همه چیز درباره طبیعت گردی

گردشگری طبیعی را دریابیم!

اگر طبیعت گرد هستید و قصد دارید در تابستان ۹۵ به نقاط مختلف کشور سفر کنید و از آب و هوای چهار فصل این روز ها در ایران پهناور استفاده کنید، توصیه می کنیم خودتان را بر اساس توصیه هایی فنی و عملیاتی که در زیر معرفی میکنیم، آماده نمایید. توصیه های زیر، می تواند شما را در فعالیت های طبیعت گردی به خوبی یاری کند.

(تصویری از فیلبند. ییلاق رویایی مازندران در خرداد ماه- سفری در میان ابر ها)

گردشگری در طبیعت یا طبیعت گردی (ECO TOURISM)، یکی از بارز ترین شیوه های صنعت گردشگری امروز دنیا به شمار می آید که در سراسر دنیا، مخاطبان پر و پا قرص فراوانی دارد. طبیعت گردان، معمولا حرفه ای تر از گردشگران عادی هستند چرا که مقاصد گردشگری خود را خیلی حرفه ای انتخاب و برای سفر، قید اقامت در هتل های ۵ ستاره با صبحانه های انچنانی و مسافرت با هواپیماهای FIRST CLASS را می زنند. طبیعت گردی، شرایط خاص خود را می طلبد و به همین خاطر نیاز به آدم های خاصی دارد.

طبیعت گرد ها، معمولا  به دنبال ناشناخته ها هستند که من و شما در فیلم های مستند و یا در لوکیشن فیلم های سینمایی می بینیم. فیلم ارباب حلقه ها، یکی از فیلم های تاریخ ساز سینمای معاصر، برگ برنده معرفی ظرفیت های طبیعی فوق العاده سرزمین نیوزلند در اقیانوسیه بود. این فیلم توانست صنعت گردشگری نیوزلند را با انقلابی بزرگ مواجه کند.

(تصویر سوباتان در شهرستان تالش استان گیلان- بهشت اردیبهشت ایران)

مقصد های گردشگری الهام بخش از فیلم ها و سریال های تلویزیونی چند دهه اخیرا را در روز های آینده در سرویس گردشگری روزیاتو معرفی خواهیم کرد. اما همین قدر بدانیدکه:شهر سالزبورگ اتریش که لوکیشن فیلم برداری فیلم تاریخ و موزیکال آوای موسیقی (Sound of Music) در دهه شصت میلادی بود، هم چنان مقصد گردشگری اصلی در این کشور به شمار می رود.

(تصویر اتوبوس طبیعت گردی در شهر سالزبورگ اتریش که گردشگران را به دیدن لوکیشن های فیلم معروف آوای موسیقی در دهه شصت میلادی می برد)

-سریال بازی تاج و تخت (Game of Thrones) یکی از رسانه های موثر در معرفی ظرفیت های گردشگری مالت و ولز و انگلیس و ایسلند که لوکیشن فیلم برداری این فیلم بودند، به شمار می آید.

(پشت صفحه فیلم ارباب حلقه ها که در طبیعت بکر نیوزلند بازی شد و این منطقه را مقصد گردشگری جهانی کرد)

بنابراین، نقش فیلم و سریال ها در معرفی لوکیشن های گردشگری در کشورهای مختلف دنیا بر کسی پوشیده نیست و صنعت گردشگری این روز ها مدیون صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات و هم چنین صنعت سینما است. از طریق فیلم های مستند و سریال های تلویزیونی ، می توان مقاصد گردشگری بکر و ناشناخانه و بعضا رویایی را انتخاب و برای دیدن آن اقدام کرد. نقاط ساحلی، جنگلی، غار ها، بیابان ها، دشت ها، کوهستان ها، ییلاق ها و قشلاق ها و بسیاری از مراکز طبیعی در گردشگری امروز دنیا، از طریق این رسانه ها قابل مشاهده است. بنابراین اگر خواستید به سیر آفاق و انفس در نقاط طبیعی مختلف کشور بپردازید، مشاهده مستند های مختلف طبیعی و تاریخی از ایران را به شما توصیه می کنیم.

از دنیای زیر زمینی تا روی زمین  ایران

شما با مشاهده مستند غار های ایران، می توانید دریابید که دنیای گردشگری زیر زمینی ایران که در صد ها نقطه ایران پراکنده شده است، با چه شرایط و مختصاتی همراه است و کدام غار ها را در اولویت بازدید در هفته ها یا ماه ها یا سال های پیش روی قرار دهید. برخی از غار های ایران مانند غار چال نخجیر غار یخ مراد، از شگفت انگیز ترین غار های ایران و جهان به شمار می روند که قدمت میلیون سالی دارند! آن چه در دنیای زیر زمینی گردشگری طبیعی ایران مشاهده می کنیم، دنیایی از جذابیت و زیبایی و سکوت راز آلودی هست که هیچ گاه بر روی زمین در هیج نقطه ای از کره گیتی مشاهده نخواهیم کرد.

بنابراین مستند های طبیعی و گردشگری ایران، بهترین منابع و مستدل ترین و مستند ترین ابزار ها برای شناسایی نقاط بکر و دیدنی در سراسر کشور هستند. تجربه زندگی در اقامت گاه های روستایی و آگاهی از مناطقی که گردشگری طبیعی و زندگی عامه مردم از اقوام مختلف را در خود جای داده اند، فرصتی بکر و تکرار ناشدنیست که محصول گردشگری روستایی و گردشگری در طبیعت است.

(طبیعت رنگارنگ مازیچال در استان سر سبز مازندران را دریابید)

شما فکر کنید که بعضی ها مثلا برای سفر به کرمان، هتل های ۵ ستاره و مقصد های گردشگری خیلی شناخته شده این استان زیبا را مد نظر قرار می دهند. اما اگر شما به کپر های کرمان سفر کنید و روستا های مختلف آن را نظاره گر باشید، می توانید غذای ارگانیک محلی و نوشیدنی های مختلف مردمان این خطه کشور را تجربه کنید که شاید امکان تجربه آن در هتل ها و مغازه های این شهر وجود نداشته باشد.

به همین خاطر است که فردی به نام عباس برزگر، در بوانات استان فارس، دهکده گردشگری طراحی و راه اندازی می کند و با خلاقیت و سخت کوشی خود، بستری برای لمس زندگی روستایی را در طبیعت بگر و زیبا برای گردشگران داخلی و سیل عظیمی از گردشگران خارجی علاقمند به دهکده عباس آقا، فراهم می کند. بستری که سبب می شود یک دستفروش، تبدیل به یکی از کارآفرینان عرصه گردشگری طبیعی ایران و از متمولین منطقه فارس شود.

(تصویر  دهکده گردشگری و اقامتی خلاق عباس برزگر در بوانات استان فارس که لذت تجربه زندگی مردمان این خطه را با طبیعت گردان داخلی و بین المللی منتقل می کند)

به هر حال،‌ گردشگری روستایی که محصول گردشگری در طبیعت است، مقوله ای فرصت آفرین هم برای گردشگران و هم برای دستندرکاران و فعالان کسب و کار این حوزه به شمار می رود.

گردشگری طبیعی را دریابیم!

ایران ۴ فصل، فرصت ها و ظرفیت های طبیعت گردی خارق العاده و بسیار گسترده ای دارد که از جهرم تا بندر انزلی و از لرستان تا زابل  قابل مشاهده است و آوزاه جهانی دارد. برای خیلی از ما ایرانی ها، دشت ها و بیابان ها و کوه های ایران، هنوز شناخته شده نیستند چه برسد به فیلبند و سوباتان و مازیچال و جاده بلده به یوش و حیران و سرعین و دنیای عشایر و کپر نشینی و امثالهم.

ما چه می دانیم که فیلبند، سرزمینی در مه کجاست یا سوباتان، بهشت اردیبهشت و خرداد ایران زمین کجای مازندران است! ما چه می دانیم که راز کویر لوت چیست. ما چه می دانیم که بهشت باستان شناسان جهان در کجای ایران هست و چه طبیعتی دارد. ما چه می دانیم که در ایران، صد ها نوع خرما وجود دارد  و ما نام ۲ مورد را بیش تر نمی دانیم!

(تصویری شاعرانه و رویایی از پاییز در کوچه های یوش مازندران)

این ها تنها مشتی نمونه از خروار بی اطلاعی و نا آگاهی ما ایرانی ها از ظرفیت های طبیعی این سرزمین بزرگ و پر افتخار است. همه مسحور پیامک های تبلیغاتی لحظه آخر دوبی و آنالیا  و آنتایلا و مارماریس و قبرس شمالی و مالزی شده ایم و بس! در حالی که برای میلیون ها ایران شناس در سراسر دنیا، دیدن سوباتان و مازیچال و کپر ها و ییلاق ها و خرما خوری های جنوب و بیابان گردی های مست کننده فلات مرکزی ایران، رویایی دست نیافتنی هست که برای مردم ایران، بعضا از آب خوردن هم سهل الوصول تر هست!

لوازم ضروری گردشگری طبیعی

با این توضیحات، اگر علاقمند شدید کمی از گردشگری رسمی و فرمالیته اکثریت مردم کناره بگیرید و برای مدتی هم، گردشگری طبیعی و طبیعت گردی را تجربه کنید، به شما توصیه می کنیم که حتما لوازم مربوطه را در اختیار داشته باشید تا سفر خوب و خاطره انگیزی برای شما رقم بخورد. لوازم معرفی شده، استاندارد بین المللی نیست و پیشنهاد طبیعت گرد ها هست.

۱-گوشی موبایل مجهز به اینترنت با ۲ سیم کارت، یکی از ابزار های غیر قابل انکار در دنیای طبیعت گرد ها به شمار می رود. از طریق گوشی موبایل هوشمند می توانید در جنگل و بیابان و نقاط روستایی، راه و بی راه را از هم تمییز داده و مسیر اصلی را از طریق GPS پیدا کنید. حتی اگر گوشی شما مجهز به اینترنت نباشد و GPS داشته باشد، باز هم می توانید مسیر اصلی را بدون سوال از راهنما یا افراد محلی پیدا کنید. بنابراین، در اختیار داشتن گوشی هوشمند و یا اینترنت، راهکاری برای دسترسی سریع و آسان نقاط مختلف در طبیعت گردی به شمار می رود.

۲-نقشه خاص. منظور از نقشه خاص، نقشه ای نیست که در ان نام کوچه ها و خیابان ها و مسیر جاده ها ذکر شده باشد. نقشه خاص، نقشه ای هست که شما از طریق نقشه گوگل برای خود اماده کرده و مسیر و نام مقصد های طبیعت گردی خود را روی آن مشخص کرده اید تا در مسیر مثلا چند صد کیلومتری، حتما از ییلاق ها و رودخانه ها و مناطق روستایی خاص عبور کرده و از ظرفیت های مختلف آن دیدن کنید. این نقشه مخصوص طبیعت گرد ها هست که معمولا خودشان تهیه و آماده می کنند و یکی از لوازم ضروری سفر طبیعت گرد ها به شمار می رود.

۳-دفترچه یادداشت. فرق طبیعت گرد با گردشگران رسمی این هست که طبیعت گرد، با طبیعت در ارتباط هست و طبیعت با انسان صحبت می کند. در قرآن هم آمده است که حتی درختان هم سجده می کنند (والشجر یسجدان). آن ها هم در حال ذکر و عبادت هستند و گل و بلبل و طبیعت و آب و دشت و کوه و جننگل نیز، برای آن هایی که اهلش باشند، صحبت های زیادی دارند. من و شما برای درک بهتر طبیعت در دنیای طبیعت گردی، همواره باید دست به قلم باشیم نه دست به ماشه برای شکار پرنده و چرنده! آری! دست به قلم. قسم به قلم و آن چه می نویسند (ن و القلم و مایسطرون).  دست به قلم شدن را باید از طبیعت گردی یاد گرفت. طبیعت به ما می گوید که من را به نثر در آور. بهترین اشعار و نوشته ها را ادبا و شعرا برای طبیعت و در دل طبیعت گفته اند. پس یاد بگیریم که در طبیعت گردی، یافته ها را به رشته تحریر در آورد و همه چیز را بنویسیم. یادداشت برداری کنیم و توصیف خود را از نوشته ها، به زیبایی تشریح کنیم. همین نوشته ها، شاید در روزگار نه چندان دور، راهنمای گردشگری خیلی ها از گردشگر عادی تا دانشجویان دانشگاه ها شود. همان طور که بیابان گردی های سوئدی ها  (اسون هدینگ) در ایران، یکی از منابع مستند در عرصه مطالعات بیابان در ایران شده است.

(تصویر هتل های کپری در قلعه گنج استان زر خیر کرمان- بخشی از ظرفیت های طبیعت گردی ایران)

۴-شارژر و قلم و کاغذ و چراغ قوه و باطری، این ۵ قلم، ابزار ضروری برای طبیعت گرد ها محسوب می شود. جایی که امکان شارژ گوشی همراه شما نیست و باطری فروشی وجود ندارد، ددر اختیار داشتن شارژر موبایل و باطری یدکی، شاید میلیون ها تومن ارزش داشته باشد. این وسایل مخصوصا برای کسانی که عاشق کمپ زدن در نقاط ییلاقی و کوهستانی و جنگلی در دل طبیعت هستند، مهم تلقی می شود.

۵– کوله پشتی استاندارد. در واقع طبیعت گردی بدون کوله پشتی استاندارد امکان پذیر نیست. کوله پشتی گرد ها یا BACK PACKERS، دنیای خاص خود را در عرصه گردشگری دارند و سایت های بسیاری برای ارائه امکانات به کوله پشتی گرد ها ارائه شده است که COUCHSURFING.COM یکی از ان ها به شمار می رود. بعضا کوله پشتی گرد های عاشق طبیعت، علاقمند هستند که رایگان سوار (Hitchhiking) باشند. یعنی رایگان از نقطه ای به نقطه ای بروند! شاید برای شما این اصطلاحات عجیب باشد. اما به هر حال، در دنیا طبیعت گردی‌، این مقولات در دسترس هست و وجود دارد و مخاطبان میلیونی در سراسر جهان دارد. کوله پشتی استاندارد، کوله پشتی نیست که وقتی چند ساعت راه می روید، از کت و کول به قولی بیفتید و چند نفر نیاز باشد تا به شما خدمات بدهند! کوله پشتی استاندارد کوله پشتی هست که ضد آب هست و بخش های مختلفی برای قرار دادن چیز های مختلف و ضروری سفر در آن تعبیه شده است. در اختیار داشتن کوله پشتی استاندارد، ضروری ترین ابزار در گردشگری طبیعت هست که برای کسب اطلاعات بیش تر از گردشگران حرفه ای طبیعت گرد باید سوال کرد.

کوله پشتی استاندارد 

کوله پشتی استاندارد بهتر است که چرمی یا برزنتی باشد و به راحتی شاهد تغییر شکل آن نباشیم. در کوله پشتی، حجم و وزنی که قرار هست طبیعت گرد حمل کند اهمیت دارد و این مشخصات، در تناسب مستقیم با استایل بدنی و سن طبیعت گرد دارد. قطعا یک نوجوان ۱۶ ساله همان قدرتی که یک جوان ۳۵ ساله دارد، در اختیار نخواهد داشت و قطعا جنسیت نیز در نوع کوله پشتی و مشخصات آن تاثیر دارد. اگر عاشق بیابیان گردی و کوه نوردی و غار نوردی هستید، باید حتما از کوله پشتی های تسمه دار استفاده کنید تا وفتی کوله پشتی را روی زمین می گذارید، سر پا بماند و قائم بایستد. زیپ و جنس کوله پشتی از اهمیت زیادی برخوردار هست و همواره سعی کنید کوله پشتی که خریداری می کنید، از جنس مرغوبی استفاده کند که شما در شرایط جوی مختلف در طبیعت گردی، آسیب  پذیری از جانب کوله پشتی نداشته باشید. به هر حال، خانه دوم شما در طبیعت گردی، همین کوله پشتی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر این متن را مطالعه کنید که مخصوص حرفه ای های طبیعت گرد هست.

۶-دستگاه های مسیر یاب. اگر  گوشی همراه نمیخواهید همراه داشته باشید، خریداری مسیر یاب های دستی چینی در بازار به شما توصیه می شود. مسیر یاب ضروری نیست، اما بعضی زمان ها می شود که اگر مسیر یاب نباشد، قدم از قدم نمی شود برداشت. مگر این که مانند ارتشی ها، مسیر یابی در روز و شب را بلد باشید!

۷-محافظت کننده ها. محافظت کننده ها در برابر نور خورشید برای طبیعت گرد ها، فقط عینک آفتابی نیستند. اگر چه عینک آفتابی بسیار اهمیت دارد،‌اما توصیه می شود که حتما از کرم های ضد آفتاب نیز استفاده کنید. قدرت حفاظت در برابر نور خورشید بایستی حداقل ۱۵ SPF باشد و اشعه های یو وی را در دو بخش A و B پوشش دهد. توجه داشته باشید که استفاده از کرم های ضد آفتتاب در سفرهای گردشگری طبیعت که همواره پوست شما مدت ها زیر نور مستقیم خورشید هست، کاملا ضروری هست   و باید هر از چند گاهی هم تعویض شود. کرم های ضد آفتاب و آبرسان پوست برای پوست های مختلف و بستگی به شرایط آب و هوایی متفاوت هست. سعی کنید این اطلاعات را از پزشک پوست خود پیش از سفرهای طبیعت گردی بدست آورد و موارد مورد نیاز را خریداری کنید.

۸-جعبه کمک های اولیه. این عجبه خیلی مهم هست. شاید شما به آن هیچ گاه نیاز پیدا نکنید‌، اما خراشی که روی دست و پای دوستان و همسفرهای ایجاد می شود، می تواند جعبه کمک های اولیه شما را به یک برگ برنده تبدیل کند. نیاز به حمل قرص و دارو و سرنگ های خاص نیست. آن چه به طور مرسوم در جعبه کمک های اولیه قرار دارد، می تواند یاری دهنده نیاز های بهداشتی شما در سفر باشد. مقداری الکل یا مرکوکروم هم برای ضد عفونی توصیه می شود.

۹-آتش. اگر طبیعت گرد هستید و مراقب طبیعت، لوازمی که آتش آفرینی کند! همواره مورد نیاز هست. کبریت یا فندک در جایی که خشک باشد، همراه داشته باشید تا در صورت نیاز استفاده کنید. فندک برای بریدن و قطع کردن بعضی چیز ها هم می  تواند در طول سفر های طبیعت گردی مهم باشد.

۱۰-غذا. منظور از غذا در طبیعت گردی، چلو کباب یا کنسرو نیست! فقط این ها غذای طبیعت گردی نیستند. در بیابان و جنگل و کوه و دشت، نوع غذایی که شما می توانید برای چند روز در اختیار داشته باشید، با هم متفاوت هست. در نقاط سرد سیر، شما به غذاهایی نیاز دارید که کالری زیادی برای شما ایجاد کند. مانند شکلات و خرمای بسته بندی شده. حمل غذا  در نقاط سرد سیر،‌با ضریب فاسد شدن کم تری همراه است. اما در نقاطی که آب و هوا به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد می رسد، اگر چه باز خرما انتخاب خوبی هست، اما غذاهایی با ضریب فاسد شدن کم تر باید همراه داشت. خشکبار تازه و غذا های غنی شده از کلسیم و آهن که مواد مورد نیاز بدن شما را تامین کند، در این مقوله گنجانده شود.

طبیعت گرد حرفه ای ایرانی، باید خشکبار ایرانی همیشه با خود داشته باشد که هم مقوی است و هم کم جا و هم محصول ایران و هم خاصیت دارد و جایگزین خوب موقتی برای طبیعت گردی هست.شما جوز غند نراقی را که یکی از بهترین سوغات ایران هست را با خود داشته باشید، چند عددش تا شب شما را نگه می دارد! غذای حرفه ای مخصوص سفر طبیعت گردان را باید از خود طبیعت گردان بپرسید.

۱۱-آب. آب در سفرهای طبیعت گردی، بخش غیر قابل انکار هست. شاید شما ۱۰ هزار کیلومتر با هواپیما ظرف ۱۰ ساعت طی مسیر کنید و تنها ۱ لیتر آب بنوشید!‌اما اگر بخواهید چند کیلومتر پیاده روی کنید ظرف چند ساعت، شاید چند لیتر آب نیاز داشته باشید. آب کافی و هیدراته نگه داشتن بدن در طبیعت گردی، یکی از توصیه های مهم پزشکی هست که باید به آن توجه داشت. در سفر های طبیعت گردی، شما همیشه با آب سالم و مطمئن در تماس نیستید و فاصله بدست آوردن آب سالم (چه معدنی و چه غیر معدنی) زمان بر هست. پس سعی کنید در سفرهای طبیعت گردی،‌ حداقل برای نصف روز، آب با خود همراه ببرید و ارزش آب را به خوبی درک کنید. آب چه در مناطق سرد کوهستانی و چه مناطق گرم کویری، نیاز بدن شما هست که باید حداقل روزانه ۴ لیتر مصرف کنید تا کلیه و سیستم سوخت و ساز بدن شما زیر فشار های مختلف در محیط باز، کارکرد خود را به طور معمول ادامه دهد.

۱۲-چشم بند. چشم بند برای خواب در شب و روز در داخل چادر مناسب هست. فراموش نکنید.

۱۳-کیسه بادی. همیشه لازم نیست اما برای عاشقان کمپ زدن در جنگل و بیابان، اظهر من الشمس هست!

۱۴-بالش بادی. بالش بادی را خیلی ها با خود دارند. خیلی کاربر دارد و همه جا به قولی به درد آدم می خورد!

۱۵- از سیاه دانه با سیر و نعنا. این سه ماده که خیلی هم جا نمی گیرد، بسیبار خاصیت دارد. خنگی و گرمی و خواص موجود در این سه ماده، در ترکیب های غذایی مختلف می تواند استفاده شود. همراه داشتن این سه، خالی از لطف نیست اما قطعا ضروری نیست!

اگر عاشق طبیعت گردی در ایران هستید، توصیه می کنیم کتاب طبیعت گردی به همین نام را مطالعه کنید.

طبیعت‌گردی در ایران» ۳۴۴ صفحه دارد که انتشارات میرماه آن را منتشر کرده و با قیمت ۳۰ هزار تومان به بازار فرستاده است.

در مقدمه کتاب آمده‌است: «یکی از راهکارها برای گسترش صنعت طبیعت‌گردی، شناسایی هرچه کامل‌تر مناطق مستعد گردشگری طبیعت و به‌دنبال آن برنامه‌ریزی دقیق جهت امکان‌سنجی این مناطق به لحاظ توان جذب گردشگر طبیعت است. از این‌رو، تحلیل و ارزیابی توان‌ها و قابلیت‌های یادشده به‌گونه‌ای علمی، همراه با رعایت مسایل زیست محیطی، ضرورت دنیای امروز است.»

چند نکته

۱-طبیعت گردی ایران در فصل تابستان فرصت هایی را به شما می دهد که در ۹ ماه دیگر سال نمی دهد.

۲-طبیعت گردی در ییلاق های ایران را دریابید. از فیلند تا مازیچال، سفر در مه و تگرگ را در تابستان داغ ۹۵ برایتان به ارمغان می آورد.

۳-طبیعت گردی با گردشگری در روستا و جنگل و بیابان همراه است. آشنایی با اقوام ایرانی را در طبیعت گردی خود از یاد نبرید.

۴-یادداشت های طبیعت گردی خود را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده تا در انشا های مدرسه از آن استفاده کنند.

۵-طبیعت گردی، با احترام به طبیعت باید همراه باشد. ۳۰۰ سال طول می کشد یک آدامس شما در طبیعت تجزیه شود شود. حال خود حدیث مفصل بخوان از پلاستیک و بطری و . . .

۶-حتی ۱ شاخه درخت هم برای اکسیژن سازی برای چرندگان و پرنده گان ضروری هست. حقی بیش تر از یک بچه آهو در طبیعت برای خود قائل نباشیم. ۳ ماه عملیات رنگ آمیزی برج مراقب پرواز بخاطر آشیانه بچه شاهین ها به تعویق می افتد. . . .