچ محدودیتی به لحاظ تکنیکی ندارند، او با کمک ترکیب مواد مختلف نوعی ترک را در کار ایجاد کرده که بافت کویری حوزه زادگاهش را در ذهن تداعی می‌کند.

تونالیته رنگ‌هایی که وی در آثارش بکار گرفته، ملهم از رنگ‌هایی چون سیاه، سفید، قرمز و خاکستری است که در طبیعت شب کویر به چشم می‌خورد. نقاشی خط هایش بصورت فی البداهه خلق می‌شوند و از قبل روی روند کاریش فکر نمی‌کند، همه چیز براساس احساساتش در لحظه پیش می‌رود، الهام قلبی که شعر در وی ایجاد می‌کند منجر به خلق یک اثر می‌شود.

در این بین تکنیک آثار و متریال‌هایی که برای خلق یک اثر بکار می‌گیرد نیز بر حسب احساساتش در هنگام کار مشخص می‌شود. احساساتش در لحظه خواندن شعر او را به سمت استفاده از رنگ‌های مختلف سوق می‌دهد، رنگ‌ها و بافت‌های موجود در آثارش ملهم از آثار باستانی واقع در یزد و بافت قدیمی شهرهای اطراف آن است.

رنگ شب کویر یزد و بافت کویری نیز تاثیرات زیادی روی کارهایش گذاشته است. از این رو این بافت کویری را به گونه‌های مختلف می‌توان در آثار رصد کرد.

از دیگر آثار به نمایش درآمده در مجموعه ۵ هنرمند می توان به اثری از لیلا علیخانی است که در تصویر بالا مشاهده می کنید. در بیانیه این اثر آمده بود:

مجسمه‌های علیخانی روی برخی رفتارها، واکنش‌ها و عادت‌های ما ایرانی‌ها تأکید دارد و یک بررسی رفتارشناسی اجتماعی پشت آثار این نمایشگاه وجود دارد. او می‌گوید که از اینکه زندگی پایان می یابد نترسید، از این بترسید که زندگی را هیچگاه شروع نکرده‌اید.

زندگی از نبودی درونی آغاز می شود، از انجام کاری که از آن می ترسیم، از روبه رو شدن با آن. از عمل باز نمی ایستیم، اشتباه می کنیم اما دست نمی کشیم. مجموعه حاضر، مجموعه ای از کنش ها و ایدوئولوژی هائیست که در دامن اجتماع پرورانده شده و تعیین کننده ی مسیر زندگی هستند.

فضای فکری حاکم بر جامعه که هیچ تناسبی با درون ندارد در اجتماع کنونی حکم فرماست و تلاطم موجود در آن پذیرایی تک تک افراد خانواده را بر عهده گرفته، یک کششی قدرتمند که توانایی مقابله با آن نیست. این فضای فکری تعیین کننده ی رفتارهای موجود در خانواده و اجتماع است.

مهرداد فلاح، دیگر هنرمند ایرانی بود که در نمایشگاه هنر دبی اثری از ایشان به نمایش در آمد و در بالا مشاهده می کنید. در بیانیه اثر آمده بود:

میان سنت و نوآوری تضادی در کار است، سنت می خواهد همه چیز همان بماند که هست. نوآوری می خواهد هیچ چیز آنچنان که هست نماند. با این همه، از آمیزش سنت و نوآوری است که فرهنگ، در طول زمان، یگانه و استوار می ماند، در پرتو نوآوری است که فرهنگ پیش می رود و تکامل پیدا می کند.

اگر سنت در کار نمی بود، فرهنگ، همچون دود در باد، از هم می گسست، و اگر نوآوری در کار نمی بود، فرهنگ، همچون در آب مرداب، می گندید.

این همه، درباره هنر نیز بی کم و کاست درست است. چراکه هنر نمودی است از فرهنگ در هنر آنکه از هر گونه سنت می گسلد، بی ریشه می شود و آنکه نوآور نیست، مرتجع است.

تنها از آمیزش سنت و نوآوری است که هنر اصیل، چون نمودی از فرهنگ، آفریده می شود. و مهرداد فلاح از آثار خود آمیزه ای دلکش از سنت و نوآوری به ما عرضه می کند. او هنرمندی به راستی اصیل است.

فریبا میر سعیدی، دیگر شرکت کننده گالری در نمایشگاه هنر دبی ۲۰۱۷ میلادی بود که تصویری از اثر وی را در بالا ارائه کردیم.

در بیانیه اثر آمده است:‌

هنر همواره به عنوان بخشی از زندگی روزمره افراد و جزء دل مشغولی‌های آنان به شمار می‌رفته است. از سوی دیگر، با دور شدن هنر از زندگی مردم و قطع ارتباط زیبایی‌ شناسانه آن با گونه های انتزاعی هنر جدید، عموم شهروندان، دیگر از هنر به عنوان یکی از دل بستگی‌های روزانه خود نام نمی‌برند.

به علاوه، موافقت یا مخالفت با آن نیز دیگر برای اکثر مردم اهمیتی ندارد. بسیاری معتقدند که گذشت زمان در این باره قضاوت خواهد کرد. هرقدر که هنر غرب از نظم و قاعده و تناسب گریزان است، هنر شرقی و بویژه اسلامی، قاعده‌مند و تناسب ‌پذیر است.

نظم و هماهنگی حاصل از تکرار تناسبات وابسته به یک نقش هندسی، حامل پیام‌های معنوی و روحانی و قدرتمندی است که در روح و اندیشه بیننده رسوخ می‌کند. این روابط هندسی دارای یک زبان نمادین و ویژگی‌های روحانی هستند.

در آثار میرسعیدی، شما شاهد نقوش هندسی تاریخی و مرتبی هستید. این هنرمند با بهره‌گیری از نگارگری، خط و رنگ ایرانی قصد دارد هنر ایرانی را به ‌نمایش بگذارد. او کارهای سنتی با متریال، تکنیک و ابزار کار مدرن انجام داده است. تونالیته رنگ‌هایی که او در آثارش بکار گرفته، شرقی است و کاملا مشخص است که آثار وی را یک زن خلق کرده است.

هانی نجم با اثری که در بالا مشاهده می کنید در نمایشگاه هنر دبی ۲۰۱۷ شرکت کرد.

در بیانیه اثر آمده بود:

هانی نجم راوی چیزهایی است که افزون های بی رنگ ما را در طراحی هایش رنگین می کند از خاطرات گذشته ای محترم که هیچ دغذغه ایی در کار نبود جز بخشی از آدم بودن و ماندن و خیره در هنر و ادب و موسیقی، از تیرگی رها شدن.

آثار نجم، از همان لحظه نخست مخاطب را با تناقضاتی آشکار مواجه می کند. در آثارش، رگه هایی از طنز، هجو و اکسپرسیون را به شکلی توامان و بالقوه در خود دارد و این در حالی است که حالات چهره ها دارای لحنی جدی و منجمد است. پرتره های نجم روی هم رفته دارای جوهره ای است که می توان آن را با طراحی گرافیتی نیز مقارن دانست.

نگاهی از سر شوخ طبعی به همراه تمرکز روی شخصیت پردازی؛ به نحوی که جنس طراحی و لحن وی با توجه به کاراکتر افرادی آشنا و خاص تغییر نکرده و این مسأله بدل به نقطه قوت آثارش شده است. همچنین استفاده از وسیله ای به نام ماژیک به بیان اغراق آمیز این آثار دامن زده، ضمن اینکه نحوه هاشور زدن هانی به نوعی بر اساس سنت بزرگ طراحی و تاکیدی است بر آن.

در حالی که اجرا با وسواس و سخت گیری های آکادمیک چندان همراه نیست، به نحوی که گویی، طراح این پرتره ها یک هنرمند نائیواست که به شکلی شماتیک در اجزای صورت ها یا فواصل آنها اغراق می کند و حاصل آن نیز ما را با پرتره های کژدیسی شده که گاه پهلو به نقاشی کودکان می زند و گاه یادآور مجسمه های باستانی است، مواجه می کند.

گالری لیلا هلر با نمایش آثار بیل ویولا، رشید رعنا و همچنین آثاری از هنرمندان ایرانی از جمله شیوا احمدی، افروز عمیقی، رضا آرامش، شجاع آذری، شهرام کریمی، بهمن محصص، شیرین نشاط، لیلا پازوکی، سهراب سپهری، هدیه شفیعی و میترا تبریزیان در مراسم امسال حضور داشتند.

گالری فرجام تهران نیز به نمایش مجموعه ای از کارهای هنری عباس کیارستمی، کارگردان نامدار سینمای ایران پرداخت و گالری ایام نیز با نمایش آثاری از استاد افشین پیرهاشمی بسنده کرد.

در گالری میم، شاهد نمایش آثار کمتر دیده شده ای از سهراب سپهری هستیم و گالری ماین نیز،‌ میزبان آثاری از نسترن صفایی و فرناز ربیعی جاه بود.

دبی آرت (Dubai Art) و هفته هنر دوبی (Dubai Art Week) در مارچ ۲۰۱۷، روزگار داغی را پشت سر گذاشت و نسبت به سال های قبل موفق تر عمل کرد. استقبال گسترده از آثار هنرمندان ایرانی در مراسم امسال نشان داد که استقبال جهانی از آثار هنرمندان معاصر ایرانی در حدی است که کلکسیون داران و عاشقان گالری گردی جهان، عاشقانه به دنبال تماشای آثار هنرمندان کشورمان هستند.

در مراسم امسال، گالری های ایرانی که در مراسم حضور داشتند، توانستند فروش قابل توجهی را تجربه کنند که گالری Ag یکی از آن ها بود. نکته جالب توجه این بود که یکی از عکس های به نمایش در آمده توسط گالری Ag در مراسم دبی آرت ۲۰۱۷ میلادی، توسط گالری لویی ویتون آمریکا خریداری شد و شماری دیگر از آثار توسط موزه های پاریس خریداری گردید.

گالری محسن که یکی از هشت گالری ایرانی شرکت کننده در مراسم امسال بود، با یک غرفه دو نفره که به نمایش چیدمان مجتبی امینی با ابعادی بزرگ پرداخته بود، اثری به نام حلب حلب را به نمایش گذاشته بود که ۷۸ هزار دلار قیمت گذاری شده بود. مجموعه چیدمان عکس مهدی عبدالکریمی با قیمتی بین ۶ تا ۱۳ هزار دلار در این گالری به نمایش در آمد.

دوبی، کانون هنر و مد خاورمیانه

شهر رنگارنگ و مدرن دبی را باید اکنون پایتخت هنر و مد خاورمیانه دانست. در روزگاری که توجه به نمایش گسترده فرهنگ و هنر ایران در سطح بین المللی، در قد و قواره های فرهنگ و هنر و تمدن ایران نیست و روزگار گالری گردی و موزه گردی به عنوان فرهنگی در گردشگری شهر با استقبال هموطنان و مسئولان مواجه نشده است، متاسفانه باید شاهد رونق گرفتن هفته ها و جشنواره های هنر و مد و لباس در شهری با سابقه نیم قرن بود!

در آرت دوبی ۲۰۱۷، گالری فرانسوی دانیل تمپتون حضور موفقی را تجربه کرد. این گالری معروف فرانسوی ها، برای پنجمین بار پیاپی در نمایشگاه امسال حضور پیدا کرد. این گالری فرانسوی، در نمایشگاه امسال هنر دبی، آثاری از هنرمندان هندی مانند جیتیش کالات با مجسمه کوواریانس ۲۰۱۷ را به نمایش گذاشت.

مارتین دیکتر از گالری Up Stream از فرانکفورت آلمان که برای دومین بار در مراسم امسال شرکت کرده بود، مجموعه داران کنجکاو را یکی از قابلیت های نمایشگاه هنر دبی در سال ۲۰۱۷ میلادی می داند که سبب فروش آثار شده است.

این گالری دار فرانسوی، آثاری از هنرمندان ماجراجویی که محدودیت های فناوری را در نوردیده اند مانند رافائل روزندال (انتخاب انتزاعی) با قیمت ۹ هزار دلار و جان لینگه (مناظر فشرده) با قیمت ۶۵۰۰ دلار را عرضه کرد.

یکی از عوامل موفقیت آمیز در رونق گالری هنر دوبی را می توان در مدیریت مطلوب آن جستجو کرد. انتخاب گالری ها به صورتی انجام می شود که از هر ۴ نقطه دنیا، آثار گالری داران و کلکسیون داران در این منطقه از خاورمیانه در معرض دید عاشقان گالری گردی قرار بگیرد و شرکت کنندگان که از ده ها کشور جهان هستند،‌ شاهد تماشای هنر مدرن هنرمندان از سراسر گیتی باشند.

در آرت دبی ۲۰۱۷ میلادی، شاهد حضور آثاری از هنرمندان آمریکایی، اروپایی، آفریقایی و جنوب شرق و غرب آسیا هستیم. این تنوع در نمایش آثار هنرمندان خلاق جوان و پیشکسوت فقید و زنده جهان در آرت دبی نشان می دهد که جشنواره رنگارنگ از هنر مدرن، می تواند این منطقه را در سال های آینده به یکی از مقصدهای گالری گردی جهان تبدیل کند.

اینستاگردی در نمایشگاه آرت دوبی

امیدواریم نمایشگاه بین المللی هنر ایران نیز در سال های آینده طراحی و راه اندازی شود و پایتخت هنر خاورمیانه از دوبی به سمت کهن دیار ده هزار ساله هزار رنگ هزار نقش ایران عزیز تغییر جهت دهد.