راهنمای بقا: چگونه از حمله کوسه جان سالم به در ببریم؟

بی تردید حمله کوسه یکی از وحشتناک ترین کابوس های هر انسانی است؛ تصور اینکه در حال شنا با حمله یکی از خطرناک ترین درنده های اقیانوس مواجه شوید به اندازه ای ترسناک است که حتی شجاع ترین انسان ها حتی از فکر کردن به آن هراس دارند.

روزیاتو هفته گذشته نخستین گزارش از سری مطالب پایگاه اینترنتی لایف هکر درخصوص نحوه مواجهه با حمله حیوانات وحشی (چگونه از حمله سگ جان سالم به در ببریم) را منتشر کرد. همانطور که وعده داده بویم در این مطلب به هشدارها و توصیه های ایمنی در هنگام حمله یکی دیگر از درندگان وحشی یعنی کوسه خواهیم پرداخت.

واقعیت این است که کوسه ها نه از مزه گوشت انسان خوششان می آید و نه تمایلی به خوردن ما دارند؛ اما به دلیل دید ضعیف و هیاهوی عاشقان دریا و اقیانوس ممکن است ما را با میان وعده ای هیجان انگیز اشتباه بگیرند.

مهمترین توصیه برای مواجه نشدن با حمله کوسه ها این است که در آب هایی امن شنا کنید. چنانکه ریچارد پییرس، مدیر سابق “Shark Trust” تاکید دارد: تا حد امکان از شنا در دهانه رودخانه ها و کشتی های ماهی گیری خودداری کنید. عملیات ماهی گیری در هر اندازه و حجمی، مهمترین عامل جلب توجه کوسه ها است زیرا حتی قایق های کوچک ماهیگیری هم باعث پخش شدن خون و یا تکه های ماهی در دریا می شوند و این همان چیزی است که کوسه ها به دنبال آن هستند.

درست به همین دلیل است که توصیه می شود در اقیانوس ادرار نکنید و یا درصورت هرگونه آسیب و خونریزی بلافاصله به ساحل بازگردید. از سوی دیگر در ساعات اولیه بامداد و یا پایان شب از شنا کردن در دریا خودداری کنید، زیرا کوسه در این زمان ها حداقل دید را دارد و ممکن است شما را با طعمه اشتباه بگیرد.

بطور متوسط سالانه ۱۹ مورد حمله توسط کوسه ها در آمریکا گزارش می شود که بیشتر آنها نیز در ایالت فلوریدا اتفاق می افتند. از این تعداد تنها یک مورد، آن هم در هر دو سال منجر به مرگ می شود. (سالانه پنج حمله منجر به مرگ در کل دنیا اتفاق می افتد) اگرچه حمله کوسه موضوعی نیست که هر روز با آن مواجه شوید اما بر اساس آمار جدید، تعداد این حملات در حال افزایش است و طبعا بسیاری از دوست داران دریا و ورزشی های آبی مایل هستند درباره این موضوع بیشتر بدانند.

“اسپری ضد کوسه” یکی از ابزارهای دفاعی شما در هنگام مواجهه با کوسه محسوب می شود. این اسپری که عصاره ای مایع شامل بقایای متعفن و پوسیده کوشه است به شما کمک می کند در هنگام مواجهه با آن از شانس به مراتب بیشتری برای در امان ماندن برخوردار باشید.

آنچه اتفاق می افتد این است که کوسه با استنشاق بوی کوسه مرده، هیچ تمایلی برای نزدیک شدن و حمله به شما پیدا نخواهد کرد و ترجیح می دهد محل را ترک کند. اگرچه تجربیات شخصی حاکی از عملکرد بسیار موفق این اسپری ها دارد اما مشکل قیمت بسیار بالای آنهاست. مشکل دیگر بوی بسیار تند و آزاردهنده این اسپری هاست و استفاده از آنها به عنوان اقدامی پیشگیرانه می تواند روز تعطیل شما را خراب کند.

ابراز دیگر “حفاظ کوسه” است که با ایجاد میدان الکترومغناطیس مانع از نزدیک شدن کوسه به شما می شود. کوسه با برخورد به این میدان الکترو معناطیسی بدون اینکه آسیبی ببیند به سرعت از محل مورد نظر دور می شوند.

باز هم تکرار می کنیم اگرچه موثر بودن این ابزارها ثابت شده اما مشکل اصلی قیمت بالای آنها است. چیزی نزدیک به ۸۰۰ دلار (بیش از ۳ میلیون تومان) شاید برای تهیه ابزاری دفاعی آن هم برای یک تعطیلات معمولی کمی گران باشد. این وسائل عموما توسط غواصان حرفه ای و یا ماهی گیران تجاری مورد استفاده قرار می گیرند.

واقعیت این است که آسیبی که ما انسان ها به کوسه ها می زنیم به مراتب بیشتر از آسیبی است که ازجانب آنها متحمل می شویم. ما کوسه ها را برای غذا، روغن و پوست آنها شکار می کنیم و این درحالی است که کوسه ها هیچ گاه برای انتقام به انسان ها حمله نمی کنند.

اما اگر به هر دلیلی و در شرایطی که هیچ یک از این ابزارهای دفاعی را در اختیار نداریم با یکی از این درندگان خطرناک مواجه شدیم، چه باید کرد؟ پییرس معتقد است کلید در امان ماندن از حمله کوسه “حفظ خونسردی است”. کوبیدن دیوانه وار و از روی ترس دست و پا به آب تنها باعث هیجان بیشتر کوسه شده و آن را با سرعت بیشتری به سمت شما میکشاند. شاید کوسه واقعا نخواهد شما را بخورد اما همین دست وپا زدن ها از روی ترس او را کنجکاو می کند و به دلیل دید ضعیف این حیوان، امکان دارد شما را با یک ماهی بزرگ اشتباه بگیرد.

تراژدی ماجرا زمانی به اوج خود می رسد که بدانیم تنها راه کوسه برای از بین بردن حس کنجکاوی اش، استفاده از دهان و در واقع گاز گرفتن شما خواهد بود. بنابراین برانگیخن حس کنجکاوی کوسه، تنها به “حمله ای اکتشافی” از سوی این شکارچی بالفطره خواهد انجامید.

اگر توانستید خونسردی خود را حفظ کنید، پییرس چند توصیه برای شما دارد:

• رو به کوسه بی حرکت باستید و ارتباطی چشمی خود را با آن حفظ کنید. اگر می توانید از پشت به صخره ای مرجانی تکیه دهید و بی حرکت بمانید. کوسه ها “شکارچیانی کمین گر” هستند و اگر متوجه شوند از وجود آنها آگاهید ممکن است تمایل خود را برای نزدیک شدن به شما از  دست بدهند.
• اگر حس کردید کوسه در حال عبور از کنارتان است به دور خود حلقه بزنید. این حرکت شما را کوچک تر نشان می دهد و کوسه متقاعد می شود با رقیبی جدی در قلمرو خود مواجه نیست. صاف ایستادن در آب شما را به رقیبی بزرگ برای کوسه تبدیل خواهد کرد.
• به آرامی سعی کنید رو به عقب به سمت ساحل شنا کنید.

اما اگر کوسه به سمت شما حمله کرد، جورج بورگس از مرکز تحقیقات این آبزی در فلوریدا توصیه می کند، سعی کنید چیزی بین خود و کوسه قرار دهید. مثلا تخته شنا یا موج سواری و حتی جلیقه بادی. اگر کوسه در دسترس شما قرار گرفت به هر نقطه از بدن آن ضربه بزنید. این عمل کوسه را می ترساند و برای لحظاتی از شما دور می کند؛ زمانی که برای فرار به سمت ساحل نیاز دارید.

اگر کوسه شما را گاز گرفت و بنظر می رسد دست بردار هم نیست سعی کنید به چشم و یا آب شش آن ضربه زده یا آنها را محکم فشار دهید. این نقاط در کوسه بسیار حساس هستند و به احتمال زیاد بسیار باعث دور شدن حیوان از شما می شوند. بلافاصله خود را به ساحل برسانید و به مراکز درمانی مراجعه کنید.

در هفته های بعد با توصیه هایی متفاوت در هنگام مواجهه با دیگر حیوانات وحشی با ما همراه باشید.