همه آنچه باید درباره دریاچه خلیج فارس تهران، بزرگ ترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه بدانیم

از سافاری وحشت تا قایق سواری

در دنیای امروزی که سبک زندگی دیجیتالی شهروندان با شبکه های اجتماعی و پاساژ گردی ها و کسب و کار های عجیب اینترنتی عجین شده است، گردشگری شهری به خصوص موزه گردی و گالری گردی ها قدیمی، به حاشیه رفته اند.

گردشگری شهری شهروندان در اماکن و مراکز باستانی، فرهنگی و هنری شهر، حتی در پایتخت نیز آن طور که شایسته و بایسته هموطنان تهرانی است، صورت نمی گیرد و خیلی از هموطنان از بسیاری از برنامه هایی که در طول هفته در مراکز گردشگری مهم پایتخت روی می دهد، خبر ندارند.

ما در تهران، نگین کاخ های ایران (کاخ گلستان) را داریم که یکی از ۲۱ اثر ثبت شده ایران در فهرست یونسکو به شمار می رود. ما در اطراف تهران دنیای گردشگری زیر زمینی عجیبی داریم که شاید در کنار کم تر پایتختی در دنیا چنین فرصت هایی وجود داشته باشد.

ما در تهران، موزه ایی داریم که شاهکارهای هنر معاصر ایران و جهان را در خود جای داده است. ما در تهران، خانه ای داریم که گران قیمت ترین خانه جهان است و یکی از برترین موزه های باستان شناسی جهان، همین جا در نزدیکی میدان امام خمینی تهران قرار دارد. جایی که قطب گردشگری پایتخت است و از میدان مشق تا موزه ملی ملک و آبگینه، در اطراف آن جای گرفته است.

پایتخت ۲۳۰ ساله ایران، ظرفیت های گردشگری فراوانی دارد که پاییز گرد ها می توانند از این ظرفیت که بعضا در سرویس گردشگری روزیاتو معرفی می شود، هم چون رستوران ها و کافی شاپ هایش استفاده کنند.

امروز می خواهیم درباره یکی از ظرفیت های گردشگری شهر صحبت کنیم که باز هم مشاهده می شود که خیلی از شهروندان تهرانی و حتی بسیاری از هموطنانی که به قصد تفریح و آموزش و کسب و کار به پایتخت مراجعه می کنند، خبری از آن ندارند.

امروز می خواهیم درباره بزرگ ترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه صحبت کنیم. جایی همین نزدیکی ها. انتهای اتوبان همت. نزدیک پارگ چنگلی چیتگر. جایی که چند هکتار زمین، دریاچه ای بزرگ و زیبا را در معرض دید شما در همین تهران شلوغ دود آلود به نمایش  می گذارد.

تهران، اکنون دارای یک دریاچه بزرگ است که شهدای خلیج فارس نام دارد. برای دیدن خلیج فارس تهران،‌ با ما در این گزارش جالب همراه باشید.

دریاچه خلیج فارس تهران کجاست؟

از نظر مکانی، دریاچه خلیج فارس تهران، در شمال پارک جنگلی چیتگر، یکی از بزرگ ترین پارگ های جنگلی ایران قرار دارد که از قدیمی ترین بوستان های پایتخت نیز قلمداد می شود. وقتی شما به چیتگر بروید برای دوچرخه سواری های پاییزی آخر هفته، از دور، دریاچه خلیج فارس قابل مشاهده است.

جنوب دریاچه، آزاد راه تهران کرج است و شمال آن نیز، بزرگ راه همت و غربش نیز، بافت مسکونی شهرداری منطقه ۲۲ تهران قرار دارد.

دریاچه شهدای خلیج فارس تهران (Chitgar Lake) به مساحت یک صد و چهل هکتار، در غرب تهران قرار گرفته است و بزرگ ترین دریاچه مصنوعی ایران به شمار می رود. این منطقه، در چند سال اخیر به سرعت رشد کرده و امکانات تفریحی و رفاهی متنوعی در آن برای علاقمندان به تهران گردی و ورزش های آبی ایجاد شده است.

قرار است در کنار این دریاچه، مجتمع های تجاری بزرگی نیز احداث شود تا افرادی که برای تفریح به این منطقه دور از مرکز شهر می آیند،‌ از امکان خرید در مجتمع های تجاری مدرن و هم چنین استفاده از رستوران هایی در ارتفاع با چشم انداز رویایی دریاچه نورانی خلیج فارس در شب بهره مند شوند.

شاید این رستوران ها بتوانند در آینده، رقیبی برای بزرگ ترین رستوران گردان جهان که در برج میلاد تهران و در ارتقاع ۳۰۳ متری قرار دارد،‌ باشند.

دریاچه خلیج فارس در منطقه ۲۲ شهرداری تهران قرار دارد که مملو از مال ها و مراکز تجاری عریض و طویل معروف پایتخت است.

این منطقه در طرح تفصیلی تهران به عنوان قطب گردشگری تهران مطرح شده است تا نیازهای رفاهی شهر تهران را برطرف سازد که بر همین اساس پروژه های بسیاری از جمله آبشار تهران، دریاچه مصنوعی چیتگر، محور چهار باغ، بوستان جوانمردان ایران، شهربازی هزار و یک شهر (تهران لند)، تهران مال، پارک آبی چیتگر، پردیس سوارکاری، تله کابین و مونوریل چیتگر در این منطقه در حال ساخت و تکمیل است.

با وجود پارک‌ های جنگلی چیتگر، خرگوش دره، لتمال کن و جهت وزش باد در تهران که عموما غربی-شرقی است این محدوده از تهران آب و هوای پاکیزه و مطلوب تری نسبت به دیگر مناطق تهران دارد و به نظر می رسد ظرف یک دهه آینده، یکی از مناطق مهم پایتخت و حتی ایران باشد.

این پارک آبی دارای ۱۲۰ هکتار مساحت خشکی است که برای امور تفریحی و رفاهی در نظر گرفته شده و منبع تامین آب آن، از رودخانه کن اعلام شد. به واسطه سیکل بسته و ایزوله ای که برای سامانه انتقال آب،‌ شهرداری تهران در نظر گرفته است، هیچ گونه آب دیگری وارد دریاچه نخواهد شد.

این دریاچه به واسطه قرار گرفتن در مسیر باد های غربی-شرقی، یکی از مکان های مهم برای تلطیف هوای پایتخت دود آلود تهران به خصوص در نیمه دوم سال است که آلودگی، امان را از پایتخت نشین ها گرفته و تجربه متعدد تعطیلی مدارس و ادارات در طول نیمه دوم سال، خود نشان دهنده این واقعیت تلخ است.

چشم انداز های زیبا و منحصر به فردی که در دریاچه خلیج فارس در دسترس علاقمندان به ورزش های آبی است،‌ فرصتی برای گردش ارزان و با کیفیت در طول هفته را برای شهروندان فراهم می کند.

تاریخچه دریاچه

تاریخچه این دریاچه به چند سال پیش باز نمی  گردد. طرح ساخت  آن به تدوین نخستین طرح جامع شهر  تهران که در سال ۱۳۴۷ تصویب شد، مرتبط است. جایی که قرار بود دریاچه احداث شود، اما به واسطه مشکلاتی فنی و بودجه ای، عملی  نشد. در پیش مطالعاتی که برای احداث آن در دهه هشتاد شمسی توسط مشاور شهرداری تهران انجام شد، ابهامات و مشکلات طرح آسیب شناسی شد و در نهایت، حوزه معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران تصمیم گرفت تا عملیات ساخت را به سازمان مهندسی و عمران شهر تهران تفویض کند.

شرکت آرماتور پردیس، به عنوان مدیریت تخصصی این پروژه آبی انتخاب شد و از مهر ماه سال ۱۳۸۹، عملیات اجرایی پهنه آب گیر آغاز شد. ۲ سال بعد نیز عملیات اجرای پهنه ساحلی دریاچه آغاز شد و شرکت هایی از جمله شرکت سابیر  و شرکت مهندسی سد تونل پارس در ساخت آن مشارکت داشتند. آخرین خبر ها از فعالیت های شرکت آرماتور پردیس را در این نشانی دنبال کنید.

فاز نخست دریاچه با حضور مسولان شهری در اردیبهشت ۱۳۹۲ (اواخر دولت احمدی نژاد) افتتاح شد و از آن زمان تا کنون، میلیون ها گردشگر داخلی و هزاران گردشگر خارجی از امکانات آبی، تفریحی و رفاهی آن بهره مند شده اند.

فاز دوم پروژه دریاچه خلیج فارس نیز در راستای ایجاد جزایر آبی و هم چنین پارک آبی و راه اندازی مونوریل چیتگر، در دستور کار قرار دارد.

مجموعه دریاچه خلیج فارس، در مساحتی به وسعت دویست و شصت کیلومتر قرار دارد که نیمی از آن به دریاچه اختصاص دارد. قطر دریاچه چیتگر بیش از ۱۸۰۰ متر و محیط ساحلی پیرامون، بیش از ۴۰۰۰ متر است.

چالش هایی که دریاچه خلیج فارس با آن رو به رو بود

علاوه بر انتقاد هایی که به سیستم تامین آب دریاچه صورت می گرفت، معضل بوی نامطبوع و تغییر رنگ آب دریاچه خلیج فارس، از جمله مسایلی بود که با انتقاد فعالان محیط زیست همراه شد. به تازگی با رها سازی هزاران قطعه ماهی کپور، بخشی از این معضلات حل شده است.

اگر همین امروز به دریاچه بروید، نه از بوی نامطبوع خبری است و نه رنگ کدری در آب مشاهده می کنید. اضافه شدن فواره و تصفیه خانه به این مجموعه، در چهره مطلوب آن موثر بود. شاید به همین خاطر باشد که سال گذشته شاهد حضور  پرندگان مهاجر در این دریاچه بودیم که معمولا در فصل پاییز رخ می دهد.

برای همین است که توصیه می شود در پاییز ۹۵، تجربه های تهرانگردی خود را با سفر به دریاچه خلیج فارس کامل کنید.

چه طور به دریاچه خلیج فارس برویم؟

این سوال مهمی است. اگر با ماشین شخصی قصد عزیمت دارید، توصیه می کنیم که وارد بزگراه همت غرب شده و سپس به خروجی شهید خرازی رفته و از این خروجی، دریاچه خلیج فارس قابل رویت است. بقیه مسیر را تابلو های راهنمای موجود، در خدمات شما هستند.

مسیر بعدی استفاده از بزرگراه آزادگان شمال است که وقتی وارد خروجی شهید خرازی می شوید، خروجی دریاچه روبروی  شما قرار دارد.

اگر وسیله نقلیه ندارید و قصد دارید با وسایل نقلیه عمومی سفر کنید، توصیه می کنیم که به پایانه اتوبوس صادقیه رفته و با استفاده از اتوبوس شهرک دریا، خود را به دریاچه خلیج فارس برسانید. البته از اتوبوس جنب مترو چیتگر نیز می توانید برای رفتن به دریاچه استفاده کنید. اگر سمت خیابان شریعتی و میرداماد و تجریش هم هستید، کافیست به سه راه ضرابخانه، پایین خیابان میرداماد رفته و از ان جا، اتوبوس های BRT مترو چیتگر را سوار شده و سپس با اتوبوس دیگری به دریاچه بروید.

اگر عاشق مترو سواری هم هستید، بهترین راه ممکن، رسیدن به ایستگاه مترو چیتگر و استفاده از پایانه اتوبوس آن برای سفر به شهرک شهید باقری و دریاچه خلیج فارس تهران است.

امکانات دریاچه خلیج فارس تهران

از جدید  ترین امکانات این مجموعه می توان به ساحل سنگی اشاره کرد که فضای جالب و نوستالژیکی را برای شهروندان فراهم کرده است تا بتوانید بدون جوراب و کفش، روی این ساحل سنگی پر آب راه رفته و حال و هوایی تازه کنید. این ساحل سنگی در بخش شمالی دریاچه مشاهده می شود و می توانید تا نزدیکی آب بروید. اما مراقب باشید که صدای نگهبانان در نیاید که با کسی شوخی ندارند!

پارگینگ، زمین بازی و رستوران های بزرگ و کوچک در کنار دست فروش ها و بلالی ها و بستنی فروش ها، از جمله خدمات این مجموعه به شمار می رود که در کناب آب نمای موزیکال و سرویس های بهداشتی و نمازخانه، در اختیار بازدید کننده گان قرار دارد.

علاوه بر این ها، دریاچه خلیج فارس تهران امکانات فراوانی برای تفریح دارد. محیطی زیبا برای گردشگری روزانه و آخر  هفته مخصوصا برای پیاده روی در کنار ساحل و حتی راه رفتن بر روی ساحل ماسه ای زیبایش که اخیرا طراحی شده است. اسکله قایق رانی برای قایق سواری پارویی و موتوری  که برای عاشقان ورزش های آبی، به نوعی کیش را به تهران آورده است.

یکی از قابلیت های این پارک، نزدیکی با مراکز تفریحی غرب تهران از جمله مجموعه ورزشی آزادی، پردیس اسب سواری، آبشار مصنوعی تهران، پارک جنگلی چیتگر  و پارگ ارم است که فرصت های گردشگری شهری متعددی را در اختیار گردشگران قرار می دهد.

در دریاچه، ماهی های فراوانی رها سازی شده که غذا دادن به آن ها ممنوع است. مرغ های دریایی که در این منطقه در یکی دو سال اخیر رها سازی شده اند، حال و هوای یک دریاچه واقعی را در معرض دید بازدید کننده گان قرار داده که اتفاقا در برخی از فصول سال نیز، میزبان پرنده گان  مهاجر داخلی و بین المللی نیز  می شود.

در دریاچه چیتگر هر نوع ورزش آبی به واسطه عمق دریاچه و وسعتش امکان پذیر است. تامین بیش از هشتاد درصد آب دریاچه از رودخانه کن و بقیه از آب های میان سطحی بوده و اتفاقا از آب خود دریاچه نیز برای تامین قسمتی از آب مورد نیاز آبیاری فضای سبز چیتگر هم استفاده می شود.

انجمن بین المللی مدیریت پروژه (IPI) که صادر کننده گواهی نامه (PMP) است،‌در بازدید سال ۹۴خود از این پروژه آبی خاک پایتخت، آن را در فهرست ۱۰ پروژه برتر جهان در سال ۲۰۱۵ میلادی  International Project Excellence Award قرار دادند که جای افتخار برای امور صنعتی شهری دارد.

قایق سواری را فراموش نکنید

اگر به دریاچه چیتگر  می روید، قایق سواری مفرح را فراموش نکنید. این فقط دریاچه خلیج فارس تهران نیست که برای شما فرصت قایق سواری در تهران را فراهم می کند، بلکه در بوستان رازی و برخی از پارک های  شهر تهران نیز می توانید از فرصت قایق سواری روی دریاچه های مصنوعی کوچک استفاده کنید.

البته دریاچه خلیج فارس به عنوان بزرگ ترین دریاچه مصنوعی ایران، فرصت قایق سواری فراموش نشدنی را به شما در تهران می دهد. استفاده از جت اسکی و دیگر ورزش های آبی هنوز در دریاچه توسعه داده نشده که در آینده نزدیک به جمع فعالیت های آن افزوده خواهد شد.

دو اسکله قایق سواری در کنار دریاچه چیتگر به چشم می  خورد که یکی در بخش جنوب غربی و دیگری در قسمت شمالی واقع شده است. اسکله جنوبی به ورودی اصلی مجموعه نزدیک تر بوده و شما می توانید با مراجعه به آن و تهیه بلیط، هم از قایق سواری انفرادی و هم جمعی استفاده کنید.

قایق های پدالی دو نفره و چهار نفره از جمله خدماتی است که در اختیار مخاطبان قرار دارد. قایق های موتوری با ظرفیت شش نفر نیز  شما را در این دریاچه ۱۲۰ هکتاری ، به مدت ۳۰  دقیقه می گرداند. هزینه سی دقیقه قایق سواری در آن جا حدود ۲۰ هزار تومان است که لذت بخش بوده و به نظر می رسد به قیمت یک عدد پیتزا بیارزد!

 امکانات غیر آبی دریاچه

در این دریاچه، فروشگاه هایی متعددی وجود دارد که نوشیدنی ها و خوردنی های ایرانی و فرنگی را در اختیار کافی شاپ باز ها قرار می دهد. در بخش ساحلی، دو مجموعه بازی بزرگ واقع شده که از آن جمله می توان به سافاری وحشت، اسکیت یو شکل و هرم هیجان نام برد.

پیست دوچرخه سواری و سرزمین بازی نیز از جمله خدمات مجموعه به گردشگری تهرانی است. قسمت شمال شرقی دریاچه، چرخ و فلک با چشم انداز زیبایی از دریاچه مشاهده می شود که در کنارش وسایل بازی کودکان و نوجوانان مانند پیست پرواز و ماشین کوبنده قرار دارد.

سافاری وحشت، نخستین سافاری وحشت در مکان های گردشگری کشور است که در این مجموعه تعبیه شد. جایی که شما باید تونل وحشتی را پیاده طی کرده و در طول مسیر، با صحنه های ترسناکی که یادآور تونل وحشت پارک ارم تهران بود،‌ مواجه می شوید. جایی جالب برای کودکان و نوجوانان که با ۱۰ هزار تومان در دسترس است. اره برقی انتهای مسیر، فیلم باز های حرفه ای را یاد سکانس هایی از فیلم اره ۷ می اندازد!

اسکیت u شکل نیز از جمله خدمات این مجموعه است. فضایی جالب که برای اسکیت سوار ها و عاشقان هیجان و ماجراجویی های این چنینی، امکانات خوبی را تدارک دیده اند. شما می توانید با پرداخت ۱۰ هزار تومان به مدت نیم ساعت از این فضا استفاده کنید.

در پشت این مجموعه اسکیتی که به نظر می رسد در اکثر بوستان های شهر تهران قرار دارد، مجموعه ای سر پوشیده دیده می شود که مربوط به بازی کودکان است. هر بازی در آن، بهای خاص خود را دارد که باید پیش از بازی تهیه کنید. در هر بازی اگر برنده شوید، جایزه ای به شما اختصاص داده می شود.

دکه ای در این مجموعه قرار گرفته که در صورت برنده شدن، می توانید مجموعه امتیاز های خود را به دکه داده و جایزه هم سطح امتیاز های حاصله را دریافت کنید.

کرایه ساعتی دوچرخه در مجموعه دریاچه خلیج فارس تهران از جمله امکانات  مفرح آن به شمار می رود که با پرداخت شش هزار تومان امکان پذیر خواهد بود.

سینما ها و پیست پرش

در ضلع شمالی دریاچه، امکاناتی از جمله سینما و پیست پرش تعبیه شده است. سینما هرم هیجان،‌ از جمله سینماهای شش بعدی بوده که وقتی از ارتفاع دو متری بالا بروید و در صندلی قرار بگیرید، پله ها جمع شده و با انتخاب خود، فیلمی را تماشا می کنید هیجان آمیز! با ۱۰ هزار تومان، از این سینمای عجیب اما جالب می توان استفاده کرد.

نخستین پیست پرش در آسمان در دریاچه خلیج فارس تهران ارائه شده است. البته نمونه ای از آن در بوستان نهج البلاغه تهران نیز در دسترس شهروندان تهرانی قرار دارد. با انتخاب یک تیوب می  توانید بر روی سرسره ای قرار گرفته و پس از سر خوردن و طی مسیر ده متری، روی تشک بادی پرتاب شوید. تفریحی جالب برای همه اقشار که ۱۰ هزار تومان قیمت دارد.

بزرگ ترین چرخ و فلک ایران نیز در این دریاچه اخیرا نصب شده که برای چند دور، ۷ هزار تومان پرداخت می کنید.

در این مجموعه، فرصتی برای پیک نیک های آخر هفته ای نیز فراهم است. هم چون بوستان جوانمردان، بوستان نهج البلاغه، بوستان رازی و ده ها بوستان بزرگ  و کوچک تهران که قبلا در روزیاتو معرفی کردیم، آلاچیق های زیبایی در اطراف دریاچه خلیج فارس تعبیه شده است.

پوشش گیاهی متنوعی برای بخش ساحلی در نظر گرفته اند که درختان کاج و سرو و اقاقیا در ان به چشم می خورد. در بخش جنوبی دریاچه، آلاچیق هایی به صورت میز و صندلی قرار دارد که چشم انداز خوبی از دریاچه دارند.

اگر در این منطقه باربیکیو کردید، مراقب حفاظت از محیط زیست باشید. عکاسی در روز و در شب در این مجموعه زیبایی دریایی خشکی غرب تهران، از جمله اتفاقاتی است که بهتر است در نظر داشته باشید، اما پیش از آن، اصول عکاسی در روز و در شب را در نظر بگیرید. دیدن پرندگان مهاجری که هر از گاهی به دریاچه می آیند، از دیدنی ترین اتفاقاتی است که در این مجموعه تجربه خواهید کرد.

در واقع گردش در این دریاچه، تجربه لمس واقعی طبیعت در غرب تهران بوده که اکنون برای تهران گردی های پاییزی فراهم شده است.

چند توصیه

۱- مراقب باشید غذا دادن به حیوانات مجموعه، با مخالفت مسئولان دریاچه مواجه نشود.

۲- این محیط مصنوعی است. در حفظ محیط آن کوشا باشید.

۳- دریاچه بیش از ۱۰ متر  عمق دارد. از شوخی های بی جا در قایق  های انفرادی و گروهی پرهیز کنید.

۴- از شهرداری تهران انتظار می رود پرتال جامعی چند زبانه و چند رسانه برای معرفی ظرفیت های گردشگری و فرهنگی و هنری این مجتمع بزرگ غرب پایتخت، طراحی و راه اندازی کند. اطلاعات ارائه شده در درگاه شهرداری منطقه ۲۲ کفایت نمی  کند.

۵- به دلیل آن که هنوز  میلیون ها شهروند تهران و گردشگران ایران، از این ظرفیت آبی در غرب پایتخت بی اطلاع هستند، برند سازی برای آن در دستور کار سازمان میراث فرهنگی و شهرداری تهران قرار بگیرد.

۶- راهنمایی هایی برای اطلاع رسانی دو زبانه به گردشگران خارجی که به این منطقه سفر  می کنند، در دسترس باشد.

۷- امکان خرید اینترنتی بلیط مجموعه های مختلف این مرکز آبی تفریحی تهران، ایجاد شود و ظرفیت هایش در شبکه های اجتماعی داخلی و بین المللی و هم چنین داخل متروی شهری تهران، تبلیغ و معرفی گردد.

امیدواریم از این تهران گردی جالب پاییزی لذت برده باشید.

[ منابع: شهرداری تهران، خبرگزاری ایسنا. همشهری آنلاین ]