گشتی در زیباترین ییلاق گیلان؛ دیلمان

گیلان، خطه زیبایی از سرزمین های شمالی ایران پهناور و چهار فصل است که بخشی از تاریخ این مرز و بوم پر افتخار را در خود جای داده و در یکصد سال اخیر، یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری در ایران بوده و خواهد بود.

در گیلان، در هر فصل سال، عظمتِ خالق گیتی را می توان در جنگل ها و کوه های این منطقه شاهد بود، جایی که به اندازه بیابان های ایران زیبا و به اندازه دنیای شگفت انگیز زیر زمینی ایران، تاریخی، باستانی و رازآلود است.

از سوباتان تا مازیچال و فیلبند، گیلان با جذابیت های طبیعی و فرهنگی و تاریخی خود، میزبان مهمان نواز و سخاوتمندیست که نه تنها ایرانیان بلکه گردشگران خارجی که به این بخش کشور سفر می کنند را نیز عاشق و دلباخته خود می کند.

ما در کشوری خشک و نیمه بیابانی زندگی می کنیم و نگین های سرسبز شمالی از جمله گیلان و مازندران، میراث سر سبزی است که در اختیار نسل امروز قرار گرفته و برای حفاظت از آن باید از هیچ کوششی فرو گذار نکنیم. اگر روند حمایت و حفاظت از جنگل های استان های شمالی ایران ادامه پیدا نکند، نیمه دوم قرن بیست و یکم شاهد بیابان هایی در نقاط شمالی کشور خواهیم بود.

مناطق سر سبز شمال، جذابیت های فراوانی دارد که برخی، برای میلیون ها ایرانی ناشناخته و غیر آشنا مانده است. در سرویس گردشگری روزیاتو تلاش می کنیم تا نقاط کم تر شناخته شده سرزمین ایران در قالب گفتارهایی مصور و جامع ارائه شده تا در فصول مختلف سال، پیشنهاد هایی برای ایرانگردی در اختیار مخاطبان گرامی قرار دهیم.

گزارش امروز، سفری داشته به یکی از زیبا ترین ییلاق های شرق گیلان. جایی که دست هنرمند خالق گیتی،‌ روی بوم گیلان، نقشی زده کارستان که جز زیبایی و عظمت، چیز دیگری نمی توان دید و به قول سعدی شیرین سخن:  از دست و زبان که برآید، کز  عهده شکرش به در آید.

جادوی سحرانگیز جنگل های انبوه، آبشار معروف لونک، رودخانه همراه مسیر، یال های جنگلی و مناظر مه گرفته و قامت بلند و زیبای درختان راش و توسکا تا عمق جان هر مسافری نفوذ می کند و این جاذبه های بهشتی، گویی فرد را برای همیشه برای دیدن شگفتی های طبیعی و به یاد ماندنی این جنگل های سرسبز دیلمان فرا می خواند

جایی که قدمتش بیش از ۵ هزار سال است و این ادعا هم بر اساس مهر استوانه ای کشف شده در منطقه بوده که قدمتش به هزاره سوم پیش از میلاد باز می گردد. مهری که از هزارن اثر باستانی یافت شده در منطقه است و گواهی تاریخ سترگ این خطه گیلان می دهد.

جایی که بنا به گفته نماینده اش در مجلس شورای اسلامی، به فراموشی سپرده شده است. . .

جایی که جاده های زیبایش، زخمی عبور  کامیون های سنگین دود آلود شده است . . .

دیلمان در ادبیات

دیلمان، منطقه ای در شمال کشور است. این نام را با منطقه دیلم در جنوب بوشهر اشتباه نگیرید. وقتی صحبت از دیلم و دیلمان می شود، ناخودآگاه، شعری از شاعر بزرگ معاصر، ملک الشعرای بهار به ذهن می رسد که هم از سپید رود می گفت و هم از دیلم:

هنگام فرودین که رساند ز ما درود؟                  بر مرغزار دیلم و طرف سپیدرود

کز سبزه و بنفشه و گلهای رنگ رنگ                 گویی بهشت آمده از آسمان فرود

دریا بنفش و مرز بنفش و هوا بنفش                جنگل کبود و کوه کبود و افق کبود

جای دگر بنفشه یکی دسته بدروند                   وین جایگه بنفشه به خرمن توان درود

بهار، به خوبی وصف خطه سر سبز شمال را کرده است و از دیلم تا سپید رود، جشنواره ای از گل و رنگ و زیبایی را به تصویر کشیده است. آری در خطه دیلمان، بنفشه می توان به خرمن درود . . .

سفیدرود دومین رود بلند ایران و بزرگ ترین رود شمال کشور محسوب می شود. در واقع از ترکیب دو رود شاهرود و قزل اوزن که در شهر منجیل به هم می‌پیوندند شکل می‌گیرد و تا ریختن به بزرگ ترین دریاچه جهان (دریاچه خزر) عرض استان گیلان را طی می کند؛ و از منجیل تا ساحل دریا همه جا سفیدرود به سمت شمال شرقی جاری و جریانش سریع و مقدار آب آن زیاد است.

از سد سفیدرود تا گندلان بستر آن بین دو کوه و بسیار باریک و از این نقطه به بعد دلتای وسیعی با شاخه‌های زیاد تشکیل داده شاخه اصلی آن پس عبور از شهرستان رودبار، شهرستان رشت، شهرستان آستانه اشرفیه در پارک ملی بوجاق به دریای خزر می‌ریزد.

خلاصه با این همه زیبایی و عظمت که در وصف گیلان و جذابیت های طبیعیش در ادبیات معاصر  کشور  مشاهده می کنیم، گشتی در گیلان، خالی از لطف نیست. مخصوصا به دیلمان که از جمله نقاط کم تر شناخته شده برای ایرانی ها، حتی عاشق طبیعت گردی در مناطق شمالی کشور است.

دیلمان کجاست؟

دیلمان فعالی، با حدود هزار کیلوتر مربع وسعت، ۷۲ پارچه آبادی دارد و در سلسله کوه های البرز، جا خوش کرده است. این منطقه خیلی تاریخی است. گفته شده که نخستین تجربه غارنشینی انسان و حتی کشف آتش، در دیلمان صورت گرفت و اختراع سلاح های فلزی نیز تاریخچه ای در این خطه سر سبز رویایی دارد.

با این حال، دیلمان را باید زیباترین منطقه ییلاقی شرق گیلان دانست و گرسماسر را زیباترین ییلاق ایران. گویی خداوند، این جا را نقاشی کرده است و دست خدا، جشنواره ای از رنگ و زیبایی را در این منطقه گیلان، به تصویر  می کشد.

دیلمان یکی از بکرترین مناطق ایران است که آب و هوای سرد کوهستانی داشته و چشمه های فراوانی در آن جریان دارد. این منطقه از دو بخش دیلمان و پیرکوه تشکیل شده و از شمال به رشته کوه البرز و از شرق، به قله درفک منتهی می شود.

اگر  اکنون به دیلمان سفر کنید، کوه پر برف درفک، نظر شما را به خود جلب می کند. این کوه در غرب دیلمان بوده و از نظر غارنوردی و کوهنوردی،‌ خصوصیت های منحصر به فردی دارد. دو غار  معروف در این کوه بوده که یکی از آن ها قندیل های یخی و دیگری به اشکالی شبیه انسان و حیوانات است.

این جا سرزمینی  است آراسته به چشمه سار های فراوان و زمین های حاصل خیز و منابع طبیعی سرشار و جنگلی انبوه و دست نخورده.

دیلمان یعنی چی؟

دیلمان، ترکیبی از سه واژه دیل، ام و آن است. هر یک به ترتیب به معنی: مکان نگهداری دام، پسوند نمایشگر ارتفاع و مکان به شمار می رود. در کل، دیلمان به معنی مکان پر ارتفاعیست که در آن دام را نگهداری می کنند. تا قرن پنجم این منطقه دیلم نامیده می شد که به معنای مکانی در جنگل است.

بر اساس اسناد تاریخی، دیلمان از غرب گیلان آغاز و تا بابل مازندران و از جنوب تا قزوین وسعت داشت. این خطه زیبای سر سبز پهناور را روزگاری، دروازه دیلمان می نامیدند. در قرن هشتم، قسمت هایی از دیلم جدا شد و در نهایت، بخشی کوچکی که امروز مشاهده می کنید، به عنوان دیلم معروف است.

قدمت دیلمان، قدمتی به بلندای تاریخ است. بیش از ۳۵۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا دارد و از زیباترین روستاهای ییلاقی شمال کشور به شمار می رود. اگر به دنبال افسون گری طبیعی هستید، دیلمان گیلان حتما را محسور زیبایی و طنازی خود می کند. از نوع طنازی هایی که در طبیعت سوباتان و مازیچال و فیلبند، مشاهده می کنیم.

دیلمان جاییست که یکی از گسترده ترین پوشش های جنگلی کشور در آن قرار دارد و رویش درختان به واسطه ارتفاع زیاد آن از سطح دریا، با مشکل همراه است. مناظر زیبا و سر سبز جنگل در این نقطه، گویا بهشتی کوچک در سرزمین نیمه بیانانی ایران را به تصویر می کشد.

در تابستان، دیلمان از بهترین نقطه های ایران برای گردش و اسکان است. اما در پاییز هزار رنگ هزار نقش، دیلمان چهره دیگری از زیبایی خود را طنازی می کند.

برای رفتن به ییلاق سرسبز و خوش آب و هوای جذاب دیلمان، ابتدا باید از سیاهکل بگذرید. جاده سیاهکل به دیلمان، همان طور زیبا و خاطره انگیز است که جاده اسالم به خلخال و جاده حیران اردبیل، شما را در حیرت و تعجب از زیبایی نقاش گیتی غرق  می کند.

سیاهکل کجاست؟

سیاهکل، شهرستانی جلگه ای بوده که در ۱۰ کیلومتری لاهیجان قرار دارد. جایی که کلوچه هایش، شهرت جهانی دارد. سیاهکل از شرق به لنگرود و از جنوب به املش و رود سر می رسد. دیدار از سیاهکل، دست کمی از دیلمان ندارد. در وسط شهر، رودخانه ای کوچکی جریان دارد که شعبه ای از رودخانه شیم است.

خود سیاهکل، چشم انداز های بی نظیری دارد. معماری جالب خانه های لته پوش و مردم مهمان نواز و طبیعتی سرسبز، سیاهکل را از جذاب ترین نقاط گیلان کرده است. قله پر برف درفک که معمولا در ایام مختلف سال، هم چون دماوند، پوشیده از برف است، یکی از جذابیت های این منطقه به شمار می رود.

برای شناخت دیلمان، باید سیاهکل را به خوبی شناخت. هم راه گذر به دیلمان از سیاهکل می گذرد، هم راه شناخت دیلمان با شناخت تاریخ سیاهکل امکان پذیر است. چرا که دو خاندان آل بویه و دیلمیان، در سیاهکل گیلان تشکیل شدند.

اگر در فصل زیبای بهار به این نقطه زیبای شمال کشور سفر کنید، دشتی از سوسن چلچراغ خواهید دید که مناظری  با شکوه است. منظره ای هم چون لاله های کوهرنگ. جایی زیبا که دلت نمی آید آن جا را ترک کنی و زبان از وصف زیبای هایش قاصر. . . .

این دشت، در فاصله یک ساعتی دیلمان و در سمت روستای داماش گیلان قرار دارد. البته مسیرش نیمه آسفالته است و برای رفتن، باید همراه محلی داشته باشید. البته دشت شقایق دیلمان نیز در شش کیلومتری مرکز آن قرار دارد.

 گردشگری در دیلمان

در ارتقاع ۴۷۶ متری و در فاصله بیست کیلومتری دیلمان، شاهد آبشار و پارک جنگلی  لونک هستیم. آبشاری کوچک اما زیبا که پهنای دوطرفش به بیست متر می رسد.

از جمله دیگر جذابیت های اطراف دیلمان می توان به قلعه کوتی اشاره کرد. کوتی در زبان دیلمی به معنای تپه است و از آن که اکثر روستاهای ناحیه دیلمان و سیاهکل، به شکل قلعه و روی تپه احداث شده است. این منطقه به این نام شناخته می شود. برخی از قلعه ها به نام کافرکول در نزدیکی سیاسر و قلعه کوتی میکال در نزدیکی روستای میکال قرار گرفته است که بازدید از ٖآن ها را به خوانندگان محترم توصیه می کنیم.

تپه قلعه کوتی در شهرستان سیاهکل، بخش دیلمان، دهستان پیرکوه، روستای پیشکیل جان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۵۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

البته قلعه گرماور نیز از جمله جذابیت های اطراف دیلمان است. این برج از قطعه های سنگ صیقل داده شده ساخته شده است و قدمتش به دوران پیش از اسلام باز می گردد. این قلعه را در سه کیلومتری دهکده مریور می توان مشاهده نمود.

تی تی کاروانسر از جمله جذابیت های گردشگری اطراف دیلمان است. این مکان در سمت ساحل شیم رود واقع شده است و محل تلاقی آب شیم رود و بابا کوه به نظر  می رسد. بنای این کاروانسرا، از سنگ و آجر و گچ و دیواره خارجی آن از سنگ و ساروج است. قدمتش به دوران صفویه باز می گردد.

تی تی در زبان دیلمی به معنای شکوفه است و بانی این ساختمان، از زنان منسوب به خاندان صفوی (تی تی خانم) معرفی گردید. این کاروانسرا را با مصالح قلوه سنگ و ملات ساروج ساخته و برفراز آن گنبدهایی آجری بنا نهاده اند. علت بنا نهادن این عمارت، اسکان کاروانیان بوده که در مسیر لاهیجان به دیلمان از آن گذر می کردند.

اگر می خواهید به این منطقه تاریخی برسید، ابتدا باید به منطقه کوهپایه ای جنگلی تی تی و کاروانسرای تی تی رفته و در جاده سیاهکل به دیلمان، به سمت روستای توتکی و روستای بالارود حرکت کنید و پس از طی مسیری کوتاه، به دوراهی راه فرعی رسیده و ادامه داده تا به تی تی برسید.

چشمه آب معدنی نزدیک دیلمان، یکی از جذابیت های طبیعی و گردشگری این خطه زیبا را تشکیل می دهد. در دامنه های کوهپایه ای و کوهستانی سیاهکل، چشمه سار های زلال و پر آب در جریان است. چشمه های سیاهکل فراوان هستند و آب معدنی لاریخانی از آن، پر می شود. آبش گوارا و بسیار خنک است.

در دیلمان، حمامی تاریخی قرار دارد که در نزدیکی میدان اصلی شهر واقع شده است. ارتفاعش از منظر بیرونی، کم تر از دو متر بوده دور آن با فضای خالی شبیه خندق، از زمین های مرتفع حاشیه جدا می شود. سقفی سه گنبدی، ایرانگردها را به یاد گنبدهای حمام های تاریخی ایران در پهنه سمنان و فین کاشان و برخی از بازارهای تاریخی کشور مثل بازار قزوین و تبریز می اندازد.

این حمام اکنون به حمام میر بلوک شهرت دارد و بنایی قاجاری محسوب می شود.

۵شنبه بازار دیلمان، یکی از شلوغ ترین بازار های گیلان بوده و مخاطبان زیادی دارد. حتما در سفر به سیاهکل و دیلمان، از ۵شنبه بازار و ۲ شنبه بازار دیدن کنید.

برای رفتن به دیلمان، از اتوبوس و خودرو های شاسی بلند استفاده کنید. جاده آسفالته به طول ۴۰ کیلومتر، دیلمان را از داخل جنگل زیبا و کوه های سر سبز، به سیاهکل می رساند.

اگر عاشق دیلمان هستید و خودتان حس و حال رفتن ندارید، توصیه می کنیم از موسسات گردشگری رسمی استفاده کنید که معمولا تور های ۲-۳ روزه را با قیمت های چند صد هزار تومنی برای شما فراهم می کنند.

دیلمان، چند مکان زیارتی دارد که از ان جمله می توان به امامزاده سید صالح : در روستای نیاول بعد از روستای اسپیلی،  امامزاده مصطفی:  تقریبا در ابتدای جاده سیاهکل به دیلمان. پس از روستای گلنادان و ﺑﻘﻌﻪ آﻗﺎ ﺳﯿﺪ اﺣﻤﺪ : در کنار حمام دیلمان راهی باریک است که به این بقعه می رسد، اشاره کرد.

چند توصیه دیلمانی!

۱- رفتن به دیلمان با تور به مراتب بهتر از سفر انفرادی خواهد بود، چرا که امکان استفاده از راهنما و هم چنین امکان اسکان در خانه های روستایی زیبای منطقه را خواهید داشت.

۲- دیلمان یکی از زییا ترین نقطه ها در خاورمیانه است که برای ما ایرانی ها، نامی شناخته شده نیست. این منطقه می تواند مقصد گردشگری شرق و غرب و شمال و جنوب کشور باشد که باید اداره گردشگری گیلان برای آن برند سازی کند.

۳- ترغیب کارگردانان سینمای ایران به استفاده از لوکیشن های سوباتان و مازیچال و دیلمان، فرصتی برای دیده شدن بهتر این بهشت پنهان ایران است.

۴- امیدواریم رسانه ملی و شبکه مستند،‌ برای معرفی این خطه به هموطنان، بیش تر تلاش کند.

۵- معرفی ییلاق های ایران در کتاب های درسی آموزش و پرورش و دانشجویان، یکی از کار های خوب برای توسعه صنعت گردشگری روستایی ایران به شمار می رود.

۶- امیدواریم دیلمان و معرفی آن در شبکه های اجتماعی، مشاهده شود.

۷- در نوروز۹۵ بیش از ۵ هزار نفر به این خطه زیبا سفر کرده اند که باید برای اقامت گردشگران نوروزی در این منطقه، تمهیدات بیش تری در نظر گرفته شود.

اگر به دیلمان سفر کردید، با ما از طریق کانال های ارتباطی در تلگرام و اینستاگرام در تعامل باشید.

[ منابع: اداره گردشگری گیلان، خبرگزاری ایسکانیوز، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری میراث فرهنگی، TripAdvisor ]