آیا می دانستید صدور نخستین «چک مدت دار» به فائقه آتشین ملقب به «گوگوش» نسبت داده می شود؟

«چک» باید به روز باشد و صدور چک مدت‌دار طبق قانون مصوب سال ۷۲ جرم محسوب می شد و مطابق بر آن، صادرکننده در صورت شکایت ذی‌نفع و عدم پرداخت، به مجازات حبس از شش ماه تا دو سال یا جزایی نقدی از یکصد هزار ریال تا ۱۰ میلیون ریال محکوم می گشت.

اما پیرو سوءاستفاده شماری از افراد از این مقررات جزائی، قانون مذکور در شهریور سال ۸۲ اصلاح شد و از آن زمان، صدور چک مدت‌دار، سفید امضا، تضمینی و مشروط، جرم به شمار نمی رود و دارای وجاهت حقوقی است.

با این حال، هنوز مهم‌ ترین مساله در مورد چک، به روز و نقدی بودن آن است که از نظر قانونی، تاریخ نوشته شده در چک، به عنوان تاریخ معتبر محسوب می‌ شود. ا

گر حساب شخصی که چک از او صادر شده، خالی باشد به این حالت، «چک برگشتی» می گویند که صدور آن مصداق جرم است و به گفته ی مدیرعامل ستاد دیه کشور در سال گذشته، قریب به ۷ هزار نفر به خاطر کشیدن چک بلامحل تحمل حبس می کنند.

با این تفاسیر، شاید برایتان جالب باشد تا بدانید که صدور چک مدت دار در ایران از کجا منشا گرفته و از چه تاریخی و به چه دلیلی رواج یافته است.

در این راستا باید بگوییم، رواج چک مدت دار را به فائقه آتشین، ملقب به «گوگوش»، نسبت می دهند.

گفته می شود، شیوه ای که این خواننده خارج نشین در دهه چهل در استفاده از چک داشته، به تدریج قانونی جدید را به اقتصاد ایران تحمیل کرده است.

آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه تهران در این خصوص بیان داشته: «پیش از انقلاب، در وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور، استفاده از چک مدت دار سال ها به قانون گوگوش معروف بود.

داستانش نیز از این قرار بوده که در سال ۱۳۴۷ یا ۱۳۴۸ خورشیدی، گوگوش خرید خود را با چک انجام می دهد و به فروشنده اعلام می کند که به دلیل عدم وجود پول در حساب، چند روز پس از تاریخ درج شده به بانک مراجعه کند. اما گویا در آن روز نیز حساب، موجودی کافی نداشته اما از آن جا که این خواننده در بانک اعتبار داشته، کارمندان بانک از دارنده چک می خواهند که بعدا مراجعه کند.»

از آن جا که در آن زمان، تعداد بانک های ایران و متعاقبا، شمار افراد واجد شرایط برای دریافت دسته چک کم بوده، این خبر سریعا در میان دارندگان دسته چک پیچیده و آن ها این رویه را مقبول تشخیص داده و سعی در استفاده از آن داشتند.

به همین خاطر، برخی از کارشناسان صدور اولین چک مدت دار یا استفاده از چک برای پرداخت آتی را به این خواننده زن نسبت می دهند و از آن تحت عنوان «قانون گوگوش» یاد می کنند.