ماریا ادریسی؛ نخستین مدل محجبه H&M سوئد

گزارش روزیاتو از استقبال برندهای مد جهان به تولید لباس های پوشیده

صنعت رنگارنگ مد و لباس جهان در دو دهه اخیر، شاهد ظهور روندهای جدیدی در عرصه طراحی و نمایش آثار طراحان مزون های شرق و غرب عالم بوده که البته جریان های سیاسی و جنبش های اجتماعی نیز، بر توسعه روند شکل گیری سبک جدیدی از فشن، نقش بسزایی ایفا کرده اند.

همین چند وقت پیش بود که انیسا حسبیان  (Anniesa Hasibuan) طراح مسلمان اندونزیایی مقیم نیویورک، در فشن ویک سپتامبر ۲۰۱۶ و فوریه ۲۰۱۷ میلادی آمریکا، مانکن های محجبه را که لباس های پوشیده بر تن داشتند، روانه استیج هفته مد پایتخت مد این کشور کرد. او اخیرا در اعتراض به سیاست های مهاجرتی رییس جمهور آمریکا، همه مانکن هایی که در هفته مد ۲۰۱۷ استخدام کرد، از مهاجران آفریقایی و آسیایی تبار مقیم آمریکا بودند.

استفاده از مانکن های مهاجر با لباس های پوشیده مبتنی بر الزامات پوشش اسلامی توسط این طراح جوان اندونزیایی، بازتاب های گسترده ای در رسانه های جهان داشت و نشان داد که لباس های پوشیده، می تواند روند سنتی برهنگی در فشن ویک های اروپا و آمریکا را دستخوش تغییر کند.

این تنها انیسا نبود که تلاش می کند تا دنیای مد و لباس را با روندهای جدیدی همراه کند. برخی از معروف ترین برندهای مد و لباس جهان، برای همراهی طیف گسترده ای از مخاطبان خود در کشورهای اسلامی، می کوشند تا لباس های پوشیده فاخر و جذابی را در اختیار بانوان این کشورها قرار داده و از بازار پر پتانسیل مد مسلمانان، عقب نمانند.

به همین خاطر،  ما اکنون شاهد شکل گیری استقبال و گرایش طراحان مزون های معروف مد جهان به پوشش اسلامی و حتی مانکن های محجبه هستیم که ماریا ادریسی (Mariah Idrisi)، نخستین مدل محجبه غول صنعت مد سوئد، یکی از آن ها به شمار می رود.

گزارش امروز سرویس هنری روزیاتو، شما را با روندهای جدید در عرصه لباس های پوشیده آشنا می کند و نگاهی دارد به زندگی نخستین مانکن محجبه شرکت H&M سوئد.

با ما در مد گردی امروز همراه باشید.

استقبال جهانی از مدهای پوشیده

استقبال از لباس هایی که تنگ و چسبان و باز نیست، روز به روز در حال افزایش است و این را در مراجعه به فروشگاه های مطرح مد و لباس جهان که در کشورهای اسلامی و حتی غیر اسلامی برای بانوان عاشق مد و طرح های جدید پوشیده ارائه می شود، می توان مشاهده نمود.

اکنون در دنیا، مقوله ای به نام “مد حلال” نیز در دستور کار فعالان این عرصه جدید است. به نظر می رسد، برند حلال، تنها مختص به خوراکی نباشد. بحث برند حلال برای فشن، چند سال پیش در حاشیه کنفرانس سران کشورهای اسلامی مطرح شد و ۵۸ کشور اسلامی بر روی آن مشغول به کار هستند.

به گفته دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس ایران، یک سوم آثار عرضه شده در نمایشگاه لباس عاشورایی تهران، به دلیل استقبال علاقمندان، به تولید انبوه رسیده است.

اینکه آیا تا چه اندازه، مفاهیم ملی و مذهبی در ایران و سایر کشورهای دنیا بتواند، سلیقه و علاقه مد باز ها و سخت پسندان را در تغییر گرایش آنان به مدهای قرن بیستمی تغییر دهد و گرایش های جدید را جایگزین آن کند، موضوعیست که باید برای فهم بهتر آن، حداقل یک دهه زمان صرف کرد.

اما ناگفته پیداست که همانطور که مد های مفهومی (CONCEPTUAL FASHION)، روندی جدید و پر مخاطب در عرصه مد و لباس جهان است، مد حلال که بخشی از باورهای دینی و ایدئولوژی های طیفی از جوامع را یدک می کشد، می تواند به عنوان انقلابی در انقلاب مد، مطرح شود. مقوله ای که سازمان ها و موسسات فراوانی در جهت دهی آن، مشغول به فعالیت هستند و شورای طراحی و مد اسلامی، یکی از آن مجموعه ها به شمار می رود.

تحقیقات موسسه Pew Research Center نشان می دهد که شمار جمعیت مسلمانان تا سال ۲۰۵۰ میلادی، به ۳ میلیارد نفر افزایش خواهد یافت و  مسلمانان تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی، بیش از ۴۸۴ میلیارد دلار صرف صنعت مد خواهند کرد که ۲ برابر رقم پرداخت شده در سال ۲۰۱۳ میلادی است.

برندهای فعال در تولید لباس های پوشیده

همان طور که اشاره کردیم، حجاب و نمایش لباس با مانکن های محجبه، اکنون در هفته های مد جهان، به عنوان گرایشی غالب و نوآور درآمده و ما از لندن تا نیویورک، شاهد برگزاری رژه مانکن هایی بر روی استیج ها هستیم که نمایان گر مد های پوشیده هستند.

هفته مد لندن بخاطر ارائه بهترین طراحی‌های لباس بسیار معروف است و در فصل ۲۰۱۶-۲۰۱۷، با یک خلاقیت جدید، بسیاری از طرفداران پر و پا قرص خود را شگفت زده کرد و آن هم بخاطر نمایش حجاب بود. حجاب (Hijab) واژه ای آشنا برای زنان غربی است، اما اکنون، رسانه مد نیز، برای آشنا شدن آنها با ایدئولوژی حجاب، تاثیر گذار است.

ما در هفته مد لندن ۲۰۱۶، شاهد نمایش مجموعه جدیدی به نام “عبایه” بودیم که توسط برند معروف و شناخته شده دنیای مد زنان: دولچه گابانا (Dolce & Gabbana ) ارائه شده بود. پوشش روسری که بعضی از زنان مسلمان برای پوشاندن موهای خود انتخاب می‌کنند تبدیل به یکی از مدهای رایج و رسمی دنیا شده است.

این برند، در سال ۲۰۱۶ با همکاری افراد سرشناسی همچون: اسکار دلا رنته  (Oscar de la Rente) و تامی هیلفیگر (Tommy Hilfiger) که از بزرگان صنعت مد و لباس جهان هستند، به یکی از مطرح ترین برندهای ارائه دهنده “لباس های پوشیده” تبدیل شد.

این فقط دولچه گابانا نبود که وارد دنیای مد پوشیده یا مبتنی بر باورهای اسلامی شده است. سال ۲۰۱۵ میلادی، غول صنعت مد سوئد و اروپا یعنی H&M، نخستین آگهی تجاری خود را با همکاری یک مدل محجبه مراکشی منتشر کرد که واکنش های بسیاری را به دنبال داشت.

علاوه بر اچ اند ام و دولچه گابانا، شرکت House of Fraser نیز که در تولید لباس های محجبه ورزشی فعالیت دارد، پوشش هایی را برای زنان مسلمان طراحی کرد که بتوانند با آن، در مسابقات ورزشی شنا شرکت کنند.

گزارش سازمان بین المللی اقتصاد اسلامی  نشان می دهد که تا سال ۲۰۲۰ میلادی، گردش مالی بازار مد اسلامی، بیش از ۴۸۴ میلیارد دلار خواهد بود. نشریه معتبر فورچون در سال ۲۰۱۵ میلادی اعلام کرد که شمار طراحان مد غربی که به سمت طراحی مد اسلامی (Islamic fashion) علاقه نشان داده اند، در حال افزایش است.

به گزارش نیویورک تایمز آمریکا، برخی از برندهای مطرح دنیای مد و لباس در قالب طرح Ramadan، به تولید لباس های پوشیده برای شماری از مشتریان مسلمان خود روی آورده اند که گرایش جدیدی در بین برندها به شمار می رود که برند Zara و Mango در امارات و برند Oscar de La Rente از آن جمله است.

فشن بلاگری به نام Jana Tajima نیز در کارهای جدید خود، مدل هایی پوشیده را در اختیار علاقه مندانش قرار داد.

عشق در روسری

شلینا زهرا جان محمد (Shelina Zahra Janmohamed)، نویسنده بریتانیایی است که نویسنده کتاب پر طرفدار: عشق در یک روسری (Love in a Headscarf) بوده که در سال ۲۰۰۹ میلادی منتشر شد. دو کتاب دیگر وی به نام های مسلمانان جوان (Young Muslims)‌ و دموکراسی در لبنان (Democracy in Lebanon) در سال ۲۰۱۶ میلادی در انگلیس چاپ شد.

کتاب های این فعال مد و مسائل اجتماعی، در شبکه اجتماعی کتابخوان های جهان (Goodreads) با رتبه ۳.۷ از ۵ روبرو شده است.

او در کتاب عشق در روسری، با توسعه و گسترش مد در دنیای اسلام بر خلاف تصوراتی که وجود دارد، موافق است. اما به این موضوع اشاره دارد که حجاب به دلایل مذهبی پوشیده می شود و به این موضوع باید توجه داشت.

وی معقد است که حجب و حیا به ظاهر انسان‌ها هیچ ارتباطی ندارد، اینکه چه چیزی به دست می‌آورید و چه چیزی را از دست می‌دهید نشان دهنده حجب و حیای شماست.

او اضافه می کند:

اگر بحث شما درباره خوش پوش بودن و درخشیدن با این لباس‌هاست، پس بگذارید نکته ای را به شما یادآور بشوم. وقتی که من لباس می‌پوشم و جلوی آینه می‌ایستم از خودم می‌پرسم که آیا قوانین مذهبی و همچنین روح و ذات پوششم را رعایت کرده ام یا نه. شاید بسیاری از افراد افراطی بگویند که پوششم هنوز هم خیلی پر زرق و برق و آنچنانی است، اما در مقایسه با دیگران پوشش من خیلی هم محافظه کارانه و مناسب است.

از دیدگاه این فشنیست، موضوع تنها این نیست که طراحان روسری و لباس‌های محجبه بتوانند ویژگی‌ها و مدل‌های غربی را با این لباس‌ها تلفیق کنند، بلکه حقیقت این است این لباس‌ها با قیمت‌های نجومی و سرسام آور عرضه می‌شوند.

صرف کردن صدها پوند برای یک لباس پوشاننده مذهبی مسئله‌ای است که او اصلا با آن موافق نیست. “صنعت مد در حال حاضر فقط به مصرف گرایی و ظاهرگرایی می‌پردازد. خریدن، خریدن، خریدن و قضاوت شدن با آنچه که می‌پوشید، این راهی است که امروزه صنعت مد آن را دنبال می‌کند.

مد در دنیای اسلام

مطالعات مربوط به مد و سبک زندگی مدرن، سالهاست که در مراکز تحقیقاتی و آکادمیک کشورهای اسلامی و حتی غیر اسلامی، در کانون توجه جامعه شناسان و فعالان فرهنگی و هنری قرار گرفته است و اتفاقا کتاب های بسیاری نیز در این زمینه منتشر شده است که “مد اسلامی و ضد مد” که در سال ۲۰۱۳ میلادی به قلم Emma Tarlo و Annelies Moors منتشر شد، از آن جمله است.

به هر حال، بخشی از جامعه امروز کره زمین را مردان و زنان مسلمان تشکیل می دهند که سبک زندگی خاص و بی شک، سبک مد و لباس مخصوص به خود را دارند و به دلیل قرار گیری در بخش های وسیعی از آسیا و آفریقا، سنت های پوششی نیز به الزامات فشن آن ها افزوده می شود.

بنابراین، مطالعات مد در جهان اسلام، به نظر می رسد که موضوع جذاب و جالبی برای هم طراحان مزون ها و همچنین، پروژه های تحقیقاتی عالی مراکز طراحی مد  و لباس و شرکت های تبلیغاتی و بازاریابی جهانی باشد. یکی از دانشجویان مسلمان که در رشته انسان شناسی اجتماعی در دانشکده علوم آفریقایی و شرقی در لندن مشغول به تحصیل است، معتقد است که رشد مد در سال ۲۰۱۶ میلادی در جهان اسلام، تا حدودی سیاسی بود.

صباح حنین چودری، دانشجوی ۲۲ ساله مقیم لندن در گفتگو با پایگاه خبری تلگراف در فوریه ۲۰۱۶ میلادی،  به دوگانگی رفتار برندها در برخورد با حجاب و پوشش اسلامی در دنیای مد امروزی اعتراض دارد و معتقد است که چرا حجاب فقط در زمانی که توسط برندهای تولید و فروش لباس، مدیریت و سازماندهی می گردد، قابل قبول است و چرا فقط دولت های غربی چنین قدرتی را دارند که اجازه بدهند یا قانونی وضع کنند که چه چیز قابل تحمل و یا قابل سرمایه گذاری باشد؟

او از اینکه بانوان مسلمان در انتخاب پوشش خود، محدودیت هایی برای خرید از برندهای مختلف جهان دارند ابراز نارضایتی می کند و امیدوار است که دنیای مد، دنیای اسلام واقعی را بهتر از قبل به دنیا نشان دهد.

به نظر می رسد که این مقوله برای این دانشجوی مسلمان علاقمند به مد اسلامی اهمیت وافر دارد که زن مسلمان، با توجه به پارامترهای هویتی اسلامی، وارد عرصه مد و لباس و ترندهای امروزی آن شوند. از سویی دیگر، او معتقد است که همچنان برندهای غربی، تصمیم گیر نحوه پوشش و لباس بانوان مسلمان بوده و طراحان آنها بررسی می کنند که چه سبکی را برای زنان دنیای اسلام معرفی کنند.

البته که تفاوت عقاید درباره مد و لباس اسلامی و پوشش زنان مسلمان، به دلیل درک متفاوت از مفهوم دلایل پوشیدن حجاب می‌تواند متفاوت باشند.

به هر حال، دلایل انتخاب حجاب برای بانوان، چه مسلمان و حتی چه غیر مسلمان می تواند متفاوت باشد. درگاه معروف ردیت، قبلا این موضوع را در سایت پر بحث خود به اشتراک گذاشت. نظرات جالبی توسط کاربران این سایت پر بیننده ارائه شد.

طیف گسترده پاسخ ‌هایی که بیشتر توسط کاربران زن این درگاه آمریکایی منتشر شد، نشان می داد که برخی حجاب را به عنوان نشانه ای از حجب و حیا انتخاب می کنند و برخی هم برای دوری از آزار و اذیت های جنسی و برخی نیز به واسطه پیروی دستورات الهی و برخی نیز، حجاب را بخشی از مد امروز جهان می دانند که آنها را موقر و شیک تر و متفاوت تر نشان می دهد.

البته، بانوانی که قصد دارند با حجاب، وارد دنیای پوشش اسلامی و مد اسلامی شوند،  علاقمند هستند تا گزینه های بیشتری برای انتخاب مد و لباس خود داشته و با این رویه، کلکسیون های خود را توسعه بخشند و بالطبع، از طرح ها و روش هایی که برندها و فشن ویک های غربی در لباس بانوان قرن بیست و یکم با رویکردهای برهنگی ارائه می کنند، حمایتی ندارند.

بنابراین، ناگفته پیداست که طراحان مسلمانی چون انیسا از اندونزی، بتواند غوغایی در فشن ویک نیویورک به پا کند و گزینه های جذاب، فاخر و ارزشمندی را به عنوان پوشش قرن بیست و یکمی و مدرن بانوان اسلامی، در معرض دید بانوان غربی قرار دهد. پوشش هایی که حتی برای زنان غیر مسلمان نیز جذابیت های فراوانی داشته و با استقبال گسترده آنان مواجه شده است.

ماریا ادریسی، نخستین مدل محجبه H&M سوئد که با استقبال رسانه های غربی همراه شده است، در گفتگوهای چند ماه اخیرش با رسانه ها (گزارش CNN در آگوست ۲۰۱۶) بر این نکته تاکید دارد که یکی از دلایل عدم رغبت قبلی برندهای معروف دنیای مد به دنیای بانوان مسلمان، عدم اشتیاق برندها در دیده شدن زنان مسلمان در دنیای فشن است.

او معتقد است که مد، بخش بزرگ و تاثیر گذاری از سبک زندگی امروز مردمان جهان را تشکیل می دهد و نمی توان از آن فرار کرد. پس اگر ما عادت کنیم تا زنان مسلمان را در دنیای مد و لباس، بیشتر ببینیم، قطعا همه شایعات و اظهارات منفی که در رسانه‌ها در مورد زنان مسلمان می‌شود، می‌تواند جنبه مثبت قضیه باشد و مدرن بودن زنان مسلمان را درحالیکه پوشش و اعتقادشان را حفظ کرده اند به دنیا نشان بدهد.

اما به هر حال بعضی ها هم معتقدند که برای گسترش مد اسلامی یا مد حلال، اصلا مهم نیست که منتقدان چه می‌گویند و چه طرز تفکری دارند، چون کسی آنها را مجبور نکرده که این لباس‌ها را بپوشند و طرح هایی با پوشش اسلامی حمایت کنند و برای آن پول خرج کنند.

ماریا ادریسی در مصاحبه‌ای ۱۰ دقیقه ای با شبکه خبری CNN گفت: من هیچ وقت قصد نداشتم تا این ‌جا پیش بروم. تنها یکی از عکس های خود را فقط برای امتحان‌ کردن شانسم به دفتر اچ اند ام در استکهلم ارسال کرد. اما به نظرم، این شرکت بزرگ لباس سوئدی، تحقیقات زیادی برای این کار انجام داده بود. چرا که دقیقا می دانستند که لباس من باید چگونه باشد. آنها می‌دانستند لباس من باید آزاد، راحت و پوشیده باشد و نباید چسبان و بدن‌نما به نظر برسد.

این برای من خیلی عجیب بود. آن‌ها وقتی من را برای پوشیدن لباس های مختلف دعوت کردند، همه انتخاب های آنان قابل قبول بود و از نظر اسلامی مشکلی نداشت.

برخی بر این باور هستند که مدلینگ، با سنت و باروهای اسلامی در تضاد است. اما این مدل محجبه اچ اند ام، نظر متفاوتی دارد. او عقیده دارد که در در دین اسلام، هر چیزی که حرام برای آن قید نشده باشد، مجاز است تا زمانی که طبق دستورات اسلام، لباس می پوشم، مشکلی ندارد.

او اضافه می کند که من با این روش حجاب را نشان می‌دهم و این چیز خوبی است.» این تبلیغات به کسب‌و‌کار اچ اند ام نیز کمک بسیاری می‌کند.

ماریا ادریسی

ماریا ادریسی، مدل ۲۳ ساله مسلمان که مادری پاکستانی و پدری مراکشی دارد و از در لندن بزرگ شده است. اکنون اچ اند ام، یکی از بزرگ‌ترین برندهای دنیا، برای اولین‌بار از یک مدل مسلمان در ویدیوی تبلیغاتی خود استفاده کرد.

گفته شده است که استفاده از لباس‌های اسلامی، از لحاظ کسب و کار نیز موقعیت‌های خوبی برای اچ اند ام فراهم می‌کند. این کار به زنان مسلمان کمک می‌کند حضور خود را در مد جهانی احساس کنند و بدانند که با آن‌ها، مانند دیگر مشتری‌ها برخورد خواهد شد و ibiTimes از این رویکرد به عنوان تنوع فرهنگی در آینده مد جهان خبر داد.

ماریا که به واسطه این کلیپ اچ اند ام، در کانون توجه رسانه ها قرار گرفته است، همواره بر این نکته تاکید دارد که حجاب، مد خاصی نیست. اما می توان آن را در صنعت مد به کار بست تا نشان دهیم که هدف حجاب، ساده پوشیدن و پوشش پوشیده است.

وی سخن جالبی را مطرح می کند و می گوید که اگر هنوز، باطن خود را اصلاح نکرده اید، دلیلی ندارد که بخاطر دنیای مد، حجاب داشته باشید، زیرا که جایگاه آن را کاهش خواهید داد.

ماریا معتقد است که خیلی ها، از دیدن برهنگی و تماشای جذابیت های جنسی زنان خسته شده اند و برای بسیاری، این مسائل که در تبلیغات مشاهده می کنیم، دیگر جذابیت ندارد.

وی جایی گفته بود که زمانی که در مراسم مختلف سخنرانی می کنم، دختران بسیاری به من می گویند که سبک لباس پوشیدن من را دوست دارند، در حالی که همه مسلمان نیستند.

ماریا بر این عقیده پافشاری می کند که مد با حجاب، قادر است، فشاری که دختران جوان در رابطه با پوشش خود در مکان های عمومی  احساس می کنند را کاهش داده و به آنها نشان دهد که می توانند هر طور که می خواهند، لباس بر تن کرده و با ظاهری پوشیده و آراسته، جذاب و زیبا باشند.

اینستاگردی با ماریا ادریسی

ماریا که اکنون ده ها هزار صفحه در اینترنت درباره نظرات و عقایدش در زمینه مد و لباس، ایندکس شده است، در اینستاگرام نیز فعالیت بسیاری دارد. وی ظرف ۳ سال اخیر، بیش از ۵۴۰ پست را به اشتراک گذاشته که بخشی از سبک زندگی دیجیتالی وی را به تصویر می کشد.

ماریا، اکنون قریب به ۵۰ هزار فالوئر دارد و بیش از ۴۰۰ صفحه را که عمدتا برندهای لباس و فعالان صنعت مد هستند را دنبال کرده است. اگر دوست دارید با این فعال مد محجبه در تعامل باشید، از طریق پست الکترونیک وی به نشانی: mariahidrissipr@gmail.com تعامل کنید.

کانال وی در یوتیوب نیز مخاطبان بسیاری دارد. ماریا به عنوان فعال و آیکون دنیای مد این روزها، تلاش دارد تا از طریق  صفحه پر مخاطبش، مفاهیم روانشناختی را نیز منتقل کند که نمونه اش را در اینستانوشته زیر  مشاهده می کنید.

ماریا ادریسی مدل مسلمان شروع کار به عنوان یک مدل مسلمان و باحجاب مسئولیت بزرگی روی دوش او گذاشته است و به عقیده‌ی او سبک زندگی هم باید با سبک لباس پوشیدن هماهنگ باشد. او اکنون فالوورهای زیادی در اینستاگرام دارد و عکس هایی از پوشش روزانه و پشت صحنه‌های فوتو شوت‌های خود در صفحه‌اش قرار می‌دهد.

علاوه بر کامنت‌های تشویق‌کننده روزانه کامنت‌های انتقادی و منفی زیادی دریافت می‌کند. اما اجازه نمی‌دهد نظرات مخالف و منفی روی او اثر بدی بگذارند. ماریا ادریسی مدل مسلمان «من نمی‌خواهم تنها کسی باشم که این کار را انجام می‌دهد بلکه می‌خواهم این کار به یک جنبش بزرگ تبدیل شود.

او به همین منظور روزانه عکس‌های خود را با هشتگ (#modestfashion) به اشتراک می‌گذارد و هر دوشنبه عکسی با هشتگ (#modestmonday) قرار داده و از دختران دیگر می‌خواهد تا با همین هشتگ استایل خود را به نمایش بگذارند.

به نظر می رسد، دنیای مد اسلامی، ظرفیتی فرصت آفرین برای علاقمندان به فعالیت در صنعت مد و تبلیغات به خصوص فریلنسرهای عاشق طراحی مد و لباس در فضای مجازی باشد.

نظر شما درباره آینده مد اسلامی چیست؟